De geneeskracht van nootmuskaat

Nootmuskaat kennen we als een toespijs. Het wordt in de traditionele Hollandse keuken meegekookt met spruitjes en boontjes. Maar dat is niet het enige waar nootmuskaat goed voor is. Deze voedingsstof heeft geneeskrachtige capaciteiten. Het is in de eerste plaats een middel bij spijsverteringsstoornissen. Nootmuskaat kan misselijkheid bestrijden en maagkrampen voorkomen en genezen. Let op! Dit artikel is geschreven vanuit de persoonlijke visie van de auteur en bevat mogelijk informatie die niet wetenschappelijk onderbouwd is en/of aansluit bij de algemene zienswijze.

Inhoud:

• Gevaar van nootmuskaat
• Geschiedenis nootmuskaat
• Traditioneel geneeskundig gebruik nootmuskaat
• Naamgeving
• Werkzame stoffen
• Nootmuskaats werkingen
• Overige medicinale werkingen
• Dosis en veiligheid

Gevaar van nootmuskaat

Als je nootmuskaat door het eten heen doet dan gebruik je erg weinig. Er zit geen gevaar aan het culinair gebruik verbonden. Wanneer je echter therapeutische doses van nootmuskaat gebruikt dan komen deze in de buurt te liggen van de hoeveelheden die als nare bijwerking hebben dat je gaat hallucineren. Er kunnen allerlei lichamelijk bijverschijnselen optreden zoals verminderd gezichtsvermogen en verminderd tijd- en ruimtebesef. Daarnaast kun je lusteloos of bewusteloos raken van deze stof en kan het duizeligheid veroorzaken. Hoofdpijn, misselijkheid en bloed doorlopen ogen komen vaak voor bij een nootmuskaatvergiftiging. Bij sommigen wordt het fysieke coördinatievermogen verstoord. Ieder mens reageert er weer anders op maar er is een geval bekend dat iemand na geslapen te hebben zijn ogen niet meer kon openen omdat ze met slaap dicht gekleefd waren. Een te hoge dosering begint boven de 5 gram. Overigens is een teveel aan nootmuskaat vrij vies dus zullen weinigen boven de vijf gram uitkomen. Er zijn in de medische literatuur twee sterfgevallen bekend, een meisje van 8 en iemand van in de 50 die het innam terwijl hij het medicijn flunitrazepam slikte. In de jaren 60 werd het door studenten, gevangenen en wietrokers gebruikt als alternatief high-middel maar de effecten zijn nooit volop geprezen, op de Tsjechische wetenschapper Jan Evangelista Purkyně na. Hij zei dat als je drie muskaatnoten vermaalde en in een glas wijn deed je drie dagenlang een euforisch gevoel beleefde in combinaties met hallucinaties.

Geschiedenis nootmuskaat

De nootmuskaatboom komt van oorsprong uit de Molukken, met name het eiland Banda. Er zijn meerdere soorten muskaatnootbomen maar meestal wordt de soort die oorspronkelijk uit de Molukken stamt gebruikt voor de commerciële verkoop. De VOC, de eerste multinational ter wereld was het Nederlandse bedrijf wat bijna twee eeuwen een monopolie had op de specerijenhandel. Men voerde regelmatig oorlog met met name Engeland om de specerijen. Zo stalen de Engelsen hele muskaatbomen, met wortel en al, van het eiland Banda, tijdens de eerste oorlog tussen Engeland en Nederland. De Engelsen plaatsten deze bomen vervolgens op een eiland van Maleisië, waar tot op de dag van vandaag nootmuskaat wordt verbouwd.

Traditioneel geneeskundig gebruik nootmuskaat

Nootmuskaat wordt minstens vanaf de 7e eeuw gebruikt om zijn medicinale eigenschappen. Het werd in eerste instantie als middel gebruikt voor vrouwen om een abortus op te wekken. Dat is overigens de reden dat een zwangere vrouw nooit nootmuskaat als medicijn mag gebruiken. Een naar gevolg van het gebruik van nootmuskaat als abortusmiddel was dat vele vrouwen een vergiftiging opliepen van nootmuskaat. Men begon te hallucineren, verloor fysieke coördinatie en was totaal lusteloos.

Naamgeving

In het Latijn is de naam voor nootmuskaat Myristica fragrans. Muskaat betekent in het Middel-Nederlands eigenlijk ´datgene wat naar muskus ruikt´. Muskus is een oud (Sanskriet) woord voor testikel. De muskusnoot lijkt kwa vorm enigszins op een testikel, met name de structuur van de buitenkant van de verse noot en de algehele vorm doen denken aan mannelijke testikels. Muskus is een geurstof die door mannetjes van het dierenrijk worden aangemaakt om vrouwtjes aan te trekken. De Latijnse naam Myristica zou van ´mir´ of myrte af kunnen komen, het betekent dan ´op myrte gelijkend´. Fragrans betekent ´geurig´ en verwijst naar de welriekende verse noot.

Werkzame stoffen

Voor fytotherapeutische doeleinden wordt met name de noot zelf gebruikt en soms de zaadmantel. In de noot zit vooral etherische olie met monoterpenen zoals alfa- en betapinenen, sabineen, alfa- en gammaterpinenen en limoneen. Verder bevat het monoterpenolen, de fenol methyl ethers myristicine en elemicine, fenolen zoals eugenol, iso-eugenol, etheroxide en safrol, neolignanen waaronder fragansolen en myristicanolen, lignanen in de vorm van fragrasinen, malabaricone C, vette olie, zetmeel en pectine.

Nootmuskaats werkingen

Nootmuskaat werkt speekselbevorderend, maagversterkend, spijsverteringsstimulerend, krampwerend, windverdrijvend, ontstekingswerend op de slijmvliezen en antibacterieel. Eugenol en iso-eugenol zijn de belangrijkste werkzame stoffen en zijn voor een groot deel verantwoordelijk voor bovengenoemde medicinale werkingen. Deze aromatische specerij kan voor een aantal aandoeningen een uitkomst bieden. Door zijn misselijkheidoplossende werking zou je het kunnen gebruiken bij zwangerschapsbraken, maar dan wel in kleine, culinaire hoeveelheden. Gember is een veel beter middel bij ochtendmisselijkheid en braakneigingen tijdens de zwangerschap. In de fytotherapie wordt nootmuskaat niet vaak meer voor geschreven maar je zou het kunnen gebruiken als extra middel bij de volgende indicaties:

• Dyspepsie,
• Misselijkheid,
• Maagdarmkrampen,
• Spastische colon,
• Maagwandontsteking.

Overige medicinale werkingen

Nootmuskaat heeft diverse medicinale werkingen die niet direct ondersteund worden door wetenschappelijk onderzoek. Toch is het van belang om ze te melden omdat diverse natuurartsen concluderen dat het wel degelijk een goed middel is. Er is een kans dat in de nabije toekomst één of meer van de volgende gebruikstoepassingen door onderzoek gestaafd wordt.

Nootmuskaat

• Is een afrodisiacum; het verhoogt de geslachtsdrift,
• Lost slijmen op en biedt uitkomst voor luchtwegenaandoeningen,
• Helpt bij menstruatiekrampen,
• werkt tegen bloed in de urine,
• Kan concentratieproblemen verhelpen,
• Is een middel tegen hysterie,
• Kan hypochondrie verhelpen, de ziekelijke dwang tot ervan uit gaan ziek te zijn,
• Is een middel dat bij claustrofobie wordt aangewezen,
• Kan uitwendig dienen om reuma te verdrijven,
• Heeft een uitwendige werking bij neuralgie.

Dosis en veiligheid

Neem 300 tot 600 mg nootmuskaatpoeder per keer met een maximum van 5 gram per dag.

Tijdens de zwangerschap moet een hoge dosis worden afgeraden omdat het mogelijk een abortus in gang zet. Verder zijn de gevaren van nootmuskaat uitvoerig beschreven in de eerste alinea van dit artikel. Patiënten die mono-aminooxidase-remmers gebruiken moeten nootmuskaat alleen op voorschrift van een fytotherapeut gebruiken.