Wat is gehandicapt en hoe kan je met gehandicapten werken?

Er zijn een heleboel dingen waardoor mensen gehandicapt zijn of zijn geworden. Dit kan gebeuren door een ongeluk, bijvoorbeeld een auto-ongeluk. Ook kan een ziekte je lichaam voor de rest van je leven beschadigen. Voor veel van die gevaarlijke ziektes krijgen we een spuitje, een vaccinatie, zodat we die ziektes niet krijgen. Maar toch kan er nog van alles gebeuren waar we niets aan kunnen doen. Het kan ook zijn dat je zo word geboren en dat er tijdens het groeien iets fout is gegaan.

Verschillende soorten handicaps

Er bestaan drie verschillende soorten handicaps:

• Lichamelijke handicap.
• Geestelijke handicap.
• Meervoudig gehandicapten.

Lichamelijk gehandicapt

Lichamelijk gehandicapt is als er iets met je lichaam, je lijf niet goed is. Bijvoorbeeld: je spieren werken niet zo als het hoort, blind en doofheid, hartproblemen, en het missen van ledematen, daar bedoelen we armen of benen mee.

Geestelijk gehandicapt

En geestelijk als er iets niet goed is met je hersens. Met je hersenen, leer je en kun je na denken. Maar ook word er in je hersenen van alles geregeld zodat het lichaam goed werkt.

Meervoudig gehandicapt

Meervoudig gehandicapt betekent, dat iemand en lichamelijk en geestelijk een ziekte heeft. Bevoordeeld: hebben vaak problemen met het hart, en horen vaak niet goed. Dus zijn ze dubbel gehandicapt, dat betekent meervoudig. Of iemand heeft door een auto ongeluk een been verloren, maar is er ook iets in de hersenen kapot gegaan, waardoor hij niet meer kan praten.

Wat is geestelijk gehandicapt?

Geestelijk gehandicapt betekent dat je hersenen niet zo goed werken. Ze kunnen niet zo goed denken, leren en onthouden. Alles wat je leert vanaf de geboorte gaat dan langzamer dan bij een kind dat niet gehandicapt is bijvoorbeeld: kruipen, lopen, tellen, Leren van kleuren. Wij gaan heel vanzelf sprekend naar groep 3. Iedereen leert lezen schrijven rekenen, en zelf in groep 7 en 8 moeilijke boeken en sommen. Daar na weer naar het voortgezet onderwijs. Nog meer leren. Maar als je geestelijk gehandicapt bent gaat dat zo niet. Vanaf de geboorte kunnen deze kinderen het al niet bij houden. En als ze misschien 10 jaar zijn, zitten ze nog in groep 2. Sommigen van deze kinderen gaan nog naar groep 3 en leren lezen en schrijven, maar lang niet allemaal. Ook zijn er geestelijk gehandicapten die nooit groep 1 halen. Ze kunnen niets meer leren, het is gewoon te moeilijk. Maar zo zijn er nog meer soorten van geestelijk gehandicapte ziektes.

Maar hun lichaam groeit wel door, en ze worden ook volwassen, echte grote mensen. En dan zijn ze misschien wel 15, 20 of 50 jaar oud, maar ze blijven denken en spelen als peuter of een kleuter. Er zit heel veel verschil in niveau. Dat betekent, hoe veel ze kunnen leren. De een haalt groep 3 en de ander blijft als een baby. Daarom is het ook een beetje raar als je een man van 40 jaar ziet genieten, en zingen op een schommel. Of een mevrouw van 50 die loopt te wandelen met een poppenwagen. Maar zij zijn zo, het zijn net kleuters. Als je deze handicap hebt, ben je meestal vanaf de geboorte geestelijk gehandicapt. Er is dan iets niet goed gegaan in de baarmoeder, dat is waar het kindje groeit bij de moeder. Dat kan doordat er iets mis is gegaan in de baarmoeder, zodat een deel van de hersenen niet goed werkt. Ook kan het veroorzaakt worden door een teveel aan medicijnen tijdens de zwangerschap. Maar jammer genoeg weten de doctoren vaak niet hoe het komt dat het kindje beschadigd wordt. Natuurlijk is de dokter er altijd wel heel voorzichtig met medicijnen, en onderzoeken ze heel veel dingen. Het kan ook gewoon een foutje zijn van de natuur. Zo zie je ook als je twee dezelfde plantjes zaait dat de een uitgroeit tot een mooie grote plant en de ander achterblijft. En waarom? Dat weten we niet altijd. Misschien was het zaadje niet goed genoeg, of heeft de grond niet voldoende voeding voor twee plantjes. Zodat het sterkste plantje de voeding heeft weggenomen. Het kan gebeuren dat je door een ziekte geestelijk gehandicapt raakt, bijvoorbeeld een ontsteking in je hersenen, of een ander ernstige ziekte die je hersens beschadigen. Je hersenen zijn gemaakt van een heel speciaal soort weefsel, een soort vel. Als er eenmaal iets aan kapot is groeit het nooit meer aan. Het kan niet meer genezen, en niet meer gemaakt worden. Elk deeltje van je hersenen is wel ergens voor nodig, het regelt alles in je lijf.

Lichamelijk gehandicapt

Lichamelijk gehandicapt kennen we in heel veel verschillende vormen:

Motorisch gehandicapten

Mensen met een (stoornis)ziekte in het bewegen. De spieren die doen niet wat jij wilt. De spieren zijn heel, strak en stroef, niet ontspannen en armen en benen zwaaien wat rond. Ze luisteren niet naar jou. Dat noemen we spastisch. Je armen en benen doen hun eigen ding.

Zintuiglijk gehandicapten

Mensen met een stoornis in het zien, horen en/of spreken. Dit noemen we dan: blinden, doven, en mensen die niet kunnen praten, noemen we stom.

Orgaangehandicapten

Mensen waarbij een orgaan (hart, nieren, longen) niet goed of helemaal niet goed werkt Ook dit kan heel ernstig zijn waardoor er allerlei speciale hulpmiddelen nodig zijn, en mensen niet kan leven net als een gezond mens.

Meervoudig gehandicapten

Mensen met een lichamelijke en een geestelijke handicap. Dus twee maal gehandicapt.

Naar school

Voor ieder kind is het beste zoveel mogelijk in zijn eigen omgeving op te groeien. Daarom wordt er geprobeerd om kinderen en jongeren met een handicap zoveel mogelijk met hun buurtgenoten naar de school om de hoek te laten gaan. Er zijn heel veel soorten scholen in ons land, ook voor kinderen met een handicap. Dit noemen we dan buitengewoon onderwijs. Zijn er problemen bij naar school gaan op een gewone school, dan kan een kind naar het speciale onderwijs.

Scholen voor geestelijk gehandicapten

De m.l.k school is een afkorting voor moeilijk lerende kinderen, de z.m.l.k school is een afkorting voor zeer moeilijk lerende kinderen. Op een school voor zeer moeilijk lerende kinderen is er geen les in rekenen en taal zoals bij ons op school. Dit is voor hen te moeilijk. Wel doen ze veel spelletjes en taken zoals in groep 1 en 2 en spelen met allerlei spelmateriaal. Zo leren ze toch van alles. Op de m.l.k. school kunnen de meeste kinderen leren lezen en schrijven maar, nooit meer dan wat jij geleerd hebt in groep 4. Ze leren het meest door spelletjes, taken en projecten. De kinderen gaan vaak tot ze 20 jaar zijn naar dezelfde school, net als op de m.l.k.

Ook voor lichamelijk gehandicapten zijn er speciale scholen. Voor blinde en dove kinderen zijn er scholen die alle hulpmiddelen hebben die nodig zijn voor deze handicap. De kinderen zijn vaak beslist niet dommer dan andere. Soms nog slimmer omdat ze steeds goed moeten opletten. Concentreren en doorzetten is heel belangrijk. Dus kunnen ze veel leren. Een blind kind leert het braille schrift. Dit is een speciale manier van lezen met je vingers. Je voelt op papier. Een alfabet dat bestaat uit tekens van puntjes die je kunt voelen. Denk maar aan een prik werkje uit groep 1 en 2. Het zijn geen letters maar andere tekens. Zo zijn er schoolboeken en leesboeken, zodat de kinderen toch kunnen leren. Ook de typemachine van vroeger en nu de computer zijn voor een blinde een makkelijk apparaat. Wel eens gehoord van blind typen? Het lopen met een blinde geleide stok leren de kinderen ook op school.

Dove kinderen leren op school ook gewoon lezen en schrijven en reken, en alle andere vakken. Heel gewoon zou je zeggen. Maar zij hebben een ander probleem. Het voor hen heel moeilijk te praten. Ze horen zichzelf namelijk niet. Ze weten niet of wat ze zeggen klopt, ze horen geen klank. Dit leren ze op school. Met een speciale juf die hen spraakles geeft. Door voor een spiegel te staan en te kijken naar je mond en je tong. Zo leer je hoe je een klank een letter uitspreekt. Maar je hoort het zelf niet. Daarom praat een dove vaak een beetje raar. Ook leert een dove liplezen. Door heel goed te kijken naar de mond van een ander, toch kunnen begrijpen wat hij zegt. Op beide de scholen, voor dove en blinde kinderen, zijn speciale juffen en meesters die de kinderen helpen bij hun handicap. Je leert het alfabet met je vingers het vinger alfabet dus. Voor de kinderen is het ook fijn dat er een speciale school is zodat ze toch zoveel mogelijk leren. Ook leren ze omgaan met bepaalde hulpmiddelen, die er zijn voor blinde en doven. Natuurlijk is het fijn vriendjes en vriendinnen te hebben met de zelfde handicap zoals je die zelf hebt. Je bent dan niet de enige met z´n probleem, en kun je ook lol maken, praten in gebarentaal die niemand snapt.

De mytylschool

Dit is een school voor kinderen die een lichamelijke handicap hebben. Zij hebben vaak een ernstige ziekte, of afwijking aan het lichaam. Een chronische ziekte, dit is een langdurige ziekte die niet of heel moeilijk te genezen is. Bijvoorbeeld spierziektes, hart problemen of longziektes. Ook zie je op deze school kinderen die meervoudig gehandicapt zijn. Dan hebben ze dus ook een geestelijke achterstand. De kinderen leren zoveel mogelijk, maar dat is voor elk kind verschillend. Elk kind heeft zijn eigen probleem en ziekte, en elk kind kan weer andere dingen leren. Meestal is er bij een school ook een revalidatie centrum. Dit is een soort ziekenhuis met allerlei dokters die heel veel met de kinderen oefenen en werken aan hun ziekte. Samen met de meester en de juf, helpen ze de kinderen zo veel mogelijk te leren. Het meest zijn ze bezig met hun ziekte, en minder met de lessen. Hier blijven de kinderen ook totdat ze 20 jaar zijn, en leren als het kan om alleen te kunnen wonen.

Sporten met een handicap, Sporten in een rolstoel.

Gehandicapte mensen willen natuurlijk ook sporten, maar dat kan vaak niet op de manier waarop wij dat doen. Daarom zijn er speciale sportverenigingen voor gehandicapte mensen. De leden van die verenigingen spelen aangepaste sporten. Sommige sporten hoeven natuurlijk helemaal niet aangepast te worden. Ooit gehoord van de paralympics. Paralympics is een soort olympische spelen maar dan voor lichamelijke gehandicapten, of voor geestelijke gehandicapten.

Een aantal aangepaste sporten zijn:

Voor veel sporten zoals bijvoorbeeld: rolstoelbasketbal, rolstoelhockey, rolstoeltennis, rolstoelbadminton, rolstoeldansen, rolstoelhandbal, zitvolley, tafeltennis, judo, en nog meer, zijn aanpassingen nodig op het veld, of aan de spelregels.

Niet aangepaste sporten zijn:

Sommige sporten kunnen gewoon door gehandicapten gespeeld worden net zoals wij dat doen. Dat ligt er natuurlijk ook wel aan wat voor handicap ze hebben. Bij denksporten zoals dammen en schaken zijn geen aanpassingen nodig. Maar ook voor andere sporten zijn er niet altijd aanpassingen nodig, bijvoorbeeld: biljarten, jeu de boules, hengelsporten, handboogschieten, schieten met geweer, yoga, zwemmen.

Thuis wonen of in een instelling?

De meeste kinderen blijven wel thuis wonen als dat kan. Maar soms kan dat niet. Dan is de ziekte of de handicap zo ernstig dat de ouders niet dag en nacht voor het kind kunnen zorgen. Het is te moeilijk door hun handicap. Deze kinderen wonen dan in een speciaal huis met verzorgers. Dit noemen we een instelling. Ook kan het zijn dat de kinderen af en toe eens een weekendje of eens een vakantie naar z´n huis gaan. Gewoon voor de gezelligheid, want daar is alles voor hen aangepast en dat is ook wel eens fijn. Ze maken daar vrienden met kinderen die ook een handicap hebben. Ook zijn er allerlei verenigingen waar ze bij kunnen, en wordt er van alles georganiseerd. Sommigen kinderen wonen daar altijd, ook als ze ouder worden. Voor hen is dat fijn want ze zijn nooit alleen, en er is altijd hulp van de verzorgers. Er zijn natuurlijk verschillende huizen voor verschillende handicaps.

Hoe kun je met gehandicapte mensen werken?

MBO – Opleiding Sociaal Pedagogisch werker niveau 4 (SPW). Als sociaal-pedagogisch werker begeleid en verzorg je mensen in hun dagelijkse woon- of leefsituatie. Door allerlei activiteiten zorg je ervoor dat ze goed kunnen functioneren. Je doet dat op een professionele manier: planmatig, methodisch en doelgericht. Meestal begeleid je mensen in groepen.
Je kunt kiezen uit twee differentiaties:

• Activiteitenbegeleiding
• Woonbegeleiding

Als activiteitenbegeleider stimuleer je mensen door (creatieve) activiteiten met ze te ondernemen. Je levert een bijdrage aan het opstellen, uitvoeren en evalueren van het totale begeleidingsplan. Je werkt daarbij nauw samen met andere disciplines. Als activiteitenbegeleider werk je in een tehuis voor gehandicapten.

Als woonbegeleider begeleid en verzorg je bewoners van verschillende woonvoorzieningen. Je levert een bijdrage aan het opstellen, uitvoeren en evalueren van het totale begeleidingsplan. Je werkt daarbij nauw samen met andere disciplines. Als woonbegeleider kun je onder meer terecht bij instellingen op het gebied van de gehandicaptenzorg.

Je kunt doorstromen naar het hogere beroepsonderwijs (hbo), bijvoorbeeld SPH.

Hbo - opleiding Sociaal Pedagogische Hulpverlening (SPH)

Tijdens de studie Sociaal Pedagogische Hulpverlening (SPH) leer je om op een sociale manier en uit de pedagogische hoek hulp te verlenen aan jeugdigen en volwassenen. Tijdens je studie specialiseer je je.
Als sociaal pedagogisch hulpverlener help of ondersteun je mensen in hun woon-en leefsituatie. Vaak gaat het om mensen die door bijzondere omstandigheden, beperkingen of belemmeringen niet (volledig) zelfstandig kunnen functioneren. Zelfstandig wonen, werken, zorgen voor de dagelijkse dingen en samenleven met anderen is voor hen vaak een probleem. Daarom krijgen zij ondersteuning, begeleiding of opvang. Bijvoorbeeld in een instelling, een dagactiviteitencentrum, een werkproject of begeleid wonenproject. Als sociaal-pedagogisch hulpverlener (SPH'er) zorg je voor deze professionele hulp en ondersteuning. De SPH'er activeert en organiseert, maar altijd in een hulpverleningssituatie.
Je kunt de hbo-opleiding SPH bij 22 hogescholen volgen. Er is zowel een voltijd, deeltijd als een duale variant.