Bijwerkingen van ontstekingsremmers (corticosteroïden)

Personen met een chronische longziekte zoals astma, krijgen vaak ontstekingsremmers (corticosteroïden) voorgeschreven. Meestal in inhalatievorm en soms in tabletvorm. Wie de bijsluiter van het medicijn leest, kan de indruk krijgen dat corticosteroiden erger zijn dan de kwaal. Gelukkig is dat voor de meeste mensen niet het geval.

Wat zijn corticosteroïden

Corticosteroïden zijn een chemische variant van de hormonen die onze bijnieren aanmaken. Ze hebben een ontstekingsremmende werking. Meer dan 50 jaar geleden kwam men er achter dat deze hormonen goed werkten tegen ontstekingen in de longen. Een geweldige doorbraak! Eindelijk kregen veel mensen hun klachten onder controle. Maar er waren helaas ook bijwerkingen.

Tabletten

Ontstekingsremmers vormen het belangrijkste medicijn bij chronische longziekten. Zegt professor J.W. Lammers, hoofd van de afdeling Longziekten van het Universitair Medisch Centrum Utrecht. En dat zal voorlopig ook wel zo blijven. Dank zij dit medicijn is de kwaliteit van leven voor veel mensen aanzienlijk verbeterd. Aanvankelijk waren de remmers alleen in tabletvorm verkrijgbaar, met de werkzame stof prednison. De bijsluiter vermeldt een groot aantal bijwerkingen uiteenlopend van groeiachterstand, staar, botontkalking, tot psychische stoornissen. De angst voor de bijwerkingen is begrijpelijk, maar zolang de bijwerkingen van het middel op lange termijn minder erg zijn dan de kwaal, heeft het medicijn toch wel de voorkeur. Gebruik je namelijk geen ontstekingsremmers dan loop je grote kans op blijvende longschade, als gevolg van de permanente ontstekingen in de longen. Het is goed om te weten dat lage doseringen of kortdurende stootkuren over het algemeen geen ernstige of blijvende bijwerkingen geven, aldus de heer Lammers. Ernstige problemen treden doorgaans pas op bij langdurig gebruik van hoge doseringen corticosteroïden in tabletvorm.

Botontkalking

Kinderen die hoge doses prednison slikken blijven soms achter in hun groei, maar daarentegen veroorzaakt ernstige astma zelf ook een groeiachterstand. Meestal halen de kinderen de groei in na de pubertijd. En wat botontkalking betreft is een gebrek aan gezonde beweging een grotere bedreiging voor de botten, dan het gebruik van prednison. Mocht er overigens als gevolg van prednisongebruik botontkalking ontstaan, dan zijn daar ook medicijnen tegen. Staar (vertroebeling van de ooglens) is eveneens een mogelijke bijwerking, maar ook deze aandoening kan behandeld of geopereerd worden.

Pufjes

In de jaren 70 kwamen de inhalatiecorticosteroïden beschikbaar: pufjes met een ontstekingsremmend medicijn. Het grote voordeel van de inhalator is dat het geneesmiddel exact op de plaats komt waar het moet zijn, namelijk in de longen. Door die gerichte toediening is veel minder medicijn nodig voor een doeltreffend effect. Inhalatiecorticosteroïden zijn er onder de namen: Qvar, Beclometason, Pulmicort, Budesonide, Flixotide, en Alvesco. Inhalatiecorticosteroïden zijn er ook gecombineerd met een luchtwegverwijder onder de namen: Seretide, Symbicort en Foster. Omdat de dosis ontstekingsremmer via de inhalator veel kleiner is dan in tabletvorm, zijn de bijwerkingen ook minder. Sommige mensen krijgen last van heesheid of schimmelinfectie in de mond. Soms is dit met een goede inhalatietechniek of een ander type inhalator te voorkomen. Spoel na het inhaleren altijd de mond met water. Bij langdurig gebruik van inhalatiecorticosteroïden wordt het risico op bijwerkingen wel wat groter. Het gaat dan om de zelfde bijwerkingen als die van de tabletvorm.

Bijwerkingen melden

Als je last hebt van bijwerkingen, meld dit dan altijd aan de arts. Stop niet op eigen houtje het medicijn. Je loopt dan het risico (extra) benauwd te worden en de longen permanent te beschadigen. Wellicht kan de arts een ander medicijn voorschrijven of een andere inhaleringstechniek adviseren.