Te vroeg geboren

Een zwangerschap duurt als alles goed gaat gemiddeld zo'n negen maanden, in die tijd krijgt "het nieuwe leven" binnenin je de kans om te groeien. De laatste jaren komt het echter regelmatig voor dat door omstandigheden de bevalling veel eerder inzet en je zoon of dochter na bijvoorbeeld zes maanden al het levenslicht ziet. Voor veel nieuwe ouders betekent dit een lange emotionele ziekenhuis periode voor ze hun pasgeboren schat mee naar huis kunnen nemen en kunnen genieten van het leven samen.

Vroeggeboorte

Tegenwoordig worden zo'n 7 tot 8% van de kinderen te vroeg geboren. Een kind dat tussen de 23ste en 37ste week van de zwangerschap wordt geboren, word over het algemeen een "prematuur" genoemd. Dit komt van het engelse "premature" wat "voorbarig" of "te vroeg" betekent. Doordat deze kinderen niet het volledige groeiproces hebben doorgemaakt zullen ze de eerste tijd in een couveuse moeten doorbrengen, dit is voor hun eigen bescherming en noodzakelijk om de gemiste groeitijd goed te kunnen doorstaan. Ze kunnen zich immers nog niet zelf beschermen, maar met de juiste medische hulp en niet te vergeten de liefde en steun van de ouders kunnen ze heel ver komen.

Uiterlijke kenmerken

Grootte en lengte

Het eerste wat je opvalt als je baby te vroeg geboren wordt, is hoe klein en fragiel hij of zij eruit ziet. Logisch want de grootte en lengte van de baby wordt mede bepaald door de duur van de zwangerschap, het is zelfs normaal dat je kleintje in de eerste paar dagen na de bevalling nog wat gewicht verliest. Dit mag maximaal zo'n tien procent van het gewicht bij de geboorte zijn, de meeste van deze kleintjes worden iedere dag gewogen en nauwkeurig in de gaten gehouden.

De huid

De huid is vooral op het begin doorzichtig, de kleur van de huid geeft op dat moment een duidelijk beeld van hoe de kleine eraan is. De bloedvaten, spieren en ribben zijn duidelijk door de huid te zien. De kleur van de huid kan afwisselen van rood en geel naar grauw en blauw afhankelijk van de medische toestand van het kleintje.

Donshaar

Over het hele lichaam maar voornamelijk op de rug, schouders en de armen zit een laagje zacht donshaar (lanugo). Dat verdwijnt na een aantal weken vanzelf.

Het hoofdje

In vergelijk met de rest van het lichaam ziet het hoofd er de eerste tijd erg groot uit. Na een tijdje, als de baby genoeg voedingstoffen en vitamines heeft gehad trekt dat vanzelf weer bij. De rest van het lichaam moet nog groeien, de gemiste tijd inhalen zogezegd.

Bewegingen

Over het algemeen zien prematures erg nogal fragiel uit, dat komt omdat de spieren en zenuwen nog niet volledig zijn ontwikkeld. Doordat deze lichaamsfuncties nog in ontwikkeling zijn komt het vaak voor dat je kleine schokjes constateert bij de kleine.

Neus en kin

Veel van de prematures hebben witte spikkeltjes op de neus en kin, dit heet milia en is eigenlijk niet meer dan zweetkliertjes die nog niet volgroeid zijn. Niets om je zorgen over te maken, ze gaan binnen een aantal weken vanzelf weer weg.

Oren en hoorgang

Vooral de eerste weken zijn de oren en hoorgang van een prematuur nog zacht en plooibaar, maar ook heel gevoelig. Ze kunnen wel al horen maar bij harde geluiden of drukke situaties kunnen ze heftige schrikreacties vertonen. Het wordt aangeraden de eerste maanden voornamelijk zachte geluiden te gebruiken en met zachte stem te spreken.

Zuigreflex

Ook al is het nog niet helemaal volgroeid, een te vroeg geboren baby heeft wel al een zuigreflex. Ze kunnen deze pas volledig gebruiken om zelfstandig te drinken vanaf een zwangerschapsleeftijd van 32 weken, tot die tijd worden speciaal voor prematures ontwikkelde speentjes gebruikt om het zuigreflex aan te leren en om de kleintjes mee te troosten.

Een mini-wondertje

Hoe klein deze mini-wondertjes ook zijn bij de geboorte, het is al een goed gevormde baby met alles erop en eraan. Vingertjes compleet met ontzettend zachte nageltjes, het zit er allemaal al aan. Door de verkorte duur van de zwangerschap zullen voornamelijk de lichaamsfuncties zelf medisch ondersteund moeten worden totdat ze zelf sterk genoeg zijn om het te kunnen overnemen.

Couveuse

Als een kind te vroeg geboren wordt zal het de eerste tijd in een couveuse verblijven, totdat het sterk genoeg is om zijn of haar lichaamsfuncties zelf op peil te houden. Een couveuse is een overdekt, afsluitbaar maar toch doorzichtig babybed. Het heeft diverse functies (afhankelijk van wat voor type) die ervoor zorgen dat de baby zo beschermd mogelijk is. Er zitten aan de zijkant afsluitbare deurtjes zodat u als ouder kunt helpen bij de verzorging van het kleine wonder.

• Een te vroeg geboren baby heeft nog geen of te weinig lichaamsvet om zichzelf warm te houden, de temperatuur van de couveuse wordt de eerste tijd zodanig ingesteld dat de lichaamstemperatuur normaal blijft. De ouder dat ie wordt de meer van deze functies het lichaam zelf gaat overnemen.
• Doordat de couveuses brandschoon zijn en worden gehouden is de kans op infectie klein, een prematuur heeft namelijk nog geen of een niet volledig ontwikkeld immuunsysteem en kan zichzelf nog niet beschermen tegen infecties. Bij een infectie wordt meestal ook meteen met antibiotica gestart om de infectie tegen te gaan.
• De luchtvochtigheid en luchtsnelheid binnen in de couveuse kunnen worden geregeld, afhankelijk van de behoefte van de baby. Het in stand houden van de juiste luchtvochtigheid en snelheid is onder meer van belang voor eventuele beperking van vochtverlies.
• Op iedere couveuse zitten verschillende alarmen die de functies van het apparaat in de gaten houden, bijvoorbeeld als het te warm is in de couveuse of als het water voor de luchtvochtigheid op is.

Daarnaast zijn er verschillende apparaten die de gezondheid en lichaamsfuncties van de kleine in de gaten kunnen houden. Afhankelijk van de zwangerschapsduur en de gezondheid van de prematuur zullen deze apparaten worden gebruikt om in ieder geval de eerste tijd bepaalde lichaamsfuncties te ondersteunen. Bij iedere couveuse hoort een persoonlijke controlemonitor waarop de apparaten worden aangesloten, deze monitor geeft alarmen af op het moment dat er iets verandert in de metingen van de lichaamsfuncties (of als er een kabeltje los zit). Het medisch personeel en op den duur ook de ouders kunnen aan de hand van de metingen op het scherm zien of alles medisch gezien in orde is en eventueel ingrijpen.

• De baby krijgt drie plakkers op de borst en de buik, hiermee wordt de hartslag en de ademhaling gemeten.
• Om de dikke teen zit vaak een rood lampje, hiermee wordt het zuurstofgehalte in het bloed (saturatie) gemeten
• Er zijn voor te vroeg geboren baby's speciale mini bloeddrukmeters waarmee gemakkelijk de bloeddruk kan worden gemeten. Het is een klein bandje waarin lucht gepompt wordt en vervolgens weer langzaam leegloopt.
• Doordat de longen en luchtwegen niet altijd volledig gerijpt zijn kan het zijn dat er zuurstof gebruikt moet worden totdat het lichaam sterk genoeg is om het zelf aan te kunnen, daar zijn verschillende medische apparaten voor zoals een zuurstofbrilletje of CPap(een neusslangetje met zuurstof).

De standaard voor de metingen wordt vooraf ingesteld,afhankelijk van de zwangerschapsleeftijd van de prematuur. Als de metingen afwijken van de waardes die zijn ingegeven, gaat er een alarm af bij de controlemonitor zodat het medisch personeel zo nodig kan ingrijpen.

Hygiëne

Doordat een prematuur nog geen of geen volledig ontwikkeld immuunsysteem heeft, kan iedere bacterie een gevaar zijn voor hun gezondheid. De simpelste infectie kan de pasgeboren baby ernstig ziek maken, daarom wordt er juist op deze ziekenhuisafdelingen goed op gelet. De couveuses worden één maal per week gewisseld (meer als het nodig is) en grondig schoongemaakt, het beddengoed en de doeken in de couveuse worden doorgaans dagelijks verschoond. Voordat je als ouder of grootouders bij de couveuse mag moet je eerst grondig je handen en onderarmen wassen met warm water en speciale anti-bacteriële zeep om eventuele bacteriën te doden. Sieraden moeten worden afgedaan en in veel ziekenhuizen moet men speciale schorten aan om te voorkomen dat je bacteriën op je kleding meebrengt.

Prikkels

Te vroeg geboren kinderen zijn vooral de eerste maanden heel ontvankelijk voor prikkels, alles wat nieuw is of anders is zal als een nieuwe prikkel ervaren worden. De oorzaak kan van alles zijn:

• harde of plotselinge geluiden, probeer vooral op het begin zo rustig mogelijk te blijven en niet te harde geluiden te maken.
• wrijven of aaien kan als onplezierige prikkel ervaren worden, leg liever rustig een vinger of hand op die van je kleintje zodat hij of zij voelt dat je er bent.
• fel licht kan nog erg pijnlijk zijn voor de oogjes, daarom is het licht meestal gedempt op de afdeling.
• Een positieve prikkel kan zijn dat hij of zij weet dat zijn papa of mama er is, praat tegen de kleine of vertel zachtjes een kort verhaaltje. Het helpt je verder te kijken dan de couveuse en de tijd in het ziekenhuis als je ziet dat na verloop van tijd de kleine reageert op je stem omdat hij of zij hem herkent. Want buiten alle medische toestand zijn jullie zojuist ouders geworden en juist als je een lange tijd in het ziekenhuis moet verblijven, zijn die kleine normale dingen die je kunt doen zo belangrijk om het vol te houden.
• Kangoeroën is een hele fijne manier om samen met je kind te zijn, de kleine wordt bij de vader of moeder op de borstkas gelegd en jullie worden toegedekt zodat de baby het niet koud krijgt. Zo kunnen jullie een half uurtje lekker knuffelen en dat geeft weer positieve prikkels af.

Vereniging ouders van couveusekinderen

Als ouder is het niet altijd even gemakkelijk om in het ziekenhuis op die zwangerschapsroze wolk te blijven zitten, voor de meeste ouders van prematures zijn de eerste paar maanden gevuld met angst om de gezondheid van de baby, bezorgdheid en vermoeidheid door het constante heen en weer gereis tussen thuis en het ziekenhuis. Bij Care4Neo vind je meer ouders van couveusekinderen om mee te praten, maar ook dingen als speciale speentjes voor prematures of boeken met meer informatie. Maar daarnaast vindt je bij de Vereniging Ouders van Couveusekinderen ook lotgenoten, mensen die je kunnen vertellen wat hun ervaringen zijn en eventuele tips hebben wat betreft de omgang met de situatie.

Kleding

Normale babykleertjes en pampers zijn de eerste maanden veel te groot, daarom zijn er verschillende bedrijven die deze zaken speciaal voor prematures verkopen. De normale kindermaten beginnen bij maatje 50, kleding voor prematures begint doorgaans al bij maatje 38 afhankelijk van de zwangerschapsleeftijd van de baby.

• Maat 38 is ongeveer voor een baby van 24 weken.
• Maat 40 is ongeveer voor een baby van 28 weken.
• Maat 42 is ongeveer voor een baby tot 32 weken.
• Maat 44 is ongeveer voor een baby tot 36 weken.
• Maat 46 is ongeveer voor een baby van zo'n 40-46 cm.
• Maat 47 is voor alle baby's die net te klein zijn voor het standaard maatje voor een pasgeboren baby.
• Maat 50 is de standaardmaat voor een pasgeboren baby.

Dagboek

Koop een schrift en schrijf er om te beginnen zelf een stukje in en vraag de verpleging om er ook in te schrijven. Je kunt dit bij de couveuse laten liggen en er zelf ook af en toe weer wat nieuws inschrijven, als jullie het ziekenhuis eenmaal verlaten hebben en jullie zoon of dochter gaat gezond mee naar huis zijn dat de mooiste herinneringen voor later. Daarnaast is het ook wel heel leuk om te lezen wat anderen met jullie kleine meemaakt terwijl jullie er niet zijn, soms worden er door het personeel zelfs polaroids ingeplakt.