Knieartrose (slijtage van de knie, gonartrose)

Artrose van de knie, ook wel gonartrose genoemd, is een veel voorkomend probleem, met name bij oudere mensen en bij mensen die een specifiek (zwaar) beroep hebben uitgevoerd in hun leven. Knieartrose is een aandoening waarbij het kraakbeen in het kniegewricht is aangedaan, waardoor het kniegewricht stroever wordt, wat uiteindelijk vaak leidt tot pijnklachten. Hier leest u alles over gonartrose.

Indeling

• Wat is artrose van de knie (gonartrose)?
• Hoe vaak komt gonartrose (slijtage van de knie) voor in Nederland?
• Wat zijn de oorzaken van artrose van de knie (gonartrose)?
• Wat zijn de risicofactoren die aanleiding kunnen geven tot artrose van de knie (gonartrose)?
• Wat zijn de symptomen van artrose van de knie (gonartrose)?
• Hoe wordt artrose van de knie (gonartrose) gediagnosticeerd?
• Hoe wordt artrose van de knie (gonartrose) behandeld?

Wat is artrose van de knie (gonartrose)?

Knieartrose is in Nederland de meest vóórkomende gewrichtsaandoening. Artrose is een degeneratieve gewrichtsaandoening waarbij het kraakbeen is aangedaan. Kraakbeen bevindt zich in gewrichten en zorgt ervoor dat een gewrichtsoppervlak glad is, waardoor er goede beweging mogelijk is. Kraakbeen is dus iets anders dan bot. Bij knieartrose neemt het gewrichtskraakbeen in het kniegewricht af in dikte, knieartrose wordt daarom ook wel eens knieslijtage genoemd. Bij zeer ernstige slijtage is het zelfs zo dat het bot kan worden aangetast, de beschermdende werking van het kraakbeen is dan verdwenen. In het kniegewricht bevindt zich kraakbeen op het onderste gedeelte van het bot van het bovenbeen, op het bovenste gedeelste van de botten van het onderbeen en aan de binnenzijde van de knieschijf. Daartussen bevindt zich nog een kraakbeenschijf, de meniscus.

Hoe vaak komt gonartrose (slijtage van de knie) voor in Nederland?

Volgens het RIVM leden in 2000 ongeveer 335.700 personen boven de 55 jaar aan gonartrose (72.900 mannen en 262.800 vrouwen).

Wat zijn de oorzaken van artrose van de knie (gonartrose)?

De belangrijkste oorzaak voor artrose is in het algemeen leeftijd. Hoe ouder men is, hoe meer risico er bestaat op het ontwikkelen van artrose. In dat opzicht is de term slijtage van de knie zeer illustratief: hoe langer en intensiever men de knie heeft gebruikt, hoe hoger de kans op het ontwikkelen van gonartrose.

Daarnaast geven eerdere letsels van het kraakbeen in de knie een hogere kans op het ontwikkelen van knieartrose. Voorbeelden hiervan zijn een tibiaplateaufractuur met aantasting van het gewricht en meniscusletsel.

Knieartrose wordt tevens gezien als een beroepsziekte, een ziekte die vaak gepaard gaat met een bepaald beroep. Voorbeelden hiervan zijn schoonmakers, voetballers, havenarbeiders en vloer- en tapijtleggers. Dit zijn beroepen waarbij de knieën zwaar belast worden, dit leidt vanzelfsprekend tot slijtage.

Wat zijn de risicofactoren die aanleiding kunnen geven tot artrose van de knie (gonartrose)?

Zoals gezegd is leeftijd de belangrijkste risicofactor. Daarnaast zijn bewegingen zoals veelvuldig hurken, knielen, tillen, en springen niet gunstig voor knie en kunnen deze bewegingen uiteindelijk leiden tot gonartrose. Eerdere letsels van het bot of het kraakbeen in het kniegewricht, aangeboren afwijkingen van deze structuren of een zeer slechte gezondheids- of voedingstoestand zijn ook risicofactoren.

Wat zijn de symptomen van artrose van de knie (gonartrose)?

Doordat het kraakbeen in het kniegewricht wordt aangedaan wordt de beweging van het kniegewricht stroever. Dit leidt tot pijn na belasting, stijfheid en bewegingsbeperking. Slijtage van de knie geeft vaak pijn bij lopen, traplopen en lang staan. In een vergevorderd stadium is de pijn de hele dag door aanwezig. Meestal is deze pijn 's morgens het ergst, dit wordt opstartpijn genoemd.
Afhankelijk van de lokalisatie bevindt de pijn zich op verschillende plekken in de knie. Wanneer de slijtage zich bevindt aan de binnenzijde van de knieschijf, is de pijn vaak aan de voorzijde van de knie gelokaliseerd. Bij slijtage aan de binnenkant van de knie heeft de patiënt pijn op deze plek. Bij slijtage aan de buitenzijde van de knie wordt de pijn daar gelokaliseerd.

Hoe wordt artrose van de knie (gonartrose) gediagnosticeerd?

Knieartrose is vaak aantoonbaar op een röntgenfoto. Op de röntgenfoto is de verminderde kraakbeendikte af te leiden uit de dikte van de gewrichtsspleet. Hoe minder kraakbeen, hoe dichter de botten op elkaar liggen. Kraakbeen is op een röntgenfoto niet te zien. Ook een kenmerkend beeld van artrose is het bestaan van osteofyten, dit zijn botuitgroeiingen die vaak bij artrose ontstaan aan de randen van gewrichtsvlakken. Dit duidt op een inadequate reparatiereactie van het lichaam als reactie op de artrose.
Het verband tussen aanwijzingen voor artrose op de röntgenfoto en daadwerkelijke klachten (pijn, stijfheid en bewegingsbeperkingen) is geheel willekeurig. Sommige mensen hebben afwijkingen op de röntgenfoto, maar geen klachten en weer anderen hebben klachten die passen bij artrose zonder afwijkingen op de röntgenfoto.

Hoe wordt artrose van de knie (gonartrose) behandeld?

Er zijn verschillende behandelingen mogelijk, van pijnstilling tot een totale knie prothese.