ADHD, ADD en mogelijke oplossingen

Er zijn vele therapieën ontwikkeld voor de behandeling van ADHD, ADD en PDD-NOS. De meest toegepaste en geaccepteerde is het gebruik van medicatie met methylfenidaat (Ritalin). Deze medicatie wordt ook bij narcolepsie (slaapziekte) voorgeschreven. Is dit wel de beste oplossing? Wat zegt nieuw wetenschappelijk onderzoek en wat zijn de nieuwe aanbevelingen? Of is er misschien een andere aanpak mogelijk? Methylfenidaat is een, in de jaren zestig van de vorige eeuw, geregistreede stof. Deze stof behoort tot een groep waaronder ook efedrine, cafeïne, methafmetamine (het MA deel van XTC’s MDMA) en amfetamine (speed) vallen. Het is een zogenaamde adrenaline-like stof en heeft een stimulerend effect op het centrale zenuwstelsel (inclusief de hersenen). Door de inname van methylfenidaat wordt de heropname van de hormonen dopamine en noradrenaline voorkomen. De dopamine afgifte aan de presynaptische neuronen neemt toe.

Er zijn twee grote varianten bekend:

• Groep 1: Tabletten onder de namen: Ritalin, Medikinet en Methylfenidaat. De werking begint na één tot twee uur en duurt ongeveer drie tot zes uur.
• Groep 2: Zijn tabletten en capsules met verlengde afgifte: Concert, Equasym XL en Medikinet CR. De werking begint na één tot twee uur. Tabletten van deze groep met verlengde afgifte blijven circa twaalf uur actief. De capsules met verlengde afgifte circa acht uur. [1]

Bijwerkingen:

1. Hoofdpijn.
2. Moeite met inslapen, slapeloosheid en rusteloosheid.
3. Nervositeit.
4. Verminderde eetlust met als gevolg gewichtsverlies. Hierdoor treden tekorten op aan voedingsstoffen die van belang zijn voor de hersenen: vetzuren en aminozuren.
5. Duizeligheid.
6. Buikpijn, misselijkheid en braken.
7. Hartkloppingen, versnelde hartslag en verhoogde bloeddruk.
8. Sneller geïrriteerd, sneller uit hun evenwicht.
9. Concentratie vermindering
10. Veranderd beoordelingsvermogen.
11. Bepaalde psychische en neurologische aandoeningen kunnen verergeren. Met name tics, (syndroom van Gilles de la Tourette), epilepsie, ernstige geestelijke verwarring en ernstige angststoornissen.
12. Koude handen en voeten als gevolg van vernauwing van de bloedvaten.
13. Overgevoeligheidsreacties: huiduitslag, jeuk of gewrichtspijn
14. Groeiachterstand in de puberteit.
15. Wazig zien en pupilverwijding. Glaucoom (verhoogde oogboldruk) is ene contra indicatie.
16. Droge mond, gaatjes in gebit ontwikkelen sneller.
17. Hyperactiviteit.
18. Verlies van spontaniteit.
19. Spreekdrang en euforisch, manisch gevoel (extreem gevoel van blijheid).
20. Bewegingsstoornissen, kauwende bewegingen en tandenknarsen.
21. Slaperigheid.
22. Vermindering libido, erectie stoornissen.
23. Wazig zien, dubbelzien, droge ogen.
24. Spier- of gewrichtspijn
25. Bij langdurig gebruik, kan een ernstige depressiviteit en/of geestelijke verwarring ontstaan.
26. Ernstige verstoring van lichamelijke functies. Met name ene toename aan sypmaticus activiteit. Dit is te merken aan onverklaarbare koorts, zeer stijve spieren, sufheid, hartkloppingen en ernstig zweten.
27. Verhoogd risico op hartritmestoornissen.
28. Plotselinge duizelingen of kortdurend buiten bewustzijn raken.
29. Borstvorming bij mannen. [1]

Gebruik en kosten

In de periode van 2005 tot en met 2011 is de toename van voorschriften gestegen van 70.000 naar 200.000. Inmiddels gebruiken meer dan 1 miljoen Nederlanders methylfenidaat. 5% Van de jongeren tussen de 11 en 20 jaar is dagelijks gebruiker. [2]
In de leeftijdsgroep van 20-60 jarigen is de toename procentueel het grootste. [2]
De eigen bijdrage die gebruikers betalen bedroeg in 2011 € 25.600.000,-- Het aantal terugbetaalde dagdosissen in de periode van 2005 tot en met 2011 is van € 1.700.000,-- naar € 4,700.000,-- opgelopen. Dit is een totale stijging aan ziektekosten voor alleen dit geneesmiddel met 22%.

Risico’s

Uit onderzoek tussen een groep van 370 ADHD gediagnosticeerde kinderen en een groep van 740 niet ADHD gediagnosticeerde (de zogenaamde controle groep) bleek dat er een lagere leesvaardigheid waar te nemen was bij de eerste groep. Ook bleven kinderen uit deze groep gemiddeld 3 keer vaker zitten. De kans op vroegtijdig schoolverlaten zonder diploma was in deze studie 2,7 keer hoger. [3]
Biederman meldde in 2007 dat de ontwikkeling van eetstoornissen (anorexia nervosa en boulimia nervosa) 3,6 hoger lag onder meiden met ADHD.[4]

Onderzoek

Na de Durham studie, waarbij bleek dat het gebruik van een combinatie van omega 6 en omega 3 vetzuren gunstige effecten had op ADHD en aanverwante aandoeningen, is vervolg studie gedaan. Cochrane Review meldde dat omega 3 uit visolie geen aantoonbare verbetering gaven. De reden is dat de EPA en DHA van dergelijke producten derivaten zijn. EPA en DHA kan het lichaam zelf naar behoefte aanmaken indien er voldoende niet geoxideerde omega 3 aanwezig is. Toevoegen van EPA en DHA is niet nodig. In de meeste omega 3 capsules zit echter EPA en/of DHA en niet het noodzakelijke niet geoxideerde omega 3 vetzuur. Dit staat evenwel niet altijd op de verpakking vermeld. [5]

In 2008 voerde Johnson een dubbelblind placebo gecontroleerd onderzoek uit waarbij een combinatie van visolie en teunisbloemolie werd gebruikt. De 75 kinderen waren in de leeftijd tussen 8 en 18 jaar. De resultaten waren positief. Na 6 maanden bleek dat 50% van de gebruikers van de vetzuurcombinatie een verbetering van 25% waarnamen. Dit is analoog aan wat medicijnstudies van de effectiviteit van methylfenidaat gaven. Na een half jaar was de score van de gebruikers onder de ADHD verbeterd met 36%. Onder de ADD was dit 58%. [6]
Barragan-Perez onderzocht vervolgens de effecten nog verder. Een groep van 90 ADHD gediagnosticeerde kinderen in de leeftijd van 6 tot en met 12 jaar werden in 3 groepen ingedeeld:

1. De eerste groep kreeg uitsluitend de combinatie van omega 3 en 6.
2. De tweede groep kreeg uitsluitend de medicatie met methylfenidaat.
3. De derde groep kreeg naast de medicatie met methylfenidaat ook de vetzuurcombinatie.

In deze studie is duidelijk dat er is gekozen voor EPA en DHA samen met GLA. Alle zijn derivaten van omega 3 c.q. 6. De verhouding EPA:DHA:GLA bedroeg 9:3:1. De dosis was 792 mg per dag.
Voor de evaluatie werd gebruik gemaakt van meerdere toetsing modellen:

1. DMS-IV.
2. ADHD-RS-VE-score.
3. ADHD (CEAL) voor Latijns Amerika (de studie was in Mexico).
4. Clinical Global Impression Score (deze wordt gebruikt om het algemene welzijn te meten).

De doses werd gedurende 1 jaar ingenomen. Na 1 jaar was er een evaluatie en bleek de verbetering onder alle groepen 75% van de kinderen 50% minder last van de symptomen te hebben. Opvallend was dat de symptomen van ADD in de eerste twee groepen evenveel was verminderd.
Op de ADHD was de score in de eerste groep minder groot.
In de combinatiegroep (groep 3) was er niet een groter verschil in vermindering van de symptomen dan in de andere twee groepen waar te nemen. Wel bleek dat deze groep veel minder last van de bijwerkingen had dan de groep die uitsluitend methylfenidaat gebruikte. In de groep van methylfenidaat was de score aan bijwerkingen groot op:

1. Angsten
2. Gebrek aan eetlust
3. Gewichtsverlies

Hierdoor viel de score op de algemene welzijnsmeting lager uit dan die van de combinatiegroep waar deze bijwerkingen nihil waren.
Het vermoeden van professor Peskin en Dr. Habib is dat het gebruik van niet geoxideerde vetzuren van de omega 3 en 6 veel betere resultaten zullen geven. [5] Hiernaar is evenwel nog geen onderzoek gedaan.

Hersenen en vetzuren

Methylfenidaat is bij de ADHD, ADD en PDD-NOS uitsluitend als hulpmiddel geindiceerd. Het lost de werkelijke oorzaak niet op. De oorzaak ligt in een vergrote afstand tussen de neocorticale en andere hersengebieden. Hierdoor is de intelligentie normaal tot hoger, maar de impulsen kunnen niet snel genoeg verwerkt worden.
De hersenen bestaan voor 60% uit vetten. Het grootste deel hiervan zijn vermoedelijk essentiele vetzuren (EFA). Deze EFA zijn de basis vetzuren die het lichaam niet zelf kan aanmaken, maar via voeding tot zich neemt. De voediing die hoge EFA bevat bederft echter snel. De EFA trekken namelijk zuurstof aan. De voedingsindustrie maakt deze EFA dan ook kapot waardoor producten langer houdbaar blijven. Dit heeft echter grote gevolgen voor het lichaam. De geoxideerde vetzuren worden namelijk wel door het lichaam opgenomen, maar stoten zuurstof af. De directe oorzaak van kanker (http://wetenschap.infonu.nl/onderzoek/102468-de-primaire-oorzaak-van-kanker-celademhaling.html)
De hersenen hebben niet veel aan deze geoxideerde vetzuren. Uit bloedonderzoek blijkt dat 40% van de kinderen met ADD een tekort hebben aan deze essentiële vetzuren [8]
Onder mannen komt vaker ADD en ADHD voor. Volgens Medical Hypotheses [9] zouden mannen meer essentiële vetzuren nodig hebben dan vrouwen. Hierin zou een verklaring kunnen liggen al is deze niet bevestigd.
Essentiële vetzuren zorgen er onder andere voor dat het endocriene systeem meer in balans komt.

Mis diagnose

De diagnose ADHD of ADD is niet eenvoudig te stellen. Er zijn minimaal 50 lichamelijk aandoeningen die exact dezelfde symptomen geven als ADHD/ADD. Dit zijn o.a. tekorten in de voeding (EFA), allergieën en toxische stoffen. [10]
Wanneer de juiste verhouding van essentiële vetzuren wordt ingenomen is het lichaam zelf in staat om de noodzakelijke GLA, EPA en DHA aan te maken.

Essentiële vetzuren

Uit onderzoek blijkt dat het aanvullen van de EFA:

1. De verwerking van impulsen in de hersenen vergroot.
2. Er is meer concentratie is.
3. Het geheugen verbeterd.
4. Er meer helderheid van geest is.

De verhouding tussen essentiële, niet geoxideerde omega 3 en omega 6 ligt tussen de 1:1 en 1:2. De vetzuren dienen koudgeperst en schoon verwerkt te zijn.