Duizeligheid, types, onderliggende oorzaken en behandelingen

Duizeligheid of een duizelig gevoel is iets wat we allemaal wel kennen en op één of ander moment ervaren. Meestal is duizeligheid vrij onschuldig en duurt dit maar kort, maar in sommige gevallen kan het een uiting zijn van een onderliggend probleem, al dan niet gekend. Daarnaast kan duizeligheid op een verkeerd moment (in de wagen, op de fiets, of op het moment dat men met zware machines werkt) zeer gevaarlijk zijn. Er zijn verschillende vormen van duizeligheid met nog meer mogelijke onderliggende problemen. Maar wat is duizeligheid nu juist? kunnen we duizeligheid onderzoeken? Wat kunnen onderliggende oorzaken zijn en wat kan men eraan doen?

Wat is duizeligheid juist?

Duizeligheid is een heel vage term die voor verschillende mensen een verschillende betekenis kan hebben. Voor de ene gaat duizeligheid gepaard met een draaierig gevoel in het hoofd, een ander heeft het gevoel dat het zicht wazig wordt, nog andere mensen hebben een licht gevoel in het hoofd, voelen zich onzeker bij het stappen of hebben het gevoel dat ze zouden flauwvallen. Dit zijn allemaal verschillende vormen van duizeligheid. Grofweg kunnen we al deze vormen in twee grote groepen indelen: Vertigo of draaiduizeligheid en duizeligheid zonder draaierig gevoel. Ook deze twee grote groepen kunnen we verder indelen. Hieronder een overzicht van de verschillende vormen van duizeligheid en de mogelijke oorzaken.

Vertigo of draaiduizeligheid

Vertigo is duizeligheid waarbij men het gevoel heeft dat de omgeving draait, of dat u zelf beweegt terwijl u weet dat u stilstaat. Vaak gaat draaiduizeligheid gepaard met transpireren, een misselijk gevoel tot zelfs braken, hoofdpijn, suizen in het oor of gehoorverlies… De oorzaak van vertigo is meestal een uiting van een probleem in het evenwichtsorgaan dat in het binnenoor ligt. Maar ook de gevoelsorganen in de spieren en gewrichten, bijvoorbeeld in de nek en de benen, en de hersenen die de prikkels verwerken, kunnen verantwoordelijk zijn voor deze vorm van duizeligheid.

1. Het binnenoor: draaiduizeligheid door beweging van het hoofd

De meest voorkomende vorm van draaiduizeligheid wordt veroorzaakt door de bewegingen van het hoofd. Het evenwichtsorgaan in het oor heeft moeite om zich aan te passen en hierdoor krijgen we verkeerde of tegenstrijdige prikkels door. In dit geval kan de duizeligheid enkele seconden tot enkele minuten duren. Er is geen sprake van gehoorverlies bij deze draaiduizeligheid en de klachten gaan in de meeste gevallen vanzelf over.

2. Het binnenoor: uitvallen van de gehoorzenuw

Door het eenzijdig uitvallen van de gehoorzenuw wordt het evenwichtsorgaan danig verstoord. Hierbij treed een ernstige vorm van draaiduizeligheid op die nog wordt verergerd bij bewegingen van het hoofd. Deze vorm van draaiduizeligheid kan enkele dagen aanhouden en is op z’n zachtst gezegd zeer vervelend. In geval dat men met de wagen moet rijden, kan deze vorm ook uitermate gevaarlijk zijn.

3. Het binnenoor: Recidiverende vestibulopathie

Deze vorm van draaiduizeligheid gaat gepaard met misselijkheid maar zonder gehoorverlies. Het is een duizeligheid die in aanvallen komt en in duur kan variëren tussen enkele minuten en enkele uren, tot wel vierentwintig uur lang. De oorzaak van deze vorm van vertigo is niet geheel duidelijk maar de klachten beginnen zich in de meeste gevallen op middelbare leeftijd te vormen. Het is mogelijk dat deze duizeligheid een voorstadium is van Ménière of een vorm van migraine.

4. Het binnenoor: beschadiging van het evenwichtsorgaan

Het is duidelijk dat de beschadiging van het evenwichtsorgaan in het binnenoor, gevolgen heeft voor het evenwichtsgevoel. Bij beschadiging door bijvoorbeeld een ongeval of zware infectie, kan draaiduizeligheid optreden. In dit geval is de duur van de duizeligheid afhankelijk van de beschadiging.

5. Het gezichtsvermogen: verstoord

Aandoeningen aan het gezichtsvermogen kunnen draaiduizeligheid veroorzaken. Deze aandoening kan het gevolg zijn van een oogspierverlamming of zelfs het dragen van een nieuwe bril. In dit geval gaat de duur van de duizeligheid afhankelijk zijn van de aandoening.

6. De gevoelsorgaantjes: verstoord

De gevoelsorgaantjes liggen in spieren en gewrichten. Vooral in de nek en de benen zijn deze zeer belangrijk. Door een verstoring van deze gevoelsorgaantjes kan vertigo optreden. Mogelijke oorzaken van deze verstoring kunnen een aandoening aan het zenuwstelsel zijn, een letsel in de nek, artrose van de nekwervels,...

7. De hersenen: aandoeningen

De hersenen zijn de verwerkers van alle prikkels die ons lichaam krijgt te verwerken. Door een aandoening in de hersenen, kan deze vorm van duizeligheid optreden. De oorzaken kunnen variëren van een doorbloedingsstoornis in de hersenen, zoals bijvoorbeeld na een herseninfarct tot een stofwisselingsstoornis door bijvoorbeeld diabetes. Maar ook neurologische aandoeningen zoals migraine of MS (multiple sclerose) kunnen draaiduizeligheid veroorzaken. Ook een tumor kan verantwoordelijk zijn voor de duizeligheid.

Duizeligheid zonder draaierig gevoel

Er is ook duizeligheid zonder dat men een draaierig gevoel krijgt. Deze vorm van duizeligheid wordt meestal beschreven als een licht gevoel in het hoofd of het gevoel dat men het bewustzijn zou verliezen. In de meeste gevallen is de oorzaak te zoeken in een probleem van een orgaansysteem dat niet het evenwichtsysteem is. In veel gevallen is het moeilijk de precieze oorzaak van deze duizeligheid te bepalen. Heel vaak gaat het om een plotse bloeddrukdaling waarbij men de duizeligheid ervaart op het moment dat men opstaat. Indien men lang moet rechtstaan, kan dit tot een bloeddrukval leiden met de duizeligheid tot gevolg. Mensen die een constant lage bloeddruk hebben, kunnen deze duizeligheid dus vaak ervaren. Dit is eenvoudig op te lossen door hier extra aandacht aan te spenderen bij het opstaan; langzaam opstaan en eventueel zorgen voor een houvast tot de duizeligheid verdwenen is. Ook bij angstaanvallen of paniek, bij hevige emoties, bij depressie of bij hevige pijn kan deze vorm van duizeligheid optreden. Daarnaast kunnen ook enkele andere medische oorzaken aangeven waarom men duizeligheid voelt. Een te lage bloedsuikerspiegel of bloedarmoede kunnen duizeligheid tot gevolg hebben.

Behandelingen tegen duizeligheid

Aangezien duizeligheid, al dan niet met een draaierig gevoel, vaak de uiting is van een dieperliggende oorzaak, is het niet nodig de duizeligheid zelf te behandelen. Tegen duizeligheid zelf kan men namelijk weinig doen. Men moet daarom de onderliggende oorzaak zien te vinden en deze kan men in de meeste gevallen wel behandelen. Er is daarom geen medicatie die duizeligheid kan behandelen. In tegendeel, sommige medicatie heeft als bijwerking de duizeligheid te veroorzaken.
Afhankelijk van de klachten die de patiënt vertoont, zal men de onderliggende oorzaak van de duizeligheid proberen opsporen en verhelpen. Indien er een vermoeden is dat het binnenoor het probleem veroorzaakt, zal men een gehooronderzoek doen. Hierbij wordt het gehoor getest met behulp van een hoofdtelefoon. Daarnaast kan men ook een evenwichtsonderzoek doen waarbij men kijkt hoe de patiënt reageert op bepaalde prikkels en zo probeert te achterhalen waar het probleem zich bevindt. Soms kan men een MRI uitvoeren om andere dieperliggende oorzaken te kunnen uitsluiten. Indien men vermoed dat een vaatprobleem aan de basis ligt van de duizeligheid, zal men in veel gevallen een echografie en doppler uitvoeren waarbij men de vaatwand gaat onderzoeken en de stroming van het bloed nader wordt bekeken.

Naar de dokter?

Hoewel de meesten wel eens last hebben van één of andere vorm van duizeligheid, is deze meestal van korte duur. Toch mag men duizeligheid niet steeds negeren. In de volgende gevallen is het aangeraden een dokter op te zoeken:

• Wanneer de duizeligheid herhaaldelijk optreedt
• Wanneer de duizeligheid heel ernstige vormen aanneemt
• Wanneer de duizeligheid langer dan enkele minuten duurt
• Wanneer de duizeligheid gepaard gaat met andere symptomen zoals gehoorverlies, spraakproblemen, hartkloppingen, pijn, verlamming, problemen met het zicht,…
• Wanneer u geen aanleiding tot duizeligheid ziet en u zich ongerust maakt

Probeer, wanneer u naar een arts gaat, steeds zoveel mogelijk te beschrijven wat soort duizeligheid u ervaart en welke eventuele andere symptomen hiermee gepaard gaan. Hoe duidelijker de omschrijving, hoe gemakkelijker men de oplossing kan vinden.