Hartritmestoornissen en kruiden

Verschillende voedingsstoffen en kruiden kunnen een (ondersteunende) rol spelen bij de preventie en behandeling van hartritmestoornissen. Voedingsstoffen zoals kalium, magnesium, omega-3-vetzuren, co-enzym Q10, taurine en planten zoals meidoorn, knoflook, hartgespan en adaptogenen zoals Rhodiola rosea en Eleutherococcus. Van heel wat voedingsstoffen is een (subklinisch) tekort in verband gebracht met hartritmestoornissen. Dit geldt voor een reeks essentiële voedingsstoffen zoals calcium, magnesium, kalium, selenium, zink, vitamine B1, vitamine E, vitamine D, omega-3-vetzuren). Het is goed hierop bedacht te zijn, zeker als het een hartritmestoornis betreft waar geen duidelijke oorzaak kan voor gevonden worden.

Rhodiola en Siberische ginseng

Russisch (dier)onderzoek suggereert dat de extracten van de adaptogenen Rhodiola rosea en Eleutherococcus senticosus (Siberische ginseng) beschermen tegen (stressgeïnduceerde) hartritmestoornissen. Beïnvloeding van het sympathische zenuwstelsel en toename van de spiegels van endogene opioïdpeptiden behoren tot de mogelijke werkingsmechanismen. Rhodiola-extract beschermde in dieronderzoek tegen sommige ventriculaire aritmieën; chronische toediening van rhodiola- of Siberische ginsengextract verkleinde de kans op ventrikelfibrilleren na een hartinfarct.

Meidoorn

Het extract uit meidoorn (Crataegus laevigata) voorkomt mogelijk hartritmestoornissen bij mensen met een chronisch hartaandoening zoals hartfalen. Meidoornextract versterkt de hartspierwerking (inotroop effect), verbetert de coronaire doorbloeding, gaat atherosclerose tegen, remt bloedplaatjesaggregatie en -adhesie en heeft anti-oxidatieve en ontstekingsremmende effecten. Meidoorn wordt van oudsher toegepast als harttonicum bij angina pectoris, hoge bloeddruk, hartritmestoornissen. De bladeren, bloemen en bessen van de meidoorn bevatten een mengsel van oligomere procyanidines (OPC) en flavonoïden, die voor een belangrijk deel verantwoordelijk zijn voor de waargenomen gezondheidseffecten.

Dieronderzoek laat zien dat meidoorn na een hartinfarct ritmestoornissen (tachycardie, fibrilleren) significant tegengaat, de omvang van het hartinfarct beperkt en de sterftekans verlaagt. In onderzoek is ook aangetoond dat meidoorn de werking van digoxine versterkt. In een humane studie slikten ruim duizend patiënten met hartfalen (NYHA-stadium II) gedurende 24 weken tweemaal daags 450 mg van een gestandaardiseerd meidoornextract (WS 1442). Gebruik van het kruidenextract was geassocieerd met symptoomverbetering waaronder afname van de kans op hartritmestoornissen en ventriculaire extrasystoles tijdens inspanning.
In een placebogecontroleerde studie met 2681 patiënten met congestief hartfalen (NYHA-stadium II of III) was het gebruik van meidoornextract (WS 1442, 900 mg per dag gedurende 2 jaar) geassocieerd met afname van de kans op plotse hartdood, met name bij patiënten met een slechtere functie van de linkerhartkamer.

Knoflook

Knoflook(extract) heeft diverse gunstige effecten op hart en bloedvaten (remt atherosclerose, trombose en hyperlipidemie, stimuleert vaatverwijding, antioxidantbescherming). Preklinische studies suggereren dat knoflook(extract) hartritmestoornissen kan voorkomen, mede door zijn antioxidantactiviteit. Dit effect van knoflook is mogelijk ook gebaseerd op remming van de influx van calcium in hartspiercellen en verlenging van de refractaire periode. In dieronderzoek is vastgesteld dat intraveneuze toediening van een knoflookextract (20 of 40 mg/kg met 1,3 % allicine) de effectiviteit van elektrische defibrillatie significant en dosisafhankelijk verbetert. Daarnaast was het bij proefdieren, die intraveneus een knoflookextract kregen toegediend, moeilijker om ventrikelfibrilleren op te wekken. Dit beschermende effect van knoflookextract was eveneens dosisafhankelijk. Meer onderzoek is nodig om vast te stellen of de mogelijk gunstige werking van (oraal ingenomen) knoflook op het hartritme klinisch relevant is.