Laat je bijtijds testen op botontkalking (osteoporose)

Er bestaan aandoeningen waarvan je niet beseft dat je er aan lijdt, omdat ze soms geen klachten of andere symptomen teweegbrengen. Zoals bijvoorbeeld een te hoge bloeddruk of te hoog cholesterolgehalte. Ook in geval van botontkalking (osteoporose) is het niet altijd duidelijk dat je die aandoening onder de leden hebt. Vrouwen krijgen vaker te maken met botontkalking dan mannen.

Osteoporose

Bijna 70% van de mensen met osteoporose, de medische term voor botontkalking, heeft geen flauwe notie dat ze die aandoening onder de leden hebben. Bij osteoporose is er sprake van een afname van de kalkhoeveelheid in de botten, terwijl ook de structuur van de botten verandert. De botten worden in feite brozer.

Osteoporose is dus een geheel andere aandoening dan artrose. Artrose is een namelijk een reumatische aandoening waarbij het kraakbeen in het gewricht slijt.

Test

Je kunt de botdichtheid laten meten via vinger of hiel maar daarvan is de uitslag onbetrouwbaar. Een deugdelijke meting van de botdichtheid kan alleen in het ziekenhuis plaatsvinden.

Vrouwen meer risico

Bij de botstofwisseling speelt het hormoon oestrogeen een grote rol. Vanwege het wegvallen van de oestrogeenproductie tijdens de overgang, verschuift de balans tussen botopbouw en botafbraak. Vanaf de start van de overgang tot 3 jaar na de menopauze, is er sprake van zo’n 16% botverlies, en vervolgens gaat die afbraak met 1 tot 2 % per jaar verder. De consequentie is een grotere breekbaarheid. Globaal krijgt een derde van alle vrouwen boven de 60 jaar botontkalking, terwijl het bij de mannen tot zo’n 15% beperkt blijft.

Als vrouwen veel opvliegers hebben dan is er een grotere kans op botontkalking. Ook het lichaamsgewicht speelt een rol, want vrouwen met meer vet maken ook na de overgang nog een kleine hoeveelheid oestrogeen aan, hetgeen juist een gunstige invloed heeft. Dus:

• magere types hebben dikwijls meer opvliegers en grotere kans op botontkalking,
• wat dikkere vrouwen hebben door de oestrogeenproductie vaak minder opvliegers en ook een kleiner risico op botontkalking.

Calcium

Het is een fabel dat je uitsluitend door veel zuivelproducten te consumeren sterkere botten krijgt. Melk is voor zuigelingen bedoeld en een volwassene kan z’n calcium evengoed uit andere voedingsproducten halen. Boerenkool, Chinese kool, postelein en raapstelen zijn groenten met een hoog calciumgehalte. Bleekselderij, bramen, garnalen, koolrabi, mosselen, noten, olijven, peulvruchten, prei, rabarber en sperziebonen zijn ook prima leveranciers van calcium.

Vitamine-D

Vitamine-D en goed bewegen is een goede remedie tegen botontkalking, want de vitamine-D zorgt ervoor dat de calcium die in onze voeding zit door de botten wordt opgenomen. De aanbevolen dagelijkse portie calcium is 1000 mg. De volgende groepen hebben extra vitamine-D nodig:

• Voor de categorie 50-plus wordt 1100 mg geadviseerd. En 70-plussers, alsmede zij die reeds broze botten hebben, kunnen 1200 mg per dag gebruiken.
• Kinderen hebben extra vitamine-D nodig, aangezien ze bij te weinig de groeistoornis rachitis (Engelse ziekte) kunnen krijgen.
• Zwangere vrouwen en mensen met een donkere huid kunnen ook wel wat extra gebruiken om het risico van broze botten te voorkomen.
• Moedermelk bevat onvoldoende vitamine-D (ook niet genoeg K), zodat de baby die borstvoeding krijgt tevens druppeltjes met deze vitamines nodig heeft. In flesvoeding zit reeds de juiste dosering.

Door zonlicht gaat ons lichaam vitamine-D aanmaken. Vooral in de winter is dat natuurlijk een probleem, en is extra aanvulling van vitamine-D nodig in de vorm van vette vis, boter en eventueel een vitamine-D supplement. Maar let op, als een volwassene te langdurig te veel Vitamine-D binnenkrijgt, kan het calciumgehalte in het bloed te hoog worden, wat o.a. tot nierstenen kan leiden.

Vitamine-K

Deze vitamine heeft een ondersteunend effect bij de botstofwisseling. Vitamine-K wordt geproduceerd door onze darmbacteriën, maar daarbij is ook de juiste voeding onontbeerlijk. Het zit met name in groene bladgroente en plantaardig oliën, en ook enigszins in fruit, vlees, ei, kip, brood, zuivel. Bij gebruik van bepaalde medicijnen is het verstandig om met de apotheek het gebruik van vitamine-K aanvulling te bespreken.

Bewegen is gezond

Botten zijn in bepaald opzicht te vergelijken met spieren, want als botten worden belast maak je ze ook sterker en steviger. En ga je daarmee dus de ontkalking tegen. Dus doe verantwoord aan sport en beweging, waarbij het lichaam door het eigen gewicht wordt belast. Dus bijvoorbeeld:

• stevig wandelen,
• tennissen,
• hardlopen,
• dansen,
• tuinieren,
• traplopen etc.

En af en toe bovenstaande activiteiten combineren met krachttraining (oefeningen met gewichten en/of elastieken, opdrukken, kniebuigingen).

Algehele conditie

Het mes snijdt daarbij aan twee kanten, want door deze lichamelijke inspanningen ontwikkel je tevens sterkere spieren, waardoor je minder snel valt en iets breekt. En het is natuurlijk ook altijd goed voor je longen, hart en bloedsomloop, om regelmatig intensief te bewegen. Dus neem voortaan liever de trap dan de lift.