Osteoporose, wat is het en wat doe je er tegen?

Osteoporose of botontkalking heb je vaak zonder dat je het zelf weet.. Veelal heb je er geen klachten van, pas als je een bot breekt wordt het ontdekt. Is er sprake van het inzakken van rugwervels, dan kan het leiden tot rugklachten of kleiner worden. Osteoporose kun je niet helemaal tegengaan, maar je kunt de botontkalking wel helpen verminderen door een gezonde leefwijze.

Wat is osteoporose?

Vanaf de geboorte tot aan het overlijden wordt botweefsel continu vernieuwd. Tot ongeveer je 30ste levensjaar is de aanmaak van bot groter dan de afbraak. Hoe ouder je wordt, des te groter de botafbraak zal zijn. Als de botafbraak veel groter is dan de aanmaak is er sprake van osteoporose. Vooral vrouwen die de overgang achter de rug hebben krijgen hiermee te maken door de afname van het hormoon oestrogeen. Maar ook bepaalde ziektebeelden of het gebruik van bepaalde medicijnen kunnen het probleem veroorzaken.

In Nederland hebben ruim 800 000 mensen te maken met botontkalking, waarvan het grootste deel vrouwen betreft na de overgang. Heb je er last van, dan is de kans op het breken van een bot groter. Ook kunnen wervels breken of inzakken, waardoor je kleiner wordt en/of krommer gaat lopen.

Welke factoren geven een verhoogd risico?

• Ouderdom; mannen en vrouwen boven de 70 jaar hebben meer kans op botontkalking
• Overgang; na de overgang is de oestrogeenwaarde in het bloed zodanig gedaald dat de beschermende factor hiervan is weggevallen. Vrouwen die vroeg in de overgang zijn, lopen extra risico.
• Ziekten aan de schildklier, reuma, coeliakie of de ziekte van Crohn
• Medicijngebruik als prednison, chemotherapie, anti-epileptica
• Weinig lichaamsbeweging
• Roken
• Alcoholgebruik ( meer dan twee consumpties per dag)
• Osteoporose in de familie
• Tekort aan vitamine D en/of calcium

Meten van de botdichtheid

Voor het stellen van de diagnose osteoporose wordt de botdichtheid gemeten. Dit wordt gedaan d.m.v. een Dexa-scan. Zo’n onderzoek wordt gedaan bij mensen die langdurig prednison moeten gebruiken, als je ouder bent dan 50 jaar en een bot hebt gebroken of bij het ‘spontaan’ breken van een wervel.

Hoe verminder je de mate van botontkalking?

• Beweging, waarbij de botten worden belast, is goed om de aanmaak van bot te bevorderen. Advies is om minimaal 5x per week een half uur te bewegen in een flink tempo.
• Gezond en afwisselend eten is goed, waarbij wordt aanbevolen om vier porties zuivel per dag te nemen.
• Verblijf dagelijks minimaal 10 minuten in de buitenlucht. Het (zon)licht zorgt voor de aanmaak van vitamine D. Vitamine D zorgt ervoor dat kalk uit de voeding kan worden opgenomen in het lichaam.
• Eventueel kan de arts vitamine D en een calciumtekort aanvullen door wat voor te schrijven, maar neem niet zelf zomaar wat in want een teveel hiervan kan gezondheidsklachten geven.