Shaken babysyndroom: soms kindermishandeling

Het shaken babysyndroom komt voor bij jonge baby's, peuters en kleuters. Meestal zijn kinderen tot 1 jaar het slachtoffer. Het shaken babysyndroom kan onder kindermishandeling vallen, maar kan ook toegebracht zijn uit onwetendheid of paniek van de ouders of verzorgers. Het kind kan er ernstig letsel aan overhouden of zelfs sterven. Hoe ernstig is het shaken babysyndroom?

Wat is het shaken baby syndroom?

Het shaken baby syndroom ook vaker geschreven als het shaken baby syndroom (los van elkaar dus), is een opsomming van gevolgen die ontstaan bij een baby die hard door elkaar geschud is. Het komt het meest voor bij jonge baby's tussen de 2 en 10 maanden oud. Het is dus geen aangeboren afwijking en ook geen ziekte.

Hoewel het shaken baby syndroom voornamelijk bij baby's voorkomt, wordt het ook wel gezien bij peuters. Tot een jaar of vier kan hier nog van gesproken worden. Daarna zal het letsel vaak anders zijn als gevolg van een steviger gestel van het kind. Het shaken baby syndroom wordt meestal aan het kind toegebracht door de ouder of verzorger, maar ook de oppas of een medewerker van een kinderdagverblijf kan de dader zijn.

De oorzaak en symptomen

De oorzaak voor het shaken baby syndroom is duidelijk: het kind is hard door elkaar geschud door iemand anders, meestal de opvoeder. Vaak is dit te herleiden naar langdurige stress zoals een huilbaby, relatieproblemen, een ziekte of een stoornis waardoor op een gegeven moment de stoppen doorslaan en het kind hardhandig door elkaar geschud wordt. Maar ook een reactie van paniek kan ervoor zorgen dat de opvoeder het kind door elkaar schud. Denk bijvoorbeeld aan een baby die bewegingloos in zijn wiegje ligt of plots geen adem meer haalt. Uit paniek kan het kind opgepakt worden en door elkaar geschud worden in een poging het leven van het kind te redden.

Een volwassen lichaam kan over het algemeen trillingen en schudden van het lichaam goed opvangen met de nek. De nekspieren zijn stevig en goed ontwikkeld. Bij kinderen onder de vier jaar is dit anders; de nekspieren zijn nog niet voldoende ontwikkeld om grote krachten op te vangen. Bovendien hebben jonge kinderen naar verhouding een groot hoofd, waardoor het hoofd sneller op en neer zwiept dan bij oudere kinderen. Vooral baby's onder de 1 jaar hebben grote moeite hun hoofd in balans te houden. Het hoofd is nog erg groot in vergelijking met het lichaam en de nekspieren zijn nog zo zwak dat ze niet in staat zijn het hoofd goed te dragen.

Vaak is het door elkaar schudden gedurende 5 tot 10 seconden al voldoende om het shaken babysyndroom te veroorzaken. Door het schudden maakt het hoofd een grote voor en neerwaartse beweging waarbij de nekspieren erg opgerekt worden. De wervels kunnen een klap te verduren krijgen en de hersens worden tegen de schedel aangedrukt. De directe gevolgen zijn vaak misselijkheid en overgeven, huilen, bebloede ogen en moeite met ademhalen. Soms wil de baby niet drinken of heeft hier moeite mee. Het kind kan blind of doof worden. later kan het kind moeite krijgen met het aanleren van de taal, moeite met leren en de algemene ontwikkeling loopt soms achter. Er kan ook een geestelijke achterstand ontstaan.

Soms volgt de dood

In ernstige gevallen treedt er een bloeding in de hersenen op en raakt het kind in een coma. Snel ingrijpen is nu gewenst. Soms is het mogelijk om verdere schade te beperken. De schade die het kind al heeft opgelopen, is onomkeerbaar. Het kind zal nooit meer genezen kunnen worden. Soms treedt de dood op als gevolg van het shaken babysyndroom. Dit is een ernstige zaak die voorkomen had kunnen worden.

Kindermishandeling

Het shaken babysyndroom valt niet altijd onder kindermishandeling; wanneer het kind in een paniekreactie door elkaar is geschud dan kan er niet gesproken worden van kindermishandeling maar van het reageren in blinde paniek. Vaak wordt het shaken babysyndroom wel in relatie gebracht met kindermishandeling. Artsen die met een degelijke baby te maken krijgen, maken soms wel een melding bij Veilig Thuis in geval van twijfel. Een kind onnodig door elkaar schudden valt ten alle tijden onder kindermishandeling. Het kind kan er ernstige en soms blijvend letsel aan overhouden.

In Amerika vooral wordt het shaken babysyndroom ook in verband gebracht met schade die ontstaan is als gevolg van injecties, die bij baby's worden toegediend. Het gaat hier om de zogenaamde vaccins ten behoeve van de gezondheid. In enkele gevallen kan een vaccin blijvende schade aan de hersenen van de baby veroorzaken. Vaak wordt de ouder dan beschuldigd van het shaken babysyndroom. De schade die een vaccin teweeg kan brengen bij een baby zijn gelijk aan de symptomen van het shaken babysyndroom. Voor artsen is het daarom soms verwarrend om de exacte oorzaak van het letsel te ontdekken.