Poep: het medicijn tegen o.a. obesitas, eczeem en depressie?

Begin 2013 verscheen een publicatie van Nederlandse onderzoekers in het wetenschappelijke tijdschrift The New England Journal of Medicine. Het onderwerp was poep. Of liever het geneeskundige succes van poeptransfusies. Artsen en onderzoekers zijn wereldwijd enthousiast over de resultaten van behandelingen met feces (poep). Een groot aantal patiënten met bepaalde levensbedreigende darmaandoeningen bleek in 2012 de volgende dag al te zijn genezen na een behandeling met andermans poep. Naar verwachting bieden poepbacteriën in de toekomst ook de oplossing tegen obesitas, eczeem en zelfs depressie. Een vies idee is het zeker, genezen met andermans poep, maar tegelijkertijd is er wereldwijde belangstelling voor de ontwikkelingen omdat het aantoonbaar erg effectief is. Na een zeer geslaagd experiment besloten artsen en onderzoekers van het AMC Amsterdam, de Wageningen Universiteit en het Leiden Universiteit Medisch Centrum in 2012 onderzoek te doen naar de geneeskundige kracht van feces. De genezingsscore bij de voorheen onbehandelbare patiënten bleek maar liefst 90 procent. De ethische commissie die toezicht hield brak het onderzoek vroegtijdig af omdat het zo’ n groot succes was dat men deze behandeling andere patiënten niet langer kon onthouden.

Wetenschappelijk

Door het Nederlandse onderzoek en de publicatie in het wetenschappelijke tijdschrift is de fecestransplantatie doorgedrongen tot de moderne geneeskunde. Echt nieuw is het echter niet. Duizenden jaren geleden stond het al in Chinese geneeskundeboeken. Ook veeartsen passen de fecestransplantatie al wel eens toe. Bij mensen werd het sinds de jaren vijftig in zeer uitzonderlijke gevallen toegepast. Er was echter nooit een wetenschappelijk onderbouwing voor de behandeling.

100.000 miljard

Lange tijd was het algemene beeld dat een bacterie een bedreiging vormde voor onze gezondheid. Uitroeien was het antwoord. Dat inzicht is alweer jaren achterhaald. Dat bacteriën niet altijd slecht zijn, is inmiddels breed tot de medische wetenschap doorgedrongen. Dat ze soms uitgesproken goed en belangrijk zijn, wordt ook steeds breder erkend. Van het genetische materiaal dat we meedragen is slechts 1% menselijk, de overige 99% komen van de 100.000 miljard bacteriën in ons lichaam. In plaats van ze uit te roeien is de focus komen te liggen op het controleren van de bacteriën.

Microbioom

Onderzoekers kijken met steeds meer belangstelling naar de bacteriën in onze darmen. De micro-organismen die daar leven blijken een grote invloed te hebben op onze gezondheid. Al die miljarden bacteriën bij elkaar worden gezamenlijk ook het microbioom genoemd. Dat dit microbioom essentieel is voor de verwerking van voedingsstoffen en vitaminen wist de wetenschap al, maar men komt er steeds meer achter dat het verder gaat. De miljarden bacteriën in ons darmstelsel hebben een cruciale rol bij de werking van ons immuunsysteem, infectiebestrijding en zelfs onze chemische huishouding in de hersenen. Er zijn vooraanstaande wetenschappers die de microbioom zelfs als tweede brein betitelen. De darmflora heeft volgens hen een zodanig grote invloed op onze gezondheid dat die vergelijkbaar is met onze hersenen, het eerste brein.

Obesitas

Wetenschappers hebben voor circa vijfentwintig aandoeningen een link met de darmflora gevonden. Denk aan astma, eczeem, MS, Altzheimer, autisme, depressie, hartaandoeningen en obesitas. Amerikaanse onderzoekers kweekten muizen zonder darmflora die ze een fecestransfusie gaven. De ene groep muizen kreeg een transfusie van slanke muizen, de andere van dikke soortgenoten. Het resultaat was verbluffend: de laatste groep werd veel dikker dan de eerste. De onderzoekers concludeerden dat er een verband is tussen obesitas en de darmflora. Door bacteriële analyses van menselijke poep hebben Nederlandse onderzoekers ook verbanden kunnen leggen tussen bepaalde bacteriën en aandoeningen als type 2 diabetes en het metabool syndroom.

Huilbaby

Ook kunnen onderzoekers voorspellen of een pasgeborene een huilbaby wordt. Door de ontlasting van het kindje te analyseren worden de aanwezige bacteriën in kaart gebracht. Wanneer er van bepaalde soorten weinig aanwezig zijn, zoals bacteriën met een ontstekingsremmende of pijnverminderende werking, is de kans groot dat de baby veel zal gaan huilen, zo bleek uit onderzoek.

Toekomst

Het wetenschappelijke bewijs van een geneeskundige werking geldt vooralsnog alleen maar voor bepaalde darmaandoeningen. Een fecestransfusie is hierbij een erkende behandeling. Om bij je arts om een transfusie te vragen voor andere aandoeningen heeft nu nog geen zin. In de toekomst zal de behandeling verlopen zonder de feces. Het gaat uiteindelijk om de goede bacteriën in de poep. Deze worden straks waarschijnlijk gekweekt en in verschillende vormen toegediend, in een drankje, poeder of pil.