Poep als medicijn: onorthodox, maar wel effectief

Wat doe je, als je zó geplaagd wordt door darmproblemen, dat je geen uitweg meer ziet? Je laat de poep van een gezond persoon bij je inbrengen. Het klinkt onsmakelijk, maar een poeptransplantatie is een natuurlijke manier om van ellende af te komen, en een effectieve, zo blijkt. Ook zijn er aanwijzingen dat poeptransplantaties een remedie tegen andere soorten ziekten kunnen zijn. Over de verbluffende werking van poep.

Poep... een laatste redmiddel

In 2008 lag er vrouw in het ziekenhuis in Minnesota. Ze had een heftige darminfectie. Niets leek te helpen. Allerlei soorten antibiotica werden op de infectie losgelaten, maar de vrouw werd almaar zieker en zieker. Als laatste redmiddel besloot haar arts een onorthodoxe behandeling toe te passen. Hij nam wat poep van haar echtgenoot, mengde dit met een zoutoplossing, en bracht het bij de vrouw in. Binnen een dag was de infectie verdwenen.

Darmflora en andere 'goede' bacteriën.

Dit succesverhaal illustreert een groeiend besef onder artsen en wetenschappers. Darminfecties behandelen met zoveel mogelijk antibiotica is een heilloze weg. Veel beter is het om gebruik te maken van een natuurlijke kracht die in ons lijf huist, de kracht van onze 'goede' bacteriën. Wetenschappers hebben ontdekt dat bacteriën essentieel zijn voor het functioneren van ons lichaam. Muizen die steriel worden grootgebracht blijken onvolgroeide organen te hebben. In onze neus maken bacteriën stofjes aan die ziekteverwekkers doden. Zo worden wij niet ziek van ieder virus dat in de lucht hangt. Ons lichaam bevat 10 (!) keer meer microben dan eigen cellen. Sommigen spreken van een 'extra' orgaan, waar we nog heel weinig van weten.

Poeptransplantatie als medicijn

Als onze darmflora als een 'orgaan' kunnen zien, klinkt het idee van een poeptransplantatie ineens niet meer zo heel gek. Poep zit vol met bacteriën uit onze darmflora. Poeptransplantaties zijn een effectief middel tegen gevaarlijke darminfecties, zoals infecties met clostridium difficile, een hardnekkige ziekenhuisbacterie. Sinds 2011 heeft de Mayo Kliniek 24 patiënten behandeld met een poeptransplantatie. Bij alle patiënten verdwenen de verschijnselen, vaak binnen enkele dagen. Bij twee mensen kwam de bacterie terug, maar deze patiënten leden al aan andere aandoeningen.

Volgens een studie uit 2011 knappen patiënten met colitus ulcerusa ook op van een poeptransplantatie. Alle zes patiënten die meededen aan de studie, bleken na de transplantatie geen medicijnen meer nodig te hebben. In 2008 deed Thomas Borody onderzoek naar patiënten met gevaarlijke darminfecties, die ook Parkinson hadden. De transplantatie die bedoeld was om de infectie te bestrijden, deed ook de symptomen van Parkinson verminderen.

En wellicht kunnen deze transplantaties ook helpen bij andere aandoeningen. Er zijn veel aandoeningen waarvan bekend is dat ze samenhangen met onze darmflora. In 2012 werd er een onderzoek in België gedaan, waaruit bleek dat mensen met diabetes type 2 andere darmflora hebben dan gezonde mensen. Volgens een onderzoek uit 2013 bleek hetzelfde te gelden voor mensen met obesitas. Sommigen hebben het zelfs al over een behandeling tegen eczeem en autisme.

Toch zijn deze toepassingen voorlopig nog speculatie. In 2010 werd er bijvoorbeeld onderzoek verricht naar de effecten van poeptransplantatie op obesitas. Mensen met obesitas ondergingen een transplantatie met de poep van slanke mensen. Deze studie toonde alleen een tijdelijk effect aan. Om blijvend af te vallen, is er dus iets meer nodig dan alleen een transplantatie. Ook wat autisme betreft, zijn er nog weinig concrete bewijzen dat een transplantatie zinvol is. Maar wat niet is, kan misschien nog komen.

Donoren gevraagd!

Intussen gaan wetenschappers door met het doen van onderzoek naar poeptransplantatie. De hoop is dat poeptransplantatie op termijn vervangen wordt door een pil, die alle noodzakelijke bacteriën bevat. Voor wetenschappelijk onderzoek naar poeptransplantatie, én voord de transplantaties zelf, zijn er donoren nodig. In België verzamelde dokter Raes al 5000 vrijwilligers voor zijn darmflora-project. In Nederland probeert het Happy Faeces-project de lacherige sfeer rond poeptransplantaties te doorbreken. Dat is nodig, want in Nederland lijden er nog heel veel mensen aan darmproblemen, en die kunnen je leven aardig verzieken.

Lees verder

• Broodje asbest: Een nieuw voedselschandaal?