Hart slaat over, oorzaak en gevolg

Wanneer het hart een slag overslaat, voelen we dit soms. Het gevoel van een gemiste slag of juiste en extra slag is duidelijk aanwezig en voelbaar tegen de borstkas of in de keel. Wanneer dit vaker voorkomt, kan er angst of paniek ontstaan waardoor het hart nog meer ontregeld raakt. Het is daarom belangrijk om te weten waardoor een hart uit zijn ritme kan raken en wanneer dit gevolgen heeft.

Het hart slaat over

Soms voelen we duidelijk het hart een slag overslaan. Dit is beangstigend wanneer het meerdere keren achter elkaar voorkomt of een aantal maal per dag. Maar wat is nou precies het overslaan van het hart?

Het hart slaat gemiddeld 60 tot 80 slagen per minuut in rust. Kinderen hebben een snellere hartslag in rust. De hartslag wordt ook wel eens polsslag genoemd. Het aantal slagen per minuut is afhankelijk van de leeftijd en conditie van het hart. Mensen die veel sporten trainen de hartspier waardoor deze effectiever wordt, en minder vaak in rust slaat. Bij inspanning is er meer zuurstof voor de spieren nodig en versneld de hartslag. Het aantal slagen kan per minuut oplopen tot 150-200. Ook dit hangt weer af van de leeftijd en de conditie van het hart.

Het hart hoort niet continue hetzelfde ritme te slaan. Een hart dat dit wel zou doen, is geen gezond hart. Een gezond hart is namelijk in staat zich aan te passen aan de zuurstofbehoefte van het lichaam. Hierdoor kan het hart eerst 70 slagen per minuut slaan, de volgende minuut 80 en de minuut daarna 74. Het is dan ook niet verontrustend wanneer de hartslag wisselt per moment. Pas wanneer er grote en duidelijke verschillen waarneembaar zijn die niet passen bij het moment van inspanning, kan er meer aan de hand zijn.

Een slag overslaan

Soms slaat het hart over, zo voelt het tenminste. Wat we voelen kan het volgende zijn:

• Het gevoel dat het hart een slag mist
• Een extra harde slag van het hart *bonk*
• Het gevoel dat het hart uit zijn ritme raakt
• Het hart in de keel of tegen de borst voelen kloppen
• Angst en zweten wanneer dit vaker voorkomt
• Een opgejaagd gevoel
• Versnelde hartslag

Bij iedere slag worden de kamers hartboezems en hartkamers samengeknepen. In feite bestaat de elke hartslag uit drie fasen:

1. De hartspier is ontspannen en de boezems lopen vol met bloed
2. De boezems trekken samen waardoor het bloed naar de kamers stroomt
3. De kamers trekken samen en persen het bloed uit het hart

En zo zijn we weer aanbeland bij stap 1. Het samentrekken van boezems en kamers wordt geregeld middels elektrische stroompjes. De sinusknoop geeft een elektrische impuls door waardoor eerst de boezems samentrekken. De AV-knoop houdt deze impuls even vast en geeft het dan door, waarna de kamers samentrekken. Dit samenspel zorgt voor een regelmatige hartslag.

Bij het overslaan van het hart is er in feite geen gemiste slag maar een extra slag. Eerst volgt er een zwakke samentrekking van de boezems of kamers. Er wordt onvoldoende bloed gepompt en het hart reageert hierop door een sterkere samentrekking. Deze sterkere samentrekking is de extra slag oftewel de overslag zoals dit genoemd wordt. Juist die extra slag voelen we als een bonk ion de keel of tegen de borst.

Oorzaken

In de meeste gevallen is het overslaan van het hart volkomen onschuldig. Iedereen heeft er wel eens last van, maar niet iedereen voelt dit duidelijk genoeg. Bij bukken of liggen op de linkerzijde voelen we de hartslag beter en merken we een overslaand hart veel eerder op. Ook bij sporten of zware inspanning is het hart duidelijker waarneembaar en wordt een ritmestoornis opgemerkt. Want zo wordt een overslaand hart feitelijk genoemd: er is sprake van een (tijdelijke) ritmestoornis.

Hoewel de meeste gevallen volkomen onschuldig zijn, zijn er een aantal factoren (triggers) die een ritmestoornis uit kunnen lokken:

• Gebruiken van medicijnen, alcohol, nicotine en drugs
• Stress en spanning
• Angst of paniek
• Gebruik van cafeïne (koffie en thee)
• Bepaalde voedingsmiddelen zoals de smaakversterker E621
• Slapeloosheid of vermoeidheid
• Zuurstofgebrek bij plotselinge grote inspanning

Naast deze vaak onschuldige oorzaken, zijn er ook oorzaken die ernstiger zijn. Zo zijn er bepaalde ziekten die een onregelmatige hartslag of het overslaan van het hart veroorzaken. Een slecht werkende schildklier is hier de oorzaak van. Ook bij diabetes komt een overslaand hart vaker voor. Een andere oorzaak is een hartziekte, ouderdom van het hart of een vaatziekte waardoor de hartspier te weinig zuurstof krijgt. Soms komen hartritmestoornissen voor in de familie.

Wel of niet gevaarlijk?

Wanneer het hart af en toe overslaat levert dit geen gevaar voor de gezondheid op. Het is een volkomen onschuldig verschijnsel. Pas wanneer het hart vaker overslaat kan er gevaar optreden. Het bloed stroomt namelijk tijdelijk wat minder goed en daardoor kunnen er bloedpropjes ontstaan. Deze bloedpropjes kunnen voor afsluiting zorgen in belangrijke slagaders. Het gevolg is een herseninfarct of een hartinfarct. Bloedpropjes zijn vaak als eerste te herkennen door het vasthouden van vocht achter de longen en in de benen (beenoedeem). Mensen die vaak last hebben van een overslaand hart gaan beter even langs de huisarts. Deze kan bepalen of verder onderzoek nodig is. Een verder onderzoek bestaat vaak uit een hartfilmpje (ECG), soms een fietstest of een holteronderzoek.