Jeuk: wat kun je hier zelf aan doen?

Jeuk is een hinderlijk, zeer onaangenaam gevoel waarbij je soms een onbedwingbare drang hebt om te krabben. Het kan verschillende oorzaken hebben zoals een allergie, huidaandoening, veel transpireren, insectenbeten of waterpokken. Ook is er een vorm van psychische jeuk waarbij je al jeuk krijgt als je eraan denkt. Als je eenmaal begint met krabben, is de kans op beschadiging van de huid groot en de jeuk kan soms alleen maar erger worden. Hoe ontstaat jeuk nu precies en wat kun je er zelf aan doen?

Wat jeuk is

Het is moeilijk te omschrijven en er zijn meerdere vormen van jeuk. Het is een vervelend, onaangenaam gevoel dat vaak leidt tot een onbedwingbare drang om te krabben. Hoewel krabben kan voelen als een enorme verlichting, maakt het de zaak meestal alleen maar erger. Als je veel krabt, kan de huid beschadigen en er kan een ontsteking van de huid ontstaan.

Oorzaken

Vaak hangt jeuk samen met een huidaandoening zoals: een droge huid, eczeem, netelroos, schimmelinfectie van de huid, psoriasis, waterpokken en zonneallergie. Er kan ook een onderliggende oorzaak zijn zoals: suikerziekte, leverfunctiestoornissen, ijzertekort en schildklierafwijkingen. Er kan ook jeuk ontstaan door veel transpireren, blootstelling van de huid aan warmte en vocht, of bij zwangere vrouwen. Verder kan een insectenbeet zoals een muggenbult je ook een vervelende vorm van jeuk geven. Jeuk kan ook een psychische oorzaak hebben. Soms kan het denken aan jeuk al klachten oproepen of bestaande klachten erger maken. Geneesmiddelen kunnen ook jeuk veroorzaken, zowel met als zonder zichtbare allergische reactie. Bekende veroorzakers van jeuk zijn pijnstillers, zoals acetylsalicylzuur, NSAID's (onder andere ibuprofen en naproxen) en codeïne.

Wat je zelf eraan kunt doen

Het belangrijkste is dat je krabben probeert te vermijden, hoe moeilijk dat ook is. Probeer te ontdekken waar de jeuk vandaan komt en of er factoren zijn waardoor de jeuk toeneemt en probeer hier rekening mee te houden. Zo kan het zijn dat je door het eten van een bepaald voedingsmiddel of door het gebruiken van een bepaald wasmiddel of zeep last krijgt van jeuk. Sommige bestanddelen van zeep, waspoeders, wasverzachters en parfum kunnen de huid droog maken en daardoor irriteren. Ook kun je beter grote temperatuurswisselingen van koud naar warm vermijden, omdat dit de jeukklachten kunnen verergeren. Irritante jeuk kun je verzachten door natte doeken met azijn op de huid te leggen. In de zomer kan een koude douche helpen tegen de jeuk.

De middelen

Jeuk kan je tot het uiterste drijven en je voelt een haast onbedwingbare drang om te krabben. Het is erg moeilijk om niet te krabben en jeuk kan je behoorlijk belemmeren in het dagelijkse leven. Naast bovengenoemde tips, zijn er ook een aantal middelen die je kunt gebruiken tegen de jeuk.

Lotions

Als je last hebt van een droge huid en daardoor jeukklachten hebt, kun je de huid het beste vettig houden. In eerste instantie zal een verkoelende lotion zoals bijvoorbeeld zinkoxidelotion of calaminelotioni helpen tegen de jeuk. Lotions bevatten voornamelijk water en poeder. De werking is dat het water uit de lotion verdampt waardoor de huid afkoelt en de jeuk wordt verminderd. Breng deze lotion niet aan op een beschadigde huid, omdat je anders littekens kunt krijgen.

Crème en gel

Jeuk kun je ook verzachten met een gel of crème met die menthol en/of een plaatselijk verdovende stof bevat, zoals lidocaïne of pramocaïne. Mentholpoeder is minder werkzaam en het kan vervelend stuiven. Deze poeder mag je niet op een beschadigde huid aanbrengen.

Allergie

Jeuk is vaak een gevolg van een allergie. Het is niet altijd duidelijk waarvoor je precies allergisch bent. Als je erge last van jeuk krijgt, kun je bijvoorbeeld een anti-allergiemiddel gebruiken, zoals loratadine of cetirizine.

Jeuk bij baby’s

Wanneer kleine kinderen of baby's last van jeuk hebben en de huid openkrabben, kun je speciale katoenen overalls met wanten aanschaffen waardoor het kind niet meer kan krabben. Kinderen jonger dan 2 jaar mogen geen mentholbevattende producten gebruiken, omdat menthol bij hen benauwdheid kan veroorzaken.

Jeuk bij gips

Gips kan een vreselijke bron zijn van jeuk en je kunt er moeilijk bij. Krabben met breinaalden onder het gips maakt de zaak alleen maar erger en kan de huid beschadigen. In plaats daarvan kun je een speciaal spuitbusje kopen dat via een slangetje gekoelde lucht onder het gips spuit.

Antihistaminica

Tabletten zoals antihistaminica (Arazon) kunnen soms goed helpen. Het nadeel is dat sommige mensen er allergisch op kunnen reageren, waardoor de klachten erger worden.

Homeopathische middelen

Er zijn verschillende plantaardige middelen verkrijgbaar tegen de jeuk. Het jeukstillend effect hiervan is niet aangetoond, toch kunnen sommige mensen er baat bij hebben. Voorbeelden van homeopathische middelen zijn: goudsbloem en oregondruif.

Wanneer naar de huisarts?

Als je niet van de jeuk afkomt en er lange tijd mee rondloopt, of de huid raakt erg geïrriteerd en is helemaal rood of misschien wel kapot, dan is het raadzaam om naar de huisarts te gaan. Dit is ook aan te bevelen als je plotseling last hebt van heftige jeuk, waarvan je de oorzaak niet weet. Als je tijdens de zwangerschap veel jeuk hebt, moet je contact opnemen met de huisarts of verloskundige. De huisarts heeft meer mogelijkheden om de jeuk te behandelen en kan soms een aanvullend onderzoek doen. Zo kunnen bepaalde corticosteroïdzalven, die alleen op recept verkrijgbaar zijn, goed helpen. Hetzelfde geldt voor de meer versuffende antihistaminica die niet vrij verkrijgbaar zijn.