Help, ik heb erge jeuk!

Het woord 'jeuk' heeft vreemde effecten op ons. Sommige mensen krijgen spontaan overal jeuk als ze het woord 'jeuk' horen. Een oude volkswijsheid leerde ons al: je moet krabben waar het jeukt. Jeuk hebben we allemaal wel eens en we herkennen de waarheid in de volkswijsheid. Krabben helpt. In ieder geval tijdelijk. De vraag is natuurlijk: Hoe komen we aan jeuk? En, net zo'n belangrijke vraag: hoe komen we weer van die jeuk af?

Wat is jeuk?

Jeuk is eigenlijk maar een heel merkwaardig en lastig iets. Leg maar eens iemand uit, wat je voelt als je jeuk hebt. Dat valt dus niet mee. Je kunt proberen met 'Als je jeuk hebt, dan kriebelt het', waarmee je eigenlijk niets hebt uitgelegd, maar een volgend probleem op tafel hebt. Wat: hoe leg je dan kriebel uit? Jeuk wordt daarom vaak uitgelegd met behulp van de oplossing. Je wordt iets gewaar wat je jeuk noemt en de manieren om dat te verhelpen zijn: krabben, er op te duwen of met de jeukende plek langs een muur of object te schuren. Krabben en schuren lijkt natuurlijk erg veel op elkaar. Als je krabt houd je je lijf stil en je beweegt met je vingers of nagels langs de jeukende plek. Met schuren is het net andersom: je beweegt je lijf langs een stil object. Je bereikt hetzelfde effect.

Waarom jeuk?

Het kan knap lastig en vervelend zijn, die jeuk. Toch krijg je meestal jeuk niet zomaar, er is vaak een goede reden. Door te krabben op een jeukende plek, verwijder je de eventuele beestjes, parasieten, stukjes plantaardig materiaal of stoffen waar je gevoelig of allergisch op reageert. Door het krabben of schuren bevorder je dat het bloed op een bepaalde plaats beter kan doorstromen. Door de betere doorstroming kunnen bijvoorbeeld de stoffen, die bij een insectenbeet in je lijf zijn gebracht, beter worden aangevallen en afgevoerd. Jeuk heeft daarnaast ook een signaalfunctie, je lichaam wordt hierdoor gewaarschuwd, dat je in de buurt van stoffen bent waar je blijkbaar extra gevoelig voor bent. Blijf er dus maar liever uit de buurt.

Oorzaken jeuk

Het is al even genoemd, ook insectenbeten kunnen flink wat jeuk veroorzaken. Bijna iedereen kent wel dat gevoel van jeukende muggenbulten. Een hele lichte aanraking kan de oorzaak zijn van jeuk. Het lichaam reageert meteen op zo'n onbekende lichte aanraking met jeuk, zodat je meteen kunt ingrijpen. De lichte aanraking zou per slot van rekening heel goed veroorzaakt kunnen zijn door een mug, die een plekje uitzoekt. Snel weg ermee!

Huidziekten

Insecten, maar ook sommige huidziekten kunnen jeuk veroorzaken. Het kan bijvoorbeeld gaan om:

• Eczeem
• Psoriasis
• Droge huid
• Insectenbeten

Andere ziekten met jeuk

Er bestaan allerlei ziekten die jeuk veroorzaken maar geen huidziekten zijn.
Denk hierbij bijvoorbeeld aan:

• Allergieën
• Hodgkin
• Nierfalen
• Parasitaire infecties
• Bloedarmoede
• Bijwerkingen van geneesmiddelen (vaak bij antibiotica)
• Herpes
• Anorexie
• Kinderziektes (allerlei vlekjes-ziekten, bijvoorbeeld waterpokken)

Is er wat aan te doen?

Een medische oorzaak kan de oorzaak van je jeuk zijn, bijvoorbeeld als het gaat om een allergie, huidziekte of een andere aandoening. De behandelend arts kan je een middel voorschrijven om de jeuk te verminderen. Een aantal algemene maatregelen kan je ook helpen:

• Vet de huid regelmatig in
• Vermijd hitte, laat het saunabezoek even achterwege
• Geen alcohol op de huid
• Niet te vaak baden of douchen. Gebruik bij het baden en douchen een douche-olie, waarmee uitdroging van de huid tegen kan worden gegaan. Een uitgedroogde huid jeukt!
• Vermijd stress
• Vermijd (te) sterk gekruide maaltijden.
• Beperk het gebruik van hete dranken of alcoholische dranken
• Verkoeling van de huid werkt meestal prettig en verlichtend
• In geval van eczeem, vermijd stoffen waar je allergisch voor bent. Meestal gaat het om huisstof of huisdieren. Sommige mensen kunnen ook allergisch of gevoelig zijn voor wasmiddelen of wasverzachters. Misschien dat het weglaten van bijvoorbeeld de wasverzachter je helpt.
• Als je last hebt van een huidziekte is het beter de huid voorzichtig af te drogen na het wassen. Deppen is waarschijnlijk nog beter.

Huisarts

Heb je erg veel last van jeuk en er lijkt geen duidelijke oorzaak voorhanden, dan is het beter hierover de huisarts te raadplegen. Deze gaat met je na of er wellicht een ander ziektebeeld is dat de jeuk veroorzaakt.

Apotheek en drogist

Er zijn in de handel allerlei middeltjes die bij jeuk gebruikt kunnen worden. Het is verstandig dit pas toe te passen na een huisartsbezoek. Informeer daarna goed bij je plaatselijke drogisterij of apotheek welk van de vele middeltjes in jouw geval van toepassing zou kunnen zijn.