Longkanker: oorzaken, symptomen, behandeling, prognose

De laatste zestig jaar is het aantal mensen met longkanker toegenomen en sneller dan andere soorten kanker. Roken is de belangrijkste oorzaak van longkanker, de toename van de ziekte komt met name door het aantal rokers wat is toegenomen. Wat zijn de symptomen en wat zijn de mogelijkheden om longkanker te behandelen? Wat is de prognose bij longkanker? Kun je longkanker eigenlijk voorkomen?

Inhoud artikel

• Long
• Longkanker
• Typen primaire longkanker
• Oorzaken longkanker
• Minder rokers en toch neemt de sterfte toe, hoe kan dat?
• Symptomen longkanker
• Naar de huisarts!
• Complicaties longkanker
• Diagnose longkanker
• Behandeling longkanker
• Prognose longkanker
• Is longkanker te voorkomen?

Long

De long is het ademhalingsorgaan in de borstkas. Een mens heeft twee longen en daar tussen in liggen het hart, de grote bloedvaten en de slokdarm. De rechterlong bestaat uit drie kwabben, de linker long is iets kleiner van formaat en bestaat uit twee kwabben. De kwabben zijn onderverdeeld in segmenten. De longen bestaan voor het grootste gedeelte uit zeer kleine longblaasjes. Longblaasjes worden ook wel alveoli genoemd. Door de wand van de longblaasjes heen, vindt uitwisseling plaats van zuurstof uit de ingeademde lucht tegen kooldioxide uit het bloed.

Longkanker

Bij longkanker is er sprake van een kwaadaardig gezwel in de long. Het gezwel ontstaat meestal in een bronchus, maar kan soms ook ontstaan in de longblaasjes zelf. Longkanker komt het meest voor bij mensen tussen de vijftig en de zeventig jaar. Meer bij mannen dan bij vrouwen, maar het aantal vrouwen met longkanker neemt wel toe. Roken en bepaalde beroepen zijn risicofactoren, erfelijkheid speelt waarschijnlijk een rol.

Typen primaire longkanker

Om welk type longkanker het gaat, hangt af van het type cel waarmee de tumorcel het meeste overeenkomt.

• Niet-kleincellig longcarcinoom: plaveiselcel-, adeno- en grootcelliglongcarcinoom. De meeste van deze soorten beginnen in de bedekking van de bronchiën. Plaveiselcelcarcinoom groeit veelal langzamer dan de andere typen en uitzaaiing vindt laat plaats in het beloop van de ziekte.
• Kleincellig longcarcinoom is de kwaadaardigste vorm: de kanker ontwikkelt zich snel en verbreidt zich snel naar andere organen.

Er wordt gesproken van longmetastase als de kanker zich vanuit een ander orgaan naar de longen heeft verspreid. Al het bloed gaat door de longen, dit is de reden dat het een plaats is waar metastasen veel voorkomen.

Oorzaken longkanker

Roken is in tachtig tot negentig procent van de gevallen de oorzaak en ongeveer vijftien procent van de rokers krijgt uiteindelijk longkanker. Heb je nooit gerookt dan is de kans klein dat je longkanker krijgt, maar het risico neemt iets toe bij mensen die regelmatig andermans rook binnenkrijgen. Dit wordt ook wel passief roken genoemd.

Minder rokers en toch neemt de sterfte toe, hoe kan dat?

Er wordt minder gerookt en toch neemt de sterfte nog steeds toe. Dit komt omdat het jaren duurt voordat kanker zich ontwikkelt. Dus zal het nog een poos duren voordat we het effect zien van de maatregelen die zijn genomen om roken en meeroken tegen te gaan.

Symptomen longkanker

Als men longkanker ontdekt doordat iemand klachten heeft dan is het vaak al in laat stadium:

• Je gaat hoesten en die hoest gaat maar niet weg;
• Je hoest al een poos en die hoest verandert;
• Er kan bloederig slijm worden afgescheiden;
• Pijn op de borst kan optreden, deze kan dof zijn, maar kan ook een scherp en pijnlijk gevoel geven bij inademing;
• Een benauwd gevoel;
• De vingernagels kunnen er afwijkend uitzien: trommelstokvingers;
• Bij een blokkade van de luchtweg kan een piepende ademhaling optreden.

Naar de huisarts!

Heb je last van een hoest die maar niet overgaat, of het oude hoestpatroon verandert, ga dan direct naar de huisarts. Ook bij de andere verschijnselen hierboven, direct een afspraak maken!

Complicaties longkanker

• Er kan zich een longontsteking ontwikkelen als een deel van de luchtwegen bij het gezwel is afgesloten.
• Het gezwel kan er ook voor zorgen dat er vocht komt tussen de vliezen van de pleura. Kortademigheid kan hierdoor optreden en deze kan toenemen. Vervolgens zal iemand minder trek hebben in eten en zal gewicht verliezen.
• Als de tumor hoog in de long zit dan kan deze invloed hebben op de zenuwen naar een arm. De arm kan dan pijnlijk zijn of zwakker worden.
• Bij kleincellig longcarcinoom kunnen hormoonachtige stoffen gemaakt worden die endocriene aandoeningen kunnen teweegbrengen, zoals bijvoorbeeld het syndroom van Cushing.
• Longkanker kan zich verspreiden. Pijn in het hoofd kan het gevolg zijn van kanker die zich naar de hersenen heeft verbreid.

Diagnose longkanker

Bij longklachten zal er waarschijnlijk een röntgenfoto van de borst worden gemaakt. Meestal is een tumor dan te zien als een schaduw. Verder kunnen er slijmmonsters worden onderzocht, er kan een bronchoscopie worden gedaan. Als er een tumor wordt gesignaleerd dan wordt er een monster van genomen en microscopisch onderzocht. Bij een kwaadaardige tumor wordt er gekeken of er sprake is van uitzaaiingen. Bloed kan worden onderzocht, er kunnen CT-scans van buik, hersenen, en borst gemaakt worden om te kijken of de tumor zich verspreid heeft en in welke mate. Om te kijken of de kanker zich naar de botten heeft uitgezaaid kan scintigrafie worden uitgevoerd. De PET-scan (nucleair onderzoek) wordt gebruikt om de uitbreiding van de kanker te kunnen beoordelen. Het kan nog kleineren uitzaaiingen laten zien dan CT.

Behandeling longkanker

• Bij niet-kleincellig longcarcinoom hangt de behandeling af van het type longkanker en hoe uitgebreid het is. Als de kanker in zijn totaliteit kan worden weggehaald is verwijdering middels een operatie een mogelijkheid. Meestal wordt een kwab verwijderd, maar soms zelfs de hele long. Is de kanker echter al zo uitgebreid dat een operatie niet meer mogelijk is, dan wordt tegenwoordig steeds meer chemo-/radiotherapie toegepast. Een operatie kan ook worden afgeraden als de tumor heel groot is, of de plaats moeilijk is, of vanwege een andere ernstige aandoening (denk aan bijvoorbeeld COPD).
• Een kleincellig longcarcinoom wordt meestal niet geopereerd omdat deze kanker zeer kwaadaardig is en meestal al is uitgezaaid op het moment dat de diagnose wordt gesteld. De behandeling bestaat dan uit een combinatie van chemo- en radiotherapie.

Prognose longkanker

Het is belangrijk dat de kanker vroeg wordt ontdekt, dan zijn de vooruitzichten het gunstigst. Circa veertien procent van de mensen met longkanker is vijf jaar na het stellen van de diagnose nog in leven. Wordt de tumor weggehaald voordat er uitzaaiingen zijn, dan overleeft dertig tot tachtig procent vijf jaar. Bij kleincellig longcarcinoom is de prognose minder gunstig. Meer informatie over de prognose kun je onder andere vinden op nationaalkompas.nl. Behandelingen zoals een operatie of radio- en chemotherapie kunnen het leven niet altijd verlengen. Maar ook dan is behandeling belangrijk omdat het de klachten kan verminderen en daardoor de kwaliteit van iemands leven. Bij klachten van benauwdheid (doordat de tumor de luchtwegen vernauwt) kan radiotherapie worden toegepast of er kan een laserbehandeling worden gedaan.

Is longkanker te voorkomen?

Zoals eerder genoemd is roken in tachtig tot negentig procent van de gevallen de oorzaak. Mensen die stoppen met roken hebben minder kans op kanker. Mensen die lang geleden zijn gestopt met roken, hebben maar een iets grotere kans op longkanker dan mensen die helemaal niet gerookt hebben. Stoppen met roken, op welk moment dan ook heeft altijd zin!