Hypothyreoïdie, trage schildklier; symptomen en behandeling

Hypothyreoïdie oftewel een trage schildklier is een aandoening waarbij de schildklier te weinig schildklierhormoon (thyroxine of T3/T4) aanmaakt. Thyroxine reguleert de energiebalans in het lichaam. Bij een trage schildklier is er dus een tekort aan dit hormoon en dit kan leiden tot verschillende symptomen. Vaak voorkomende symptomen bij hypothyreoidie zijn vermoeidheid, gewichtsverlies, constipatie, een droge schilferige huid en koude rillingen.

Wat is hyperthyreoïdie – trage schildklier

Thyroxine is een hormoon dat door de in de onderste nek regio gelegen schildklier aangemaakt wordt. Het circuleert in het bloed en het reguleert het energiegebruik in de weefsels. Er zijn veel verschillende cellen en weefsels die thyroxine nodig hebben voor hun metabolisme.

Hypothyreoïdie is het gevolg van een trage schildklier die te weinig thyroxine aanmaakt, wat ervoor zorgt dat veel lichaamsfuncties op een laag pitje gezet worden. Ook kan hypothyreoïdie ontstaan doordat een deel van de schildklier chirurgisch verwijderd is, waardoor het overgebleven deel niet genoeg hormoon kan aanmaken. Gerelateerd aan hypothyreoïdie is hyperthyreoïdie waarbij de schilklier juist te actief is.

Wat zijn de symptomen van hypothyreoïdie?

De symptomen van hypothyreoïdie worden veroorzaakt doordat het lichaam te weinig thyroxine aanmaakt. Het gevolg is dat lichaamsfuncties trager worden. Veel voorkomende symptomen van hypothyreoïdie zijn hierdoor:

• Vermoeidheid,
• Gewichtstoename, doordat de weefsels minder energie verbranden.
• Constipatie
• Koude rillingen
• Futloos haar
• Vocht vasthouden
• Mentaal minder scherp zijn en vaak ook depressie

Minder vaak voorkomende verschijnselen zijn; een rauwe stem, onregelmatige en zware menstruatie, verlies van libido, geheugenverlies en het carpaletunnelsyndroom. Echter, alle bovenstaande symptomen van een trage schildklier kunnen ook door andere aandoeningen veroorzaakt worden, het is daarom soms moeilijk de diagnose hypothyreoïdie vast te stellen. De symptomen ontwikkelen zich vaak geleidelijk en worden in de loop van enkele maanden ernstiger, naarmate de concentratie van thyroxine in het bloed lager wordt.

Welke complicaties zijn gerelateerd aan hypothyreoïdie

Wanneer hypothyreoïdie niet wordt behandeld kan dit leiden tot de volgende complicaties:

• Ten eerste is het risico op hart en vaatziekten aanzienlijk verhoogd. Dit wordt veroorzaakt doordat een lage thyroxine concentratie de concentratie van lipiden (zoals cholesterol) in het bloed verhoogd.
• Bij hypothyreoïdie tijdens de zwangerschap is er een toegenomen risico op zwangerschapscomplicaties. Voorbeelden hiervan zijn, preeclampsie, anemie (bloedarmoede), vroegtijdige geboorte, laag geboortegewicht en ernstige bloedingen na de bevalling.
• Een zeldzame complicatie is een coma als gevolg van myxoedeem.
• Gelukkig zijn de vooruitzichten voor patiënten die wel voor hun trage schildklier behandeld worden zeer goed. Tijdens de behandeling verdwijnen de symptomen geleidelijk en komen complicaties als gevolg van de behandeling weinig voor.

Wie krijgt hypothyreoïdie?

Ongeveer 1 op de 50 vrouwen voor en slechts 1 op de 1000 mannen ontwikkelen in de loop van hun leven een hypothyreoïdie. Het ontwikkelt zich meestal in volwassen vrouwen en komt vaker voor, met het toenemen van de leeftijd. Hoewel vooral oudere vrouwen gevoelig zijn voor deze aandoening, kan iedereen op iedere leeftijd een hypothyreoïdie ontwikkelen.

Oorzaak hypothyreoïdie / trage schildklier

Wat veroorzaakt hypothyreoïdie? De oorzaak van een trage schilklier is vaak een auto-immuun ziekte. Dat houdt in dat het afweersysteem lichaamseigen organen aanvalt, in dit geval dus de schildklier. Wanneer het afweersysteem antilichamen maakt tegen de schildklier dan veroorzaakt dat een autoimmuun thryreoïditis of in beter Nederlands; de Ziekte van Graves. Bij de ziekte van Graves is het lichaam door de aanval van het immuunsysteem niet meer in staat voldoende thyroxine te produceren en naar verloop van tijd ontwikkelt men een hypothyreoïdie. Op dit moment weet de medische wetenschap nog niet wat nu de "trigger" is voor het immuunsysteem om de schildklier aan te vallen.

Trage schildklier als gevolg van de Ziekte van Graves zij komt vaak voor bij:

• Mensen met een familiaire geschiedenis van hypothyreoïdie,
• het Syndroom van Down,
• Het Turner syndroom
• Een geschiedenis met de ziekte van Graves
• Personen die andere auto-immuunziekten hebben zoals diabetes type1 of de ziekte van Addison.

Sommige personen met de ziekte van Hashimoto ontwikkelen als gevolg van hun ziekte een struma, dat is een opgezwollen schildklier die te zien is door de opgezwollen nek.

Andere oorzaken van een trage schildklier

• Wereldwijd wordt hypothyreoïdie vaak veroorzaakt door een tekort aan jood in de voeding. Jood is namelijk nodig bij de productie van thyroxine.
• Hypothyreoïdie kan ook een bijwerking zijn van het gebruik van bepaalde medicijnen, met name Amiodaron en lithium.
• Het probleem kan ook in de hypofyse liggen. De hypofyse een nauw aan de hersenen verbonden kliertje, het produceert het hormoon TSH. Dit hormoon reguleert de aanmaak van thyroxine in de schildklier. Indien de hypofyse geen TSH aanmaakt, dan produceert de schildklier geen schildklierhormoon meer.
• Sommige kinderen worden geboren met een niet actieve schildklier, men spreek dan van een congenitale hypothyreoïdie.

Herkenning en diagnose van hypothyreoïdie

Om hypothyreoïdie te diagnosticeren gebruikt men bloedtesten. Met een bloedtest kan ook juist eventueel worden uitgesloten de dat klachten van de patiënt gerelateerd zijn aan een traag werkende schildklier. Bij een bloedtest worden meestal de volgende bepalingen gedaan.

TSH - het hormoon dat geproduceerd wordt door de hypofyse en de schildklier aanzet tot het maken van thyroxine. Als er te weinig thyroxine in het bloed circuleert, dan produceert de hypofyse meer TSH om de schilklier te stimuleren. Een verhoogde concentratie van TSH in het bloed kan erop wijzen dan te schildklier te traag werkt.

Thyroxine (T3, T4) T3 en T4 zijn de benamingen voor schildklierhormoon in zijn actieve en inactieve vorm. Als de concentraties hiervan te laag zijn dan bevestigd dit de diagnose hypothyreoïdie.

Behandeling van hypothyreodie.

Een trage schildklier wordt behandeld door orale inname van Levothyroxine (thyroxine). Dit vervangt dus de thyroxine die het lichaam zelf niet aanmaakt. De meeste patiënten voelen zich snel na het begin van de behandeling al veel beter. Geadviseerd wordt om de tablet op een lege maag in te nemen (voor het ontbijt).

Dosis Levothyroxine

De meeste volwassen hebben tussen de 50 en 150 microgram per dag nodig. Vaak start men eerst met een lage dosering en verhoogt men deze langzaam. Vooral bij ouderen boven de 60 met hartproblemen, wordt er gestart met een lagere dosis. Het bloed wordt regelmatig getest op de concentratie thyroxine en aan de hand van de testresultaten wordt de dosis verhoogd of stabiel gehouden. Bij de testen wordt vooral gekeken naar TSH. Als het TSH-niveau in het bloed normaal is dan betekent dat, dat de dosis Levothyroxine voldoende is. Tijdens de zwangerschap kan de dagelijkse dosis thyroxine tijdelijke verlaagd worden in verband met de ontwikkeling van de foetus.

Bijwerkingen van Levothyroxine gebruik bij hypothyreoïdie

De bijwerkingen van Levothyroxine zijn meestal beperkt omdat het, het natuurlijke hormoon vervangt. Hoewel de bijwerking zeldzaam is, komt het voor dat patiënten met angina pectoris een verergering van hun klachten ervaren. Mocht dit het geval zijn dan dient men een arts te raadplegen.

Wanneer men Levothyroxine gebruikt, dan is het mogelijk dat men symptomen ervaart die horen bij een overactieve schildklier of hyperthyreoïdie. Voorbeelden zijn diarree, overmatig zweten en snelle irritatie.

Sommige medicijnen kunnen een interactie aangaan met Levothyroxine. Dit zijn onder anders ijzer suppletie tabletten, carbamazepine, fenytoïne, warfarine en rifampicine. Wanneer u start met deze medicijnen, of de dosis verandert, dan is het mogelijk noodzakelijk om de dosis van de thyroxine aan te passen. Uw arts kan u hierover adviseren.

Lees verder

• Buikgriep behandeling en symptomen