Oorzaak dyslexie: Disfunctionerende Hersenverbinding

Tot nu toe was de oorzaak van dyslexie niet bekend, al waren er wel aanwijzingen dat bepaalde hersengebieden die verantwoordelijk zijn voor het verwerken van van klanken niet goed werkten. Onderzoekers hebben ontdekt dat deze gebieden wel goed werken bij mensen met dyslexie, maar dat er bepaalde hersenverbindingen zijn die minder goed functioneren bij dyslectici. De resultaten van dit onderzoek zijn eind 2013 gepubliceerd in Science.

Dyslexie

Het woord dyslexie wordt ook wel woordblindheid genoemd. Het woord komt uit het Grieks en is opgebouwd uit twee delen; dys, wat niet goed functioneren betekent, en lexis wat taal of woorden betekent. Mensen met dyslexie hebben moeite met het lezen, spellen en schrijven van woorden, ondanks dat ze verder wel een normaal intelligentieniveau hebben. Meer dan tien procent van de wereldbevolking heeft een vorm van dyslexie.

De diagnose dyslexie

In Nederland wordt de diagnose dyslexie gesteld door een arts, gezondheidszorgpsycholoog of een orthopedagoog die is opgenomen in het BIG-register. Voor het stellen van de diagnose moet vastgesteld worden dat de lees-, spellings- en schrijfproblemen geen andere oorzaak hebben.
Het is van belang dat de diagnose dyslexie op een zo jong mogelijke leeftijd wordt ontdekt. Kinderen met dyslexie kunnen dan extra begeleidt wordt bij het aanleren van (technisch) lezen en extra oefeningen krijgen. Er is uit onderzoek gebleken dat hoe eerder de schrijf- en leesproblemen worden aangepakt, hoe groter het uiteindelijke resultaat is.

Erfelijkheid

Dyslexie komt vaker voor bij mannen dan bij vrouwen en zeer waarschijnlijk speelt een erfelijke factor een rol. Wanneer bij één van de ouders dyslexie is vastgesteld, is de kans dat het kind enige mate van dyslexie heeft 40 tot 50%. Wanneer beide ouders dyslectisch zijn is deze kans zelfs 80%.

Oorzaak

Een hypothese voor het bestaan van dyslexie is dat klanken van woorden in de hersenen van mensen met dyslexie vervormd worden of minder goed worden weergegeven. Klanken worden gebruikt bij het lezen, en daarom kan het niet goed verwerken van klanken leiden tot problemen bij lezen, spellen en schrijven. Woorden zoals 'bal' en 'dal' kunnen moeilijk uit elkaar gehouden worden. Om te onderzoeken wat het werkelijke probleem in de hersenen van dyslectici is hebben onderzoekers functionele MRI-scans (fMRI scans) van de hersenen gemaakt bij 23 personen met vastgestelde dyslexie en bij 22 personen zonder dyslexie. Tijdens het maken van de scan moesten de personen naar gesproken woorden luisteren en een taak uitvoeren waarbij ze verschillende klanken van elkaar moesten onderscheiden. De onderzoekers keken met behulp van de scan welke hersengebieden actief werden tijdens het uitvoeren van de taken.

Disfunctionele verbinding

Met de fMRI werd gezien dat de hersengebieden die te maken hebben met het verwerken van klanken van dyslectici even goed werkten als bij mensen zonder dyslectie. In sommige gevallen werden de klanken in de hersenen van de dyslectici zelfs beter weergegeven. Hiermee hebben de onderzoekers de hypothese van de vervormde klankenrepresentatie verworpen. Wat de onderzoekers wel vonden, was dat de verbinding tussen het deel van de hersenen dat de klanken verwerkt (de auditieve cortex) en het deel dat de klanken omzet tot taal (het gebied van Broca) bij mensen met dyslexie niet goed functioneerde. De klanken worden dus wel goed weergegeven, maar het hersengebied dat moet zorgen voor de omzetting van de klanken in taal kan er niet bijkomen omdat de communicatie tussen de twee gebieden verstoord is.

Gevolgen

De onderzoekers hopen dat met de nieuwe inzichten kunnen leiden tot verbetering in trainingen voor mensen met dyslexie. Deze moeten specifiek gericht worden op het verbeteren van de verbindingen tussen de hersengebieden die verantwoordelijk zijn voor het weergegeven van klanken en het omzetten ervan tot taal.

Lees verder

• Functionele MRI (fMRI): Aantonen van hersenactiviteit