Stressfactoren bij mannen en vrouwen
Als je je afvraagt of vrouwen stressgevoeliger zijn dan mannen, wat wel eens gezegd wordt, dan komt uit de meeste onderzoeken dat vrouwen slechts zeer beperkt stressgevoeliger zijn. Het ligt er vooral ook aan waar het om gaat. De onderzoeken die op verschillende plaatsen in de wereld én op verschillende momenten zijn gedaan, laten op de meeste vlakken redelijk constante cijfers zien. Hoe stressgevoelig zijn we?
Wat is stress?
Stress is niets meer of minder dan de druk of spanning die op de mens staat. Deze term komt van oorsprong uit de bouwsector, waar stress de kracht is die op een voorwerp wordt uitgeoefend. En dat is in figuurlijke zin ook wat er met de mens aan de hand is, zodra stress een rol gaat spelen.
Bestaat gezonde stress?
We noemen de druk die wat verhoogd wordt ‘gezonde stress’, maar is dat ook zo? Feitelijk hebben we het hier nog niet over de stress die niet meer gezond is voor lichaam en geest. Gezonde stress is de druk die hoger komt te liggen om bijvoorbeeld een deadline te halen. Er zijn veel mensen die tegen een deadline (lees ook: verhoogde druk) beter presteren. Ze zijn scherper, hebben een betere focus, zijn sneller en dat wordt mede veroorzaakt door de adrenaline die je gevoelsmatig ‘kracht’ geeft.
Van oudsher heeft het echter meer te maken met de bedreigende situaties waar de mens voor kwam te staan. Het was op zo’n moment mogelijk om als het ware boven jezelf uit te stijgen en de bedreigende situatie goed af te sluiten.
Wanneer is stress ongezond?
Op het moment dat de draagkracht de draaglast niet meer aan kan, is het evenwicht weg en gaat de stress een ongezonde druk op je leggen. Dit kan je zelf veroorzaken door bijvoorbeeld de lat erg hoog voor jezelf te leggen, maar het kan ook door de druk van buitenaf komen.
Zowel de draagkracht kan te klein zijn of de draaglast is te groot, maar in beide gevallen is de balans weg. De oorzaken kunnen heel divers zijn.
Waar verschillen mannen van vouwen?
Bij vrouwen ligt de meeste druk bij de thuissituatie, dit gaat op een schaal van 100% bijna tot de helft. Terwijl het bij mannen op een schaal van 100% rond 1/3 uitkomt en dus beduidend lager.
De werksituaties was in het verleden nog beduidend lager bij vrouwen, rond de 30%. Inmiddels doen vrouwen ook als het gaat om werk niet veel meer onder voor de mannen. Ze zitten beide tussen de 45% en 48%.
Dit optellend kom je uit op de man die gemiddeld net even wat meer zonder stress leeft. Waar de vrouw niet boven de 10% uitkomt, zit de man op zo’n 20%.
Deze verschuiving wordt door de meeste onderzoekers uitgelegd als de vrouw die ook meer een carrière heeft dan tientallen jaren geleden, maar de rol in het huishouden c.q. de thuissituatie niet of nauwelijks verschoven is. De vrouw is dus beduidend meer aan balanceren.
Wanneer stress?
Er zijn verschillende redenen aan te dragen waarom de een eerder stress ervaart dan de ander. Enkele voorbeelden:
- Veel van jezelf eisen, zaken die je van jezelf ‘moet’
- Een perfectionistische inslag
- Veelvuldig gehaast gedrag en niet stil kunnen zitten
- Gevoel weinig grip op het leven te hebben
- Ambitieus / prestigieus
- Eigen prestaties kleiner maken
- Groot verantwoordelijkheidsgevoel richting werk- en privésituatie
De genoemde eigenschappen worden deels bepaald door wat in de genen zit, maar opgedane levenservaring speelt ook een rol.
Hoe merk je het?
Een aantal kenmerken komen veelvuldig voor en vaak komen enkele gecombineerd voor. Te denken valt aan:
Lichamelijk: Verschillende lichamelijke kenmerken kunnen optreden zoals hartkloppingen, nekpijn, aanhoudende vermoeid- en rusteloosheid, problemen met de spijsvertering of slaapproblemen, afname van het afweersysteem en dus meer kans op ziekten.
Psychisch: Prikkelbaar is wellicht de bekendste. Maar weinig geluk ervaren, machteloosheid of je eenzaam voelen (ook als je niet alleen bent) behoren tot de typische kenmerken van aanhoudende stress. Verder kan het moeilijk zijn je te concentreren.
Ook kan je anders op je omgeving overkomen, waarbij je je dit vaak niet realiseert. Alleen maar negatief kritisch, aanhoudend snauwerig gedrag of regelmatig bazig uit de hoek komen. Ben je gevoelig voor verslaving, dan is de kans beduidend groter dat je hierin teruggrijpt. Het maakt dan niet uit of het alcohol, drugs, eten of sigaretten zijn.
Wat te doen?
Wetende dat het niet goed voor je is, zeker niet als de stress gedurende een langere periode een nadrukkelijke rol speelt, is het zinvol te kijken wat je kunt doen om de druk te verlagen. Tegen jezelf zeggen dat je geen stress moet hebben, werkt niet. Je zult dus een aantal zaken aan moeten pakken.
Bron: YvetteNatuurfotografie, Pixabay Wat kan je direct vormgeven?
De omgeving waarin je je begeeft, zowel voor werk als voor thuis is iets wat je aan kunt pakken. Als de omgeving rustig is dan werkt dit door op de persoon of personen die zich er begeven. Maar ook de manier waarop je de dagelijkse dingen doet.
Denk hierbij aan het ontbijt, dit is een belangrijk startmoment van de dag en hoe je het ook vorm geeft, neem er de tijd voor. Een bijkomend voordeel van een goed ontbijt is dat je niet snel last zult krijgen van een lege maag zo tegen de lunch … en de kans dat je dan gaat snacken. Behalve dat het niet goed voor de lijn is, is het ook niet goed als je stressgevoelig bent. Je krijgt met de bekende zoete ‘snel-energie’ repen in korte tijd heel veel energie. Je bloedsuikerspiegel gaat als een bezetene omhoog. Wat niet prettig is als je stressgevoelig is. Bovendien is die piek van korte duur, dus daarna ‘kakt’ menigeen in, wat ook weer niet goed is voor je gevoel van eigenwaarde.
De omgeving rustig krijgen is thuis gemakkelijker, want alles wat druk is en de kans op afleiding vergroot, kan je opruimen. Denk hierbij aan allerlei snuisterijen, een enorme berg aan kleuren die je huis vormgeven of gewoon een erg volgepakt huis. Maar ook een opgeruimd huis, kan al helpen. Als het in je hoofd geen structuur is, zorg dan in ieder geval dat je omgeving deze wel heeft. Stem desgewenst met je huisgenoten af. In de werksituatie is het niet altijd even gemakkelijk, maar als je aan de slag blijft is het overleggen op het werk een mogelijkheid. Doe je werk waar je apart zit, kijk dan naar de omgeving en doe daar hetzelfde als thuis. Vrouwen gaan met dit aspect serieuzer om dan mannen dit doen. Bijna 25% van de vrouwen geeft hier vrij snel vorm aan, terwijl dit bij mannen minimaal is (< 5%).
Een ander aspect is een vaste structuur aan te houden in de dingen die je doet. Als je niet echt van de structuur bent, is dat niet eenvoudig. Toch is het goed om een aantal zaken in een min of meer vast patroon op te pakken. Zeker als je thuis zit, dan is het goed om tijdig op te staan, je normale ‘ochtendritueel’ te hanteren en de buitenlucht op te zoeken.
Professionele hulp
Sommige mensen zijn nog wars van professionele hulp. Echter, als je er zelf niet uitkomt en dat voelt vaak alsof je in rondjes blijft draaien, is het toch goed het gesprek met je huisarts aan te gaan en op zoek te gaan naar een goede psycholoog. Soms kan je huisarts je hierin adviseren, maar niet altijd. Waar het om gaat is dat je een klik hebt met de therapeut en de therapeut moet je als mens goed aanvoelen. Dat gaat verder dan het gegeven dat hij of zij de juiste opleiding gedaan heeft.
Uit de verschillende onderzoeken blijken mannen en vrouwen voor wat betreft het actie ondernemen richting een professional ongeveer gelijk te scoren. Waar mannen het nog lang afdoen als ‘onzin’ en weinig mannelijk gedrag, geven vrouwen als redenen eerder aan dat men er vanuit gaat dat de vrouw veel meer kan combineren en het als ‘zwak’ wordt gezien als er hulp ingeroepen wordt.
Tot slot
Even wat stress kan niet echt kwaad, maar waak voor aanhoudende stress. Menig mens denkt het wellicht aan te kunnen, maar het kan echt een aanslag op de lichamelijke- en geestelijke gezondheid zijn. Onderneem actie … voor jezelf!