Dubbel Diagnose: Double Trouble voor hulpverleners?

Dubbel Diagnose, co-morbiditeit, double trouble... verschillende benamingen, hetzelfde wordt ermee bedoeld. Hoe ontstaat een dubbele diagnose? Hoe ziet een behandeling van dubbel diagnose eruit? Wat zijn de aandachtspunten in een behandeling?

Ontstaan van een dubbel diagnose

Het fenomeen dubbel diagnose, co-morbiditeit of double trouble zoals het genoemd wordt, komt in Nederland steeds vaker voor. Dubbel diagnose houdt in dat er een officiële diagnose is gesteld door een psychiater, zowel een psychische stoornis als middelenafhankelijkheid. Het ontstaan hiervan kan door verschillende factoren komen. De ene persoon heeft een psychische stoornis en is bijvoorbeeld depressief en gaat daardoor alcohol gebruiken. De ander gebruikt alcohol of drugs en lokt daarmee symptomen van een psychische stoornis uit. Het gevolg van een kleine hoeveelheid alcohol of drugs kan er al voor zorgen dat je last krijgt van psychische problemen. Veelal komt dit voor als je er ook aanleg voor hebt. Welk van de twee (psychische stoornis of middelenmisbruik) is nou de oorzaak? Dát is lastig te zeggen. Je kunt beter praten van een wederzijdse beïnvloeding in plaats van oorzaak en gevolg.

De behandeling van dubbel diagnose

Dubbel diagnose is iets wat tegenwoordig steeds vaker naar voren komt. Het is een dubbele diagnose, dat wil zeggen dat een persoon zowel een psychiatrische stoornis heeft als een verslaving en dit ook is gediagnosticeerd. Een voorbeeld is een depressie samengaand met een alcoholverslaving. Allerlei combinaties tussen middelen en psychiatrische stoornissen zijn mogelijk.Je ziet het bij verslavingsklinieken maar ook in de psychiatrie. Er wordt veelal apart behandeld. Dat wil zeggen dat vaak de stoornis apart wordt behandeld van de verslaving. Omdat deze twee met elkaar verbonden zijn, is het wel noodzakelijk om deze beide te behandelen, tegelijkertijd.

Tegelijkertijd

Een behandeling kan ook tegelijkertijd in de psychiatrie als in de verslavingszorg plaatsvinden. Hier zitten wel nadelen aan namelijk een onvolledig of inadequaat aanbod, slechte verwijzing of afstemming. Een geïntegreerd behandelaanbod biedt hierin uitkomst, beide aandoeningen worden dan door hetzelfde team behandeld. Het valt op dat er weinig organisaties zijn die cliënten met een dubbele diagnose de goede zorg kunnen bieden, ondanks dat de populatie steeds groter wordt. Om een passend behandelaanbod te realiseren zou de psychiatrie open moeten stellen voor verslaafden en de verslavingszorg voor de psychiatrie, zij kunnen van elkaar leren. Dit gebeurt nog te weinig. Omdat dubbel diagnose cliënten vaak tussen wal en schip vallen, zou kennis gedeeld moeten worden.

De volgende punten zijn aandachtspunten in de behandeling van dubbel diagnose:

• Motivatie en opbouwen van relatie
• Psycho-educatie over dubbel diagnose en de interactie tussen de verslaving en de psychische stoornis
• Naast het richten op de verslaving en de psychische problemen moet men zich ook richen op andere leefgebieden
• Het proces moet fasegewijs verlopen (opbouw werkrelatie, motiveren tot psychische behandeling en vermindering middelengebruik, psychische problemen beheersbaar maken en abstinentie bereiken, voorkomen van terugval, resocialisatie en rehabilitatie)

Tot slot

De toekomst moet mensen met een dubbel diagnose een betere behandeling kunnen geven waardoor ook zij weer (met behulp van) kunnen functioneren in de maatschappij, want iedereen verdient een plekje in de maatschappij!