VU: gebrekkige zelfzorg en gezondheidsrisico's bij depressie

Onderzoek toont aan dat mensen met een depressie een grotere kans hebben op overlijden. Dat heeft niet zomaar een-op-een te maken met de kans dat een (ernstige) depressie tot zelfdoding leidt. Waarschijnlijker is, dat de leefstijl die depressieve mensen regelmatig aannemen ertoe bijdraagt: meer roken en drinken, slechter eten en minder bewegen. VU-hoogleraar Cuijpers pleit dan ook voor aandacht voor, en waar mogelijk preventie van depressie. Wie te lang en te intens aan sombere gevoelens lijdt, doet er goed aan om hulp te zoeken. Depressie verdient zorg en aandacht van de persoon zelf, en van de omgeving. Onderzoekers van de Vrije Universiteit hebben vastgesteld dat mensen met een depressie een hogere kans lopen om te overlijden dan degenen die geen depressie hebben. De gedachte dat dat samenhangt met zelfdoding, ligt voor de hand, maar dit blijkt niet de enige verklaring te kunnen zijn voor de onderzoeksresultaten. Wat hebben de onderzoekers gedaan? Ze gebruikten de uitkomsten van liefst zo'n driehonderd onderzoeken, gedaan onder totaal 1,8 miljoen deelnemers, om tot hun conclusies te komen. Bij aanvang van de gecombineerde onderzoeken, was bij 135.000 personen sprake van depressie. De kans dat zij op een tweede meetmoment vanuit een onderzoek overleden waren, bleek rond de 1,5 keer hoger dan het geval was bij degenen zonder depressie.

Tien jaar later nog effect

Er waren onder deze onderzoeken ook studies waarbij de periode tussen de eerste en de tweede meting tien jaar of langer was. Echter, ook als na zo'n lange tijd werd gekeken naar het aantal overleden mensen, was nog altijd effect te bemerken van de depressie: deze mensen waren vaker overleden. Het goede nieuws bij het slechte nieuws: volgens dit zogenaamde meta-onderzoek (ofwel, een onderzoek naar de effecten van een hele reeks onderzoeken) is wel gebleken dat depressie geen hoger risico om te overlijden meebrengt dan voor hartpatiënten of mensen met kanker het geval is. Dit is eerder wel gedacht, maar wordt door dit onderzoek weerlegd. Daarnaast is er echter nog meer relativerend, min of meer positief nieuws: het feit dat iemand depressief is, 'veroordeelt' diegene niet per se tot een hogere overlijdenskans. Het is namelijk waarschijnlijk dat de depressie zelf niet zozeer de oorzaak is, maar wel het gedrag dat depressieve mensen vaak vertonen.

Wat zijn de oorzaken?

Het is enerzijds wel zo, dat onder zeer depressieve mensen het aantal gevallen van zelfdoding hoger is. Maar de onderzoekers wijzen erop dat het aantal suïcides te laag was om de hogere kans op overlijden te verklaren. Wat wel waarschijnlijk is, is dat er leefstijlverschillen zijn. Mensen met een depressie roken vaker en hebben meer moeite met stoppen, doen minder aan lichaamsbeweging, eten minder gezond dan gemiddeld en drinken meer alcohol. Is er sprake van medicatie, dan zijn ze minder trouw aan de voorschriften van de medicatie dan niet-depressieve mensen.

Depressie voorkomen of behandelen

VU-hoogleraar klinische psychologie Pim Cuijpers zegt over het onderzoek, dat het meerdere dingen aantoont. Namelijk niet alleen dat depressie een belangrijke aandoening is die veel voorkomt, maar ook dat depressie direct of indirect ernstige gevolgen kan hebben. Cuijpers: "Goede behandeling en preventie zijn dan ook zeer belangrijk voor deze patiënten, hun familieleden en voor de samenleving als geheel.”