Hersenschudding, symptomen

Een hersenschudding is snel opgelopen: een klap of stoot tegen het hoofd is de aanleiding. Kinderen lopen dit sneller op bij een val, volwassen eerder bij het stoten van het hoofd. Een hersenschudding is niet altijd goed te herkennen. De symptomen zijn verschillend en komen dan ook niet bij iedereen even vaak voor. Hierdoor gaan jaarlijks ruim 70.000 mensen niet naar de huisarts, terwijl er toch sprake is van licht traumatisch hersenletsel.

Wat is een hersenschudding?

De hersenen vormen een belangrijk onderdeel van het centrale zenuwstelsel. De hersenen verwerken informatie, stuurt aan, waarneemt, controleert en reguleert. Zonder dit orgaan kunnen we niet leven en functioneren. Het is dus zeer belangrijk dat de hersenen goed beschermd worden. De schedel beschermt de hersenen. Daarnaast zijn de hersenen omgeven door de hersenvliezen. Ook drijven ze in hersenvocht, dat als stootkussen dient.

Bij een hersenschudding worden de hersenen gedurende korte tijd hevig door elkaar geschud. Hoewel de hersenen goed beschermd zijn door de schedel, de hersenvliezen en het hersenvocht, kan het toch gebeuren dat ze door elkaar geschud worden. Zonder hersenvocht zou de schade enorm zijn, dankzij het hersenvocht valt het vaak wel mee. In een enkel geval is er sprake van een zware hersenschudding oftewel zwaar traumatisch hersenletsel.

Oorzaak

De oorzaak is te vinden in een klap of stoot tegen het hoofd. Vaak is dit een valpartij, wat het meest voorkomt bij kinderen. Wanneer het hoofd de grond raakt worden de hersenen even door elkaar geschud. Ook een val van een paard heeft soms een hersenschudding tot gevolg. Andere sporten kunnen ook een rol spelen. Een ongeval tijdens het werk kan ook de oorzaak zijn, bijvoorbeeld doordat een voorwerp het hoofd raakt of het hoofd wordt gestoten tegen een voorwerp. In en om het huis gebeuren de meeste ongevallen. Een val van een trap, het hoofd stoten of een vechtpartij zijn oorzaken die vaak gezien worden.

Vaak wordt gedacht dat alleen een grote klap of stoot tegen het hoofd een hersenschudding veroorzaakt. Niet is minder waar: er is maar een kleine klap voor nodig. Toch wil het niet zeggen dat iedere kleine stoot tegen het hoofd ook per definitie hersenschudding veroorzaakt. Vaak hangt het ervan af waar de klap of stoot terecht komt en hoe groot het oppervlak is wat geraakt wordt.

Symptomen

Bij een hersenschudding treedt er vaak een kort bewustzijnsverlies op, meestal van enkele seconden. Dit kan oplopen tot enkele minuten, maar niet langer dan 15 minuten. Hoe langer buiten bewustzijn, hoe groter de hersenschudding. Toch heeft niet iedereen met een hersenschudding te maken gekregen met bewustzijnsverlies. Soms voelt de patiënt zich alleen even duizelig en ziet zwart voor de ogen. Het gaat hier om een licht bewustzijnsverlies. Ook geheugenverlies kan optreden. Het geheugen kan ook tijdelijk verstoord zijn.

Hoofdpijn komt vaak voor en kan tot 24 uur na het ongeval optreden. Misselijk, soms met braken, en ook duizeligheid zijn veel voorkomende klachten. Deze verdwijnen vaak na enkele uren tot dagen. Vermoeidheid is een symptoom dat vaak wat later optreedt en soms enkele weken tot maanden aan kan blijven houden. Andere symptomen zijn overgevoeligheid voor licht en geluid, oorsuizen, snel geïrriteerd zijn en het ontwikkelen van angsten. Ook problemen met de concentratie kunnen ontstaan. In enkele gevallen kan er een hersenbloeding ontstaan. Dit gebeurt wanneer bloedvaten in de buurt van een schedelbreuk beschadigd raken. Een hersenbloeding is levensgevaarlijk en kan tot de dood leiden.

Een ander bijkomend verschijnsel is een hersenkneuzing. Dit komt voor in ongeveer tien procent van alle gevallen. Hierbij is het hersenweefsel beschadigd. Er treedt bewustzijnsverlies op van minimaal 15 minuten. Klachten als vermoeidheid, concentratiestoornissen en soms verlammingen treden op. Een patiënt met een hersenkneuzing heeft medische behandeling nodig en zal voor opname naar het ziekenhuis moeten. Bij een hersenschudding is dit vaak niet het geval, vooral niet wanneer het om een lichte hersenschudding gaat.

Behandeling en genezing

Vroeger werd er een bedrust van zes weken aangehouden. Tegenwoordig wordt dit niet meer voorgeschreven. Sterker nog: het wordt zelfs afgeraden. Het is belangrijk om de hersenen tussendoor actief te houden. Rust is goed, vooral wanneer er vermoeidheid optreedt, maar overdrijf het niet. Het is de eerste tijd niet aan te raden om te gaan sporten of om zwaar lichamelijk werk te verrichten. Zolang er klachten als hoofdpijn en duizeligheid aanwezig zijn, zal het rustig aan gedaan moeten worden. De dagelijkse activiteiten kunnen hervat worden, zonder dat er extra druk op wordt gelegd. Luister naar de eigen klachten en neem tussendoor rust. Bespreek met de werkgever de mogelijkheden wanneer er nog klachten aanwezig zijn.

Wanneer er sprake is van een zware hersenschudding, zal er een wekadvies worden afgegeven door de arts. Deze wordt ook afgegeven wanneer de arts het vermoeden heeft dat er misschien meer aan de hand zou kunnen zijn. Bij een val op het hoofd wordt vaak standaard een wekadvies gegeven. Het wekadvies houdt in dat de patiënt iedere twee uur gewekt moet worden door een ander. Wanneer de patiënt niet reageert of niet normaal reageert, moet er onmiddellijk medische hulp worden ingeschakeld. De kans op een hersenbloeding is dan aanwezig. Het wekadvies geldt vaak voor de eerste 24 uur na het ongeval.