Insectenbeten- en steken; voorkomen, symptomen, behandeling

Insectenbeten- of steken kunnen vervelende jeuk of pijn veroorzaken en kunnen bij sommige mensen zelfs leiden tot een gevaarlijke allergische reactie als anafylactische shock. Er is onderscheid te maken tussen insecten die bijten of steken ter verdediging en insecten die dat doen om zichzelf te voeden met uw bloed. Soms kunt u zelf iets doen of laten om de kans op een beet of steek te verminderen. Bent u toch gestoken of gebeten dan zijn er verschillende behandelingen mogelijk.

Insectenbeten en insectensteken

• Insectenbeten en insectensteken; algemene informatie
• Wespensteek
• Bijensteek
• Muggenbeet
• Tekenbeet

Insectenbeten en insectensteken; algemene informatie

Insecten kunnen bijten of steken als verdediging, wanneer ze zich bedreigt voelen of om zichzelf te voeden met uw bloed.
Zichzelf verdedigende insecten laten bij het steken gif achter, wat leidt tot een pijnlijke zwelling in de huid. Sommige mensen zijn allergisch voor het gif en bij hen kan een gevaarlijke anafylactische shock optreden. Insecten die steken om zichzelf te verdedigen zijn wespen, bijen, rode mieren en hommels.
Er zijn ook insecten die bijten om zichzelf te voeden met uw bloed. Enkele voorbeelden zijn de teek, mug en vlo.

Wespensteek

In de zomer komen wespen af op eten en drinken en zoetigheid. Zeker bij het slaan naar de wesp kan hij gaan steken om zichzelf te verdedigen. Een wesp raakt zijn angel niet kwijt bij het steken en kan meerdere keren achter elkaar steken.

Symptomen wespensteek

Direct na de steek is er pijn te voelen en de huid zwelt op en wordt plaatselijk rood. De zwelling en roodheid kunnen eerst toenemen maar verdwijnen na enkele uren vanzelf weer.
Als u vele wespensteken achter elkaar krijgt kan dit leiden tot lage bloeddruk en kan in ernstige gevallen zelfs shock optreden. Ook een allergische reactie op het gif kan tot gevaarlijke situaties leiden en kan zelfs een anafylactische shock tot gevolg hebben.

Voorkomen wespensteek

• Wespen reageren agressief op snelle bewegingen. U kunt dus beter niet slaan naar wespen.
• Wespen kruipen graag in een flesje of blikje met frisdrank of bier. U kunt dan niet zien dat er een wesp inzit. Drinkt u zonder rietje te gebruiken uit het blikje of de fles, dan kan u in de mond/ keel gestoken worden, wat tot zeer gevaarlijke situaties kan leiden. Gebruik dus altijd een glas of rietje.
• Zitten er ergens veel wespen, gebruik dan geen zoete- en alcoholische drank en eten.
• Lekkere geurtjes als parfum kunnen wespen aantrekken. Doe dit dus niet op tijdens een mooie zomerse dag.
• Heeft uw kind zoetigheid gemorst op kleding en/of de handen, maak dit dan goed schoon.

Behandeling wespensteek

• Maak de steekplek schoon met water en zeep of met alcohol of jodium.
• De zere plek kan worden gekoeld met een natte doek of een doek met ijsklontjes erin.
• Laat de zere plek verder met rust, ga niet krabben.
• Zoek direct medische hulp bij een steek in de mond of keel, bij een bekende allergie voor wespengif of als er verschijnselen optreden als snelle polsslag, beroerd voelen of als er een uitgebreide huidreactie optreedt.

Bijensteek

Bijen steken uit verdediging. Door het steken raken ze hun angel kwijt, die in uw huid achterblijft na het steken. Na het steken gaat de bij zelf dood.

Symptomen bijensteek

Na een bijensteek voelt u onmiddellijk pijn. De plek van de steek en de omgeving ervan wordt dik en rood. De angel van de bij is achtergebleven in de huid en moet voorzichtig verwijderd worden, zonder nog meer gif in de huid te brengen. De zwelling en roodheid kunnen een flinke tijd aanwezig blijven, maar trekken in de meeste gevallen vanzelf weer weg.
Het bijen gif kan leiden tot allergische reacties, die uiteindelijk zelfs kunnen leiden tot anafylactische shock.

Voorkomen bijensteek

• Laat geen eten en drinken onafgedekt buiten staan en kijk goed wat u in de mond steekt.
• Draag geen parfum en bedenk dat ook zweetgeur aantrekkelijk is voor bijen.
• Maak geen wilde bewegingen als er een bij om u heen vliegt. Zijn er veel bijen aanwezig, verlaat dan het gebied waar u zich bevindt.

Behandeling bijensteek

• Verwijder voorzichtig de angel uit de huid door hem met een nagel eruit te schrapen of gebruik een pincet. Pas hierbij op dat u niet op het gif zakje van de angel drukt, waardoor u nog meer gif in de huid brengt.
• Maak de huid schoon met water en zeep of met alcohol of jodium.
• Koel de aangedane huid met een natte doek of met een doek met ijsklontjes erin.

Muggenbeet

Een vrouwtjes mug die zich gaat voortplanten heeft bloed nodig en kan u dus steken. In de tropen kunnen muggen malaria veroorzaken, maar gelukkig komen dat soort muggen hier niet voor.

Symptomen muggenbeet

Na de beet ontstaat een bultje wat hevig kan jeuken. De jeuk verergerd door krabben en wrijven.

Voorkomen muggenbeet

• Draag buiten op een plek waar veel muggen zijn lange mouwen en een lange broek.
• Breng DEET aan op de huid. Volg hierbij goed de aanwijzingen op de verpakking op en kijk vooral goed uit bij kinderen en in het geval van zwangerschap.
• Houd muggen zoveel mogelijk uit huis door het gebruik van horren.
• Muggen hebben een hekel aan tocht. Het openzetten van ramen en deuren kan het aantal muggen in de kamer verkleinen.

Behandeling muggenbeet

• Reinig de huid met water en zeep.
• Het jeuken kan worden verminderd door de aangedane huid met azijn of kalmerende zalf te behandelen.
• Antihistaminica kunnen de zwelling verminderen.

Tekenbeet

Teken komen voor in de natuur en zitten graag in hoog gras en in struiken en bomen. Ook in de eigen tuin kunnen teken zitten. Teken zijn kleine insecten die op een klein spinnetje lijken. Ze worden actief in de maanden maart tot en met oktober. Teken bijten zich vast op de huid en blijven vast zitten tot ze zich helemaal hebben volgezogen met bloed. Daarna laten ze vanzelf los. Het volzuigen kan enkele dagen duren. Teken gaan graag op vochtige warme plekken zitten als liezen, knieholtes, oksels in de bilspleet, achter de oren of rond de haargrens.
Teken kunnen de ziekte van Lyme veroorzaken. Het is dan ook belangrijk om een teek zo snel mogelijk op juiste wijze uit de huid te verwijderen.

Symptomen tekenbeet

Helaas is een tekenbeet pijnloos, hierdoor heeft u vaak niet eens door dat u gebeten bent totdat u op de huid een bobbeltje voelt, de vastgezogen teek. Er kan op de plek van de beet een rode vlek of rode ring ontstaan.

Voorkomen tekenbeet

• Draag bedekkende kleding wanneer u de natuur ingaat. Stop de broekspijpen in de sokken.
• Vermijd het lopen door hoog gras, blijf zoveel mogelijk op paden en wegen.
• Smeer DEET op de huid, volgens de aanwijzingen op de verpakking.
• Controleer na een bezoek van de natuur of na tuinieren de huid op de aanwezigheid van teken.

Behandeling tekenbeet

Verwijder de teek met een speciaal tekenpincet of met een ‘gewone’ puntige pincet. Pak de teek vlak bij de huid vast en trek hem voorzichtig uit de huid. Reinig na het verwijderen de huid met alcohol of jodium. Schrijf op in bijvoorbeeld uw agenda wanneer en waar de tekenbeet heeft plaatsgevonden.
Heeft de teek langer dan een dag op de huid gezeten, neem dan contact op met de huisarts.
Neem ook contact op met de huisarts als dagen of maanden na een tekenbeet een vlek of ring op de huid ontstaat, als er een grieperig gevoel met koorts, spierpijn, vermoeidheid en hoofdpijn optreedt, als er krachtsverlies optreedt of er pijnlijke gewrichten ontstaan. Mogelijk heeft u de ziekte van Lyme opgelopen en is behandeling met antibiotica noodzakelijk.