Allergische reactie op insectensteek: Symptomen & preventie

De meeste patiënten ervaren enkel wat lichte pijn en huidongemak door een steek van een bij, wesp, horzel of vuurmier. Bij sommige patiënten veroorzaken deze insectensteken echter een allergische reactie. Dit betekent dat het immuunsysteem overdreven reageert op het gif. Als een patiënt allergisch is voor insecten, produceert het lichaam na de eerste steek antilichamen met name immunoglobuline E (IgE). Als de patiënt opnieuw gestoken wordt door hetzelfde soort insect, interageert het gif met dit specifieke IgE-antilichaam, waardoor stoffen vrijkomen die een allergische reactie veroorzaken. Een allergische reactie op insectenbeten heeft altijd een medische behandeling nodig. Soms zijn deze reacties namelijk levensbedreigend.

• Soorten reacties op insectensteken en symptomen
• Normale reactie
• Grote lokale reactie
• Ernstige reactie: Allergie op insectensteken
• Symptomen van insectensteekallergie
• Anafylaxie
• Behandeling van insectensteek
• Niet-allergisch
• Allergisch
• Preventie van allergische reactie
• Insectensteek
• Allergie

Soorten reacties op insectensteken en symptomen

De ernst van de symptomen van een insectensteek varieert van patiënt tot patiënt.

Normale reactie

Een normale reactie veroorzaakt pijn, zwelling en roodheid rondom de prikplaats.

Grote lokale reactie

Een grote lokale reactie veroorzaakt een zwelling die verder reikt dan de prikplaats. Een patiënt die aan de enkel geprikt is, ervaart bijvoorbeeld een zwelling van het hele been. Hoewel het er vaak alarmerend uitziet, is het meestal niet ernstiger dan een normale reactie. Grote lokale reacties bereiken een piek van ongeveer 48 uur en verbeteren daarna geleidelijk gedurende vijf tot tien dagen.

Ernstige reactie: Allergie op insectensteken

De meest ernstige reactie op insectensteken is een allergische reactie hetgeen een onmiddellijke medische behandeling vereist.

Symptomen van insectensteekallergie

Een milde allergische reactie veroorzaakt één of meer van volgende symptomen op de plaats van de angel:

• een milde tot matige zwelling
• jeuk
• pijn
• puistjesachtige vlekken
• roodheid
• warmte

Anafylaxie

Voor een klein aantal mensen met gifallergie zijn de insectensteken levensbedreigend. Ernstige allergische reacties (anafylactische reacties) komen niet vaak voor. Volgende symptomen treden mogelijk op bij anafylaxie:

• bewustzijnsverlies
• coma
• diarree
• duizeligheid
• een piepende ademhaling
• een scherpe daling van de bloeddruk
• een zwelling van het gezicht, een zwelling van de keel of een zwelling van een deel van de mond of tong
• een snelle pols
• maagkrampen
• misselijkheid
• netelroos die verschijnt als een rode, jeukende uitslag en zich verspreidt naar gebieden voorbij de angel
• problemen met ademhalen
• rusteloosheid en angst
• shock
• slikproblemen

Een spoedbehandeling is nodig.

Behandeling van insectensteek

Niet-allergisch

Patiënten die niet allergisch zijn, verwijderen eerst alle ringen van de vingers nadat ze aan de hand zijn gestoken. Een bij laat meestal een zakje met gif en een angel in de huid achter. Deze verwijdert de patiënt binnen dertig seconden om te voorkomen dat er meer gif in het lichaam terechtkomt. De patiënt mag voorzichtig het gifzakje en de angel met een vingernagel of een voorwerp met een stijve rand zoals een creditcard uit de hand schuren. Het is belangrijk om niet in het zakje te knijpen of aan de vinger te trekken, omdat er anders meer gif in het lichaam terechtkomt. De patiënt wast daarna het prikgebied met water en zeep en brengt vervolgens een antiseptisch middel aan. Hij past nadien een verzachtende zalf aan, zoals een hydrocortisoncrème of calaminelotion, en bedekt tot slot het gebied met een droog, steriel verband. Bij een gezwollen gebied mag de patiënt koude aanbrengen (cold pack of koud kompres). Een vrij verkrijgbaar antihistaminicum verlicht jeuk, zwelling en netelroos. Kinderen jonger dan twee jaar of zwangere vrouwen mogen dit niet nemen, tenzij de arts hiervoor wel de toestemming geeft. Het gebruik van niet-steroïdale anti-inflammatoire geneesmiddelen (NSAID’s) zoals ibuprofen is ook toegestaan.

Allergisch

Patiënten met een ernstige allergische reactie hebben meteen epinefrine (adrenaline) nodig, die hij zelf kan injecteren voor het bellen van de spoeddienst. Meestal voorkomt deze injectie een ernstigere allergische reactie. De patiënt heeft echter nog steeds dringende medische zorg nodig, zelfs als de symptomen lijken te stoppen. De patiënt neemt steeds adrenaline met zich mee als hij bekend is met een allergische reactie op insectensteken.

Preventie van allergische reactie

Insectensteek

Het is niet helemaal mogelijk om insectensteken te voorkomen, maar enkele stappen verminderen wel het risico op steken door insecten:

• buiten insectenwerende middelen gebruiken
• buiten schoenen en sokken dragen
• het dragen van parfums of felgekleurde kleding vermijden; dit trekt insecten aan
• insecten aantrekkende planten en wijnstokken in en rond het huis vermijden of verwijderen
• insectennesten herkennen en deze vermijden. Honingbijen kamperen in bijenkorven. Horzels en wespen maken hun huizen in struiken, bomen en gebouwen.
• insectenschermen op ramen en deuren gebruiken
• shirts met lange mouwen, lange broeken, sokken en schoenen dragen in landelijke of beboste gebieden
• steeds iemand meenemen bij het wandelen, varen, zwemmen, golfen of andere buitenactiviteiten in geval een patiënt lijdt aan ernstige allergieën
• vuilnisbakken regelmatig in inspuiten met insecticide en blikjes bedekt houden

Allergie

Immunotherapie is bij ongeveer 97% van de patiënten effectief. Tijdens een reeks doktersbezoeken krijgt de patiënt geleidelijk toenemende doses gif om het immuunsysteem te trainen om weerstand te bieden aan een toekomstige allergische reactie.

Lees verder

• Wespensteek: Oorzaken, symptomen, behandeling en preventie
• Bijensteek: Symptomen en behandeling van bijensteken
• Allergieën en allergische reactie: Contact met allergenen
• Skeeter-syndroom: Ernstige allergische reactie op muggenbeet
• Muggenbeet: Oorzaken muggenbeten & ziekten door beet van mug