Bijensteek: Symptomen en behandeling van bijensteken

Een bijensteek is een soort verwonding veroorzaakt door een bij. De bij laat tijdens het steken een gifzakje achter dat giftige stoffen introduceert in het lichaam. De persoon die gestoken is, heeft vooral last van pijn, roodheid en zwelling van het getroffen huidgebied. Deze symptomen verdwijnen over het algemeen binnen een dag of enkele dagen, al is het belangrijk om de angel zo snel mogelijk te verwijderen. Sommige mensen reageren echter allergisch op het bijengif of anders krijgen mensen te maken met meerdere bijensteken, en dan is medische hulp noodzakelijk. Enkele tips verminderen het risico op bijensteken, zoals geen felgekleurde of witte kledij dragen.

• Symptomen door bijensteek
• Gewone steek
• Ernstige allergische reactie
• Diagnose en onderzoeken
• Behandeling: Angel meteen verwijderen
• Gewone steek
• Ernstige allergische reactie
• Preventie van steek door bij

Symptomen door bijensteek

Gewone steek

De meeste mensen hebben slechts milde symptomen in het gebied waar ze zijn gestoken, zoals een brandend gevoel, jeuk, pijn, roodheid en zwelling op de prikplaats. De pijn die gepaard gaat met een bijensteek, houdt meestal enkele uren aan en verbetert dan. Sommige mensen krijgen wel een ernstige zwelling op de plaats van de angel.

Ernstige allergische reactie

Personen met een zeer ernstige allergische reactie op een steek door een wesp lijden aan anafylaxie (anafylactische shock). Zij kampen zeer snel na de steek met één of meer van volgende tekenen:

• ademhalingsproblemen
• bewustzijnsverlies
• braken
• buikpijn
• diarree
• duizeligheid of flauwvallen
• een lage bloeddruk (hypotensie)
• een loopneus
• een roodachtige, pijnlijke huiduitslag of netelroos
• een snelle hartslag (tachycardie)
• een snelle zwelling rond de ogen, de lippen, de tong of de keel
• epileptische aanvallen
• flauwvallen
• heesheid
• hoofdpijn
• jeuk
• koorts
• maagkrampen
• misselijkheid
• rode ogen
• slikproblemen
• wheezing (een piepende uitademhaling)

Diagnose en onderzoeken

Als iemand vermoedt dat hij allergisch is voor het gif van een bijensteek, dan is een medisch onderzoek aangewezen om dit te bevestigen. Een huidpriktest is inzetbaar om directe allergische reacties op verdachte allergenen (uitlokkende stoffen) te onderzoeken. Verder zet de arts mogelijk een intradermale test in. Hiermee onderzoekt de arts hoe gevoelig een persoon reageert op verdachte allergenen. Hij injecteert hiervoor een kleine hoeveelheid verdacht allergeen in de huid en kijkt dan of de persoon hierop allergisch reageert. Verder is een bloedonderzoek vereist om de serumspecifieke antilichamen te meten.

Behandeling: Angel meteen verwijderen

Mensen verwijderen de angel onmiddellijk indien mogelijk. De angel bevat namelijk gif en dit komt na enkele seconden vrij in het lichaam. Door een creditcard, botermes of een ander bot voorwerp voorzichtig over de angel te wrijven, is het mogelijk om deze te verwijderen van de huid. Het is alleszins geen goed idee om een pincet te gebruiken, want de gifzak kan hierdoor doorboord worden waardoor de klachten verergeren. Vervolgens reinigen mensen het gebied met water en zeep. Mensen die een gewone steek ervaren en niet allergisch reageren, kunnen de prikwonde thuis goed behandelen. Bij de aanwezigheid van meerdere beten of tekenen van een allergische reactie, is medische hulp nodig.

Gewone steek

Mensen koelen het beste het aangetaste huidgebied met ijs gewikkeld in een handdoek of een koud kompres gedurende tien minuten om dan tien minuten te stoppen en weer te starten met koelen. Het gebied verhogen waar de angel zich bevindt, vermindert de zwelling. Verder mogen mensen vrij verkrijgbare antihistaminica nemen en een hydrocortisoncrème gebruiken om de zwelling en jeuk te verzachten. Aspirine of een vrij verkrijgbare ontstekingsremmer zoals Advil of paracetamol (Tylenol)) verlichten de pijn. Aspirine mag niet gegeven worden aan kinderen jonger dan negentien jaar, omdat deze medicijnen het risico op het syndroom van Reye verhogen (een aandoening die de lever en hersenen aantast).

Ernstige allergische reactie

Onmiddellijke medische hulp is nodig, al is EHBO bij een bijensteek ook nuttig indien medische hulp niet meteen beschikbaar is. Indien mensen weten dat ze allergisch reageren op steken van bijen, moeten ze zelf steeds een injectie met epinefrine bij zich hebben zodat ze zichzelf kunnen (laten) injecteren. Medische hulp is ook dan nog nodig, zelfs als de symptomen lijken te stoppen omdat een bijsteek soms ook een vertraagde allergische reactie veroorzaakt.

Preventie van steek door bij

Om steken te voorkomen, is het belangrijk om niet blootsvoets in het gras te lopen en ook het dragen van sandalen is nog gevaarlijk voor het oplopen van een bijensteek. Bij het werken in de tuin is het verstandig om sokken, schoenen en handschoenen te dragen. Het dragen van een lange broek en lange mouwen buitenshuis is essentieel. Bij het zien van bijen is het belangrijk om niet te gaan lopen of op hen te meppen. Vanzelf wachten tot ze weggaan is de beste optie. Verder worden bijen aangetrokken door frisdranken of geopende blikjes. Vuilnisbakken buitenshuis bedekken met goed sluitende deksels is verstandig. Bijen komen ook af op zoet geurende of naar bloemen ruikende parfums en cosmetica en felgekleurde, witte of pastelkleurige kleding. Deur- en raamschermen gebruiken is een ander goed idee. Verder houden mensen autoramen zoveel mogelijk gesloten. Mensen die allergisch reageren op bijensteken, dragen het best een medische waarschuwingsarmband of een waarschuwingsketting en ze nemen bovendien altijd noodmedicatie met zich mee voor wanneer ze gestoken worden door een bij. Sommige mensen zijn voorts gebaat met immunotherapie (allergie-injecties met toediening van allergenen in toenemende hoeveelheden). Hierdoor leert het lichaam heel langzaam aan wennen aan een allergeen (uitlokkende stof), waardoor mensen bij een nieuwe steek door een bij niet meer zo’n ernstige symptomen ervaren.

Lees verder

• Wespensteek: Oorzaken, symptomen, behandeling en preventie
• EHBO bij insectenbeten (wespen, bijen, mieren en teken)
• Allergische reactie op insectensteek: Symptomen & preventie
• Dazenbeten: Beet door paardenvliegen met pijn aan huid
• Muggenbeet: Oorzaken muggenbeten & ziekten door beet van mug