Mensenvlo en vlooienbeet behandelen en bestrijden

Vlooien zijn er in veel verschillende soorten. Zo kenen we de kattenvlo, de hondenvlo, de rattenvlo, de egelvlo en ook de mensenvlo. Tegenwoordig komt de mensenvlo in Nederland, België en andere delen van West Europa nog maar zelden voor. Op boerderijen treffen we ze wel eens bij varkens aan. Een slechte hygiëne geeft vlooien de kans om zich te ontwikkelen. Mensenvlooien voeden zich met menselijk bloed maar springen ook op dieren. In Nederland wordt de mens het vaakst gebeten door de kattenvlo. Een goede behandeling en bestrijding is belangrijk bij een vlooienplaag.

Wat zijn vlooien?

Vlooien behoren tot de insecten, maar we zeggen ook wel dat het ongedierte is (niet welkom gedierte). In volwassen toestand voeden vlooien zich met bloed van hun gastheer. Hier leven zij als tijdelijke parasieten. Vlooienplagen komen in Nederland voor, maar voornamelijk als hondenvlo en kattenvlo. De mensenvlo komt zelden voor. De kattenvlo komt het meest voor in Europa, ook bij honden. Ze springen soms ook over naar mensen.

Mensenvlo

Er zijn verschillende soorten vlooien. Een daarvan is de mensenvlo, ook wel Pulex irritans genoemd. Deze vlo komt wereldwijd verspreid voor. Toch wordt de mensenvlo vooral in Noord-Amerika, Zuid-Amerika en het Caribische gebied gezien. Oorspronkelijk komt de mensenvlo waarschijnlijk uit Zuid-Amerika en had daar als gastheer een navelzwijn of cavia. De mannetjesvlo bereikt in volwassen toestand een lengte van 2 tot 2.5 mm. De vrouwtjes worden ruim 3 tot 4 mm lang.

Hygiëne

Door de verbeterde hygiëne is de mensenvlo in West-Europa zeldzaam geworden. Onder slechte hygiënische omstandigheden komt de mensenvlo nog wel voor. Vooral op boerderijen of bij mensen waar de verzorging slecht is zien we de mensenvlo nog wel eens verschijnen. Op boerderijen leven ze vooral op varkens en kunnen zo op de mens overspringen.

Vlooienbeet

Wanneer we belaagd worden door vlooien betreft dit voornamelijk de kattenvlo. De kattenvlo komt het meest voor in Nederland, België en omringende landen. Daarna zien we de hondenvlo het vaakst. De kattenvlo komt niet alleen bij katten voor maar springt ook op honden. Bij een grote plaag deinst de kattenvlo er ook niet voor terug om op de mens over te springen. De kattenvlo houdt echter niet van mensenbloed en zal het dan ook vaak voor gezien houden. De katten-of hondenvlo is niet in staat om op mensenbloed te overleven. Toch wordt er eerst 'geproefd'.

Een vlooienbeet voelt als een speldenprik. Ook kan er een huidreactie ontstaan in de vorm van een rode en jeukende plek. Bij meerdere beten ontstaan er ook meerdere plekken, herkenbaar als rode vlekjes op de huid. Vaak is het midden van dit vlekje zwart. De vlo doorboort de huid met zijn uitsteeksels en zuigt bloed op. Tijdens het bloedzuigen wordt er wat speeksel de huid in gespoten om ervoor te zorgen dat het bloed niet stolt. Juist dit speeksel zorgt voor de huidreactie.

Vlooienplaag

De mens zal niet direct aangevallen worden door de katten-of hondenvlo, omdat deze de voorkeur geeft aan katten of honden. Wanneer huisdieren uit de woning verwijderd worden of bij een grote vlooienplaag zal de vlo overspringen op de mens. Vaak zien we een vlooienplaag ontstaan na een vakantie. Vlooieneitjes vallen van het huisdier op de grond. Daar komen de larven uit en voeden zich met organisch materiaal in vloerbedekking of ander materiaal. De larven verpoppen. De cocons kunnen tot wel twee jaar blijven liggen in huis. Onder invloed van warmte en trillingen in huis komen de cocons uit. Tegenwoordig stoken we voldoende in de woningen om de vlooien levende te houden. Na een vakantie, waarbij iedereen afwezig was, komt er weer leven in huis. Door het rondlopen in huis vinden er trillingen plaats. De cocons springen hierdoor spontaan open. Het gevolg: tientallen tot honderden hongerige vlooien, op zoek naar vers bloed.

Jeuk

Een vlooienbeet veroorzaakt jeuk en een rood bultje of een rode plek. Maar ook de vlooien zelf veroorzaken jeuk wanneer ze zich verplaatsen. De pootjes zijn op onze huid goed voelbaar. De zenuwuiteinden geven aan de hersenen door dat zich iets op de huid bevindt. Het signaal jeuk komt door. Als reactie hierop gaan we krabben. Vlooien zijn snel genoeg om onze vingers te ontwijken. Ze kunnen niet alleen lopen maar ook krachtige sprongen maken.

Behandeling en bestrijden

Een vlooienbeet laat een rode plek achter die jeukt. Probeer hier niet aan te krabben. De plek geneest zelf weer. Een corticosteroïdenhoudende zalf zorgt ervoor dat de ergste jeuk verdwijnt. Het is belangrijk om de vlooien te bestrijden, anders blijft de vlooienplaag aanwezig en breidt zich steeds meer uit. De omgeving kan behandeld worden met een vlooienspray. Deze spray is giftig voor huisdieren, in het water levende organismen en mensen. Dek aquaria af en zet de filterpomp uit. Verwijder alle huisdieren uit de ruimte. Spuit de ruimte voldoende in en behandeld vooral de naden en kieren evenals de plinten van de ruimte. Houdt de ruimte gedurende een half uur tot een uur gesloten. Ventileer de ruimte daarna goed.

Behandel huisdieren met een antivlooienmiddel. Gebruik geen middel dat al jaren in de handel is. Vlooien zijn hier vaak immuun tegen. Om resistentie zoveel mogelijk te voorkomen is het belangrijk om huisdieren alleen tegen vlooien te behandelen wanneer er ook daadwerkelijk vlooien aanwezig zijn. Dit is te herkennen door een krabbend huisdier. Met een vlooienkam kan gecontroleerd worden op de aanwezigheid van vlooien. Een antivlooienmiddel heeft een werking van twee tot vier maanden. Een huidspray werkt slechts tijdelijk.

Het is nodig om alle aanwezige huisdieren te ontvlooien. Er zijn verschillende middelen in de handel waarbij de pipetjes die in de nek en tussen de schouderbladen worden leeg geknepen de beste werking hebben. Vlooien springen op het huisdier en komen zo in aanraking met de gifstof. Ze vallen van het huisdier af en sterven. Voortplanting is nu niet meer mogelijk. Wel zullen er nog enige tijd nieuwe vlooien bij kunnen komen door aanwezige vlooieneitjes, larven en cocons. Door goed te stofzuigen wordt het voedsel van de larven verwijderd.