Vlooienbeten: Kenmerken van vlo en symptomen van vlooienbeet

Vlooien bevinden zich vaak bij huisdieren en bijten slechts sporadisch mensen. Vlooienbeten zijn erg klein en hebben een centrale rode vlek. Jeuk en pijn zijn de bekendste symptomen van vlooienbeten. Maar soms leidt een vlooienbeet ook tot ziekten of een allergische reactie. De bron van de vlooienplaag aanpakken is niet altijd eenvoudig, maar chemische middelen en eventueel een professionele verdelger zijn inzetbaar. Het is tot slot belangrijk om vloeren, meubels, beddengoed en plinten regelmatig goed te reinigen om het risico van vlooienbesmetting te verminderen.

• Risicofactoren van vlooienplaag
• Kenmerken van vlooien
• Soorten vlooien die mensen en huisdieren aantasten
• Symptomen van vlooienbeet
• Diagnose en onderzoeken
• Behandeling
• Prognose
• Complicaties van beten door vlo
• Allergie
• Infectie
• Ziekten
• Preventie van vlooienbeten

Risicofactoren van vlooienplaag

Vlooienuitbraken komen zowel bij mensen als bij dieren voor. Mensen die een huisdier bezitten, lopen bijgevolg meer kans op een vlooienbesmetting. De vlooienuitbraken komen echter niet alleen voor bij eigenaren van gezelschapsdieren. Vlooien kunnen het huis binnendringen op elke stof of pels. Eenmaal thuis, zorgt hun snelle voortplantingscyclus ervoor dat ze snel hinderlijk kunnen worden. Warmere temperaturen leiden tot een uitbreiding van vlooienpopulaties op het noordelijk halfrond, waardoor mensen meer vlooienbeten kunnen ervaren.

Kenmerken van vlooien

Vlooien zijn hele kleine insecten van ongeveer 2 tot 10 mm lang. Ze zijn donker van kleur, variërend van bruin tot roodbruin. De insecten zijn vooral te vinden zijn in beddengoed, stoffen en tapijten. Ze bezitten geen vleugels, maar ze hebben wel lange achterpoten waardoor ze tot 150 keer hun lichaamslengte kunnen springen op een dier of mens (= tot enkele centimeters ver). Vlooien komen het meest voor in de warmere maanden, maar ze overleven binnen het hele jaar door als ze een dier hebben om zich te voeden. Ze komen voor op plaatsen waar ze zich kunnen voeden, dus een vlooienplaag in huis duidt niet noodzakelijk op een vuil huis. De voortplanting van vlooien gaat snel. Vlooien zijn parasieten; ze voeden zich namelijk voornamelijk met dieren, maar soms bijten en infecteren ze eveneens mensen (secundaire optie voor vlooien). Hongerige volwassen vlooien opteren soms voor mensen als ze geen huishond of een andere geschikte gastheer vinden. Ook komen vlooienbesmettingen tot stand wanneer een persoon toevallig voorbij een volwassen vlo loopt of kruipt die net uit zijn cocon is gekomen. Vlooien zijn soms moeilijk uit huis te verwijderen en overleven meer dan honderd dagen zonder gastheer.

Soorten vlooien die mensen en huisdieren aantasten

Vlooien die zowel huisdieren als mensen treffen zijn onder meer:

• de hondenvlo (Ctenocephalides canis)
• de kattenvlo (Ctenocephalides felis felis)
• de menselijke vlo (Pulex irritans)
• de noordelijke rattenvlo (Nosopsyllus fasciatus)
• de oriëntaalse rattenvlo (Xenopsylla cheopis)
• de sticktenight-vlo (Echidnophaga gallinacea)
• de zandvlo of jigger (Tunga penetrans)

Symptomen van vlooienbeet

Vlooien op mensen verschijnen meestal op de huid rond de voeten, de enkels of de (onder)benen. Wanneer een vlooienuitbraak onbehandeld blijft, verspreiden de vlooien zich mogelijk overal op het lichaam, en dan vooral bij mensen met veel haar op de benen of de borst. De symptomen starten meestal vijf tot dertig minuten nadat de vlo een mens gebeten heeft.

Vlooienbeten zijn heel klein en bezitten een centrale roze of rode vlek. Vaak verschijnen groepjes van drie of vier beten, soms ook op een rij. Op de vlooienbeet vormt zich vaak een kleine korst omgeven door een lichtrode halo. Omdat veel vlooien geen reactie produceren bij de mens, blijven ze soms heel lang onopgemerkt. De meeste mensen ervaren geen merkbare symptomen van een vlooienbeet.

Diagnose en onderzoeken

Om zeker te zijn dat vlooien aanwezig zijn in huis, draagt de persoon witte sokken in huis. De aanwezigheid van kleine zwarte beestjes op de bodem van de sokken wijst waarschijnlijk in de richting van de aanwezigheid van vlooien.

Behandeling

Meestal verdwijnen de vlooienbeten zonder behandeling. Is een behandeling toch nodig, dan bestaat deze uit bijvoorbeeld antihistaminica (medicijnen voor het behandelen van een allergische reactie), azijn, calamine lotion, cortisone en tea tree olie. Het behandelen van de beten helpt de jeuk te verminderen, zodat mensen niet gaan krabben en secundaire huidinfecties niet tot stand komen. Verder bezitten huisdieren vaak vlooien, die dan in huis terechtkomen. De dierenarts geeft huisdiereigenaren informatie en medicatie over het voorkomen en/of behandelen van vlooienplagen. Door het hele jaar door vlooienmedicatie aan de huisdieren te geven (in plaats van alleen in het voorjaar en de zomer), worden volwassen vlooien gedood en komen er ook geen nieuwe vlooien bij. De persoon reinigt en stofzuigt voorts meubels, vloeren, plinten en beddengoed (van mensen en dieren) grondig en regelmatig. De stofzuigerzak moet meteen na elk gebruik weggegooid worden. Het verwijderen van vlooien is lastig, dus soms zijn wel duurdere vlooienbommen, chemische middelen of zelfs een professionele verdelger nodig om de vlooien uit het huis te elimineren.

Prognose

De meeste vlooien die een huis besmetten, zijn kattenvlooien of hondenvlooien. Deze vormen vaker een bedreiging voor de gezondheid van het huisdier dan voor mensen die in huis leven. Het handhaven van een goede hygiëne in huis is van cruciaal belang om vlooienbesmettingen beheersbaar te maken.

Complicaties van beten door vlo

Allergie

Verder reageren mensen soms allergisch op het speeksel van vlooien. Dit veroorzaakt zwelling, jeuk, pijn en irritatie rond de aangetaste beet. Wanneer een ernstige allergische reactie (anafylactische shock) optreedt door de beet, is het raadzaam om meteen medische hulp in te schakelen. Dit uit zich in bijvoorbeeld ademhalingsproblemen, een zwelling van de lippen, een zwelling van het gezicht en/of misselijkheid.

Infectie

Verder ontstaat mogelijk een secundaire infectie door de krabben aan de bijtplek. Symptomen die bij een geïnfecteerde vlooienbeet tot uiting komen zijn gezwollen klieren, extreme pijn rond de beet of overmatige roodheid

Ziekten

Over het algemeen dragen vlooien geen ziekten met zich mee, maar de volgende ziekten worden nog wel verspreid via een vlo:

• de krattenkrabziekte (huidletsels en gezwollen lymfeklieren)
• de pest
• een Bartonella henselae-infectie
• een Bartonella quintana-infectie (bacteriële infectie met koorts)
• tungiasis (huidinfectie met pijnlijke en jeukende voet)
• tyfus (bacteriële infectie door besmette insectenbeet)

Preventie van vlooienbeten

Het ganse huis vlovrij houden is mogelijk door regelmatig en grondig te reinigen. Verder moeten huisdieren heel het jaar door een behandeling krijgen. Vlooien bijten tot slot niet door kleding, dus het dragen van shirts met lange mouwen, lange broeken en sokken voorkomt eveneens beten.