Hoe je de winterblues als sneeuw voor de zon laat smelten

Vooral tijdens de maanden december, januari en februari krijgen veel mensen te maken met een emotionele dip. Meestal gaat dit om een milde vorm van de herfst/winterblues, maar soms gaat die winterblues over in een heuse winterdepressie oftewel SAD (Seasonal Affective Disorder). We weten dat het alles te maken heeft met de kortere dagen en de weinige zonuren, maar waar nu precies de oorzaak ligt is lastig te zeggen. Er zijn tal van theorieën bekend over het ontstaan van een winterblues, maar gelukkig ook tal van tips om deze te voorkomen en te verhelpen.

Welke klachten ervaar je tijdens een winterblues?

De klachten die je ervaart tijdens een winterblues verschillen erg. Per persoon verschilt de ernst van de aandoening dan ook, mensen met een ernstigere vorm van een winterblues zullen de klachten dan ook in ergere vorm krijgen. Bij eigenlijk iedereen begint een winterblues met een futloos en moe gevoel, fysiek maar ook mentaal. Je hebt voor weinig nog energie en het liefst blijf je hele dagen in bed liggen. Ondanks dat je meer gaat slapen, verdwijnt het gevoel van eeuwige moeheid niet. Naast deze moeheid zul je last krijgen van concentratieproblemen en vaak krijgen mensen een onbedwingbare trek in zoetigheid. Wanneer je te maken hebt met een ernstigere vorm, zul je zwaarmoedig, verdwijnt het plezier in je leven en lig je dagen te piekeren. In echt extreme gevallen leidt dit soms tot zelfmoordneigingen.

De theorieën

Het is lastig om de vinger op de precieze oorzaak te leggen, toch zijn er verschillende theorieën over het ontstaan van een winterblues

Theorie 1: De lichttheorie

De natuur schakelt over op een trager ritme wanneer er minder (zon/dag)licht is. Ons lichaam reageert hier ook op en schakelt dan automatisch over naar een rustmodes, hierdoor produceert de pijnappelklier meer melatonine. Melatonine is een hormoon die helpt onze activiteiten te verminderen en ons voor te bereiden op de nacht. Hierdoor kunnen we ’s avonds goed slapen. Bij een winterblues gebeurt dit ook overdag, waardoor je een moe en lusteloos gevoel krijgt. Wanneer we teveel melatonine aanmaken heeft dat een deprimerende invloed op ons.

Een goede oplossing kan lichttherapie zijn. Wanneer de eenheid van de sterkte van het licht hoog genoeg is (vanaf 2.500 lux), begint onze lichaamstemperatuur en bloeddruk weer te stijgen en stopt de productie van melatonine. Je kan hiervoor een speciale lamp aanschaffen die het daglicht simuleert, maar natuurlijk kun je ook gewoon veel buiten zijn. Kunstlicht werkt hiervoor niet, waar een speciale lamp tot 10.000 lux simuleert, haalt kunstlicht maar een maximum van 500 lux.
In 75% van de gevallen werkt deze therapie erg goed, vooral bij het gebruik van de lamp in de ochtend zul je snel verandering ervaren. De lampen bevatten geen schadelijke UV-stralen en een goed humeur en een gezonde eetlust zullen dan ook snel weer terug komen.

Een nieuw fenomeen is de lichtgevende bril, deze werkt net als de speciale lampen het best wanneer je hem in de ochtend al gebruikt. Er wordt bij deze bril slechts 60 lux gebruikt, maar deze gaat wel rechtstreeks naar de ogen. Ook het kunstmatig nabootsen van het ochtendlicht lijkt erg goed te werken. Je krijgt hierdoor het idee dat het een zomerochtend is en staat dan ook veel kwieker en met een blij gevoel op. Tegenwoordig kun je dit soort toestellen overal kopen, al wordt wel aangeraden dit altijd in overleg met een arts te doen.

Theorie 2: Een verminderde lichtgevoeligheid van het netvlies

Uit onderzoek is gebleken dat bij mensen met een winterdepressie, hun netvlies minder gevoelig is. Het netvlies ligt achteraan in je oog, een ander woord hiervoor is retina. Door een verminderde lichtgevoeligheid krijgen de hersenen minder lichtsignalen dan normaal. We weten dat het krijgen van voldoende lichtsignalen belangrijk is om een winterblues te voorkomen, iets wat hierbij dus sterk wordt verminderd.

Theorie 3: Een ontregelde biologische klok

Het regelen van allerlei cyclische processen in ons lichaam, zoals het aanmaken van hormonen wordt geregeld door onze biologische klok. De biologische klok regelt naast dit ook het temperatuurritme en het slaapritme. Het zorgt ervoor dat we een goede afwisseling hebben tussen waken en slapen, zo blijven we overdag wakker en zijn we ’s avonds moe. Zonder het natuurlijke proces van donker en licht, lukt dit niet. Wanneer in de winter het natuurlijk daglicht daalt, kan de biologische klok van slag raken. Hierdoor maken we meer van het slaaphormoon melatonine aan en voelen we ons ook overdag moe.

Wist je dat

• Een uur buitenlucht net zoveel effect heeft als twee en een half uur kunstlicht?
• Patiënten meestal tussen de 20 en 40 jaar oud zijn en dat vrouwen hier drie keer meer last van hebben dan mannen?
• Hoe dichter je bij de polen woont, hoe meer kans je hebt op een winterblues?
• In Europa zo’n 25% procent van de bevolking last krijgt van een gemoedsverandering
• En dat hiervan 5% een winterdepressie krijgt?
• Een zonnebank niet helpt tegen een winterblues? omdat lichttherapie via de ogen werkt en bij een zonnebank moet je deze sluiten.

Tips om een winterblues te voorkomen

• Wanneer je niet lekker in je vel zit, praat hier dan over met je omgeving.
• Slaap niet meer dan normaal
• Kom regelmatig buiten, een frisse neus kan wonderen doen.
• Eet en drink goed en gezond.
• Zorg ervoor dat je stress situaties vermijd.
• Zorg dat er thuis en op je werk zoveel mogelijk daglicht naar binnen kan.