Gangreen: soorten, symptomen en behandeling

Gangreen is geen besmettelijke ziekte maar een aandoening waarbij levend weefsel vervalt en zelfs kan afsterven omdat de bloedstroom naar een bepaald lichaamsdeel wordt geblokkeerd. Dit kan ook door aantasting van een schadelijke bacterie welke het lichaamsweefsel binnendringt via een wonde. Gangreen treft voornamelijk de voeten, tenen, handen en vingers maar kan evenwel optreden in het abdominale gedeelte van het lichaam waaronder de darmen. Hoewel deze ziekte vaak wordt geassocieerd met ouderwetse medische praktijken of geïnfecteerde oorlogswonden komt deze de dag van vandaag nog altijd voor.

Wat is gangreen?

Gangreen wordt in feite veroorzaakt door een bacterie. De meest voorkomende soort hiervan is de clostridium perfringens hoewel de staphylococcus aureus en vibrio vulnificus bacterie ook aan de oorzaak kunnen liggen voor de ontwikkeling van gangreen. De reden waarom gangreen voornamelijk wordt veroorzaakt door de clostridium perfringens komt door het feit dat deze bacterie overal in de natuur voorkomt en zelfs in het menselijk lichaam. Bovendien overleeft de clostridium perfringens in kiemvorm gedurende een lange tijd waardoor ze resistent is voor warme en ontsmettingsmiddelen.

Deze bacteriën kunnen zich heel snel ontwikkelen op bepaalde plaatsen van het lichaam met een verminderde bloedtoevoer. De reden hiervoor is dat het gaat over anaërobe organismen wat betekent dat ze het best overleven op plaatsen waar weinig of geen zuurstof is. Lichaamsdelen die beschadigd weefsel bevatten door een operatie, verwonding, infectie of andere medische oorzaken vormen daardoor de ideale omgeving voor de ontwikkeling van deze bacterie. Zodra de bacteriën groeien produceren ze toxines die de cellen en weefsels vernietigen en kunnen ze zich verspreiden naar andere delen van het lichaam.

Soorten gangreen

Gangreen kunnen we opsplitsen in drie soorten:

Droog gangreen

Droog gangreen of necrose wordt meestal veroorzaakt door een langdurige medische aandoening die de circulatie van het bloed verstoren, meestal in voeten en tenen. Aandoeningen die tot necrose kunnen leiden omvatten diabetes, atherosclerose en de perifere arteriële aandoening.

Nat gangreen

Nat gangreen ontstaat ten gevolge van een ernstig trauma aan het lichaamsweefsel door een blessure, bevriezing of verbranding. Zelden zal deze vorm van gangreen zich ontwikkelen na een chirurgische ingreep. Nat gangreen verspreid zich veel sneller dan zijn droge variant wat kan leiden tot ernstige complicaties zoals een septische shock.

Gas gangreen

Gas gangreen of koudvuur is een meer zeldzame vorm van gangreen en ontwikkelt zich in het lichaam door toedoen van een infectie. Ernstige huidinfecties zoals necrotiserende fasciitis kunnen ook leiden tot gangreen omdat het geïnfecteerde weefsel een ideale broeiplaats is voor bacteriën.

Symptomen

De meest voorkomende lichaamsdelen waar gangreen zich zal ontwikkelen omvatten de tenen en vingers. Dit komt doordat deze lichaamsdelen het verst verwijderd liggen van het hart waardoor ze het eerst worden getroffen bij een verminderde bloedcirculatie. De aard van de symptomen bepaalt of het gaat over nat of droog gangreen.

Symptomen van droog gangreen

Droog gangreen is de meest voorkomende vorm van deze aandoening en ontstaat meestal ten gevolge van een onderliggende medische aandoening zoals diabetes. Symptomen van droog gangreen omvatten:

• Roodheid in het aangetast lichaamsdeel
• De roodheid verdwijnt na een tijd waarna het aangetaste lichaamsdeel bleek en gevoelloos wordt. Soms kan dit ook gepaard gaan met pijn.
• Het getroffen gebied zal koud aanvoelen
• Indien er geen behandeling wordt opgestart zal het aangetaste gebied blijven verslechteren. Deze zal vervolgens een bruine kleur aannemen tot zelfs zwart. Tenslotte zal er verschrompeling optreden waarna het getroffen gebied wegvalt van het gezonde gebied.

Symptomen van nat gangreen

Zoals eerder vermeld wordt dit type gangreen veroorzaakt door een ernstige blessure, verwonding, vries-, en brandwonden. Symptomen omvatten:

• Het getroffen gebied zal opzwellen en rood kleuren
• Dit gaat gepaard met hevige pijn.
• Het getroffen gebied zal een grote hoeveelheid etter afscheiden en zal een rottende geur aannemen.
• Uiteindelijke zal ook hier de bruine of zwarte kleur zichtbaar worden.

Mensen die nat gangreen ontwikkelen zullen ook andere symptomen ervaren die gelijk lopen met deze van een zware infectie.

• hoge lichaamstemperatuur
• Snelle en oppervlakkige ademhaling
• rillingen
• Verlies van eetlust
• Duizeligheid door een lage bloeddruk

Wanneer gangreen optreedt als gevolg van een ernstige huidinfectie zullen de symptomen vergelijkbaar zijn met deze die ervaren worden bij nat gangreen. Naast hevige pijn worden er blaren gevormd en zal de kleur eveneens veranderen van rood naar bruin tot zelfs zwart. De toxines die vrijkomen bij een infectie zullen op termijn heel het lichaam beïnvloeden waardoor er ook symptomen zoals diarree en braken zullen worden ervaren.

Wanneer het gaat over gas gangreen zal de patiënt een zwaar gevoel hebben op het aangetaste gebied wat gepaard gaat met hevige pijn. In de meeste gevallen zal er ook een krakend geluid merkbaar zijn welke wat wordt veroorzaakt door de ophoping van gassen onder de huis. Dit is ook de reden waaraan deze vorm van gangreen zijn naam dankt.

Behandeling

Gangreen verspreidt zich vaak zodanig snel dat het onmogelijk wordt om deze enkel af te stoppen door middel van antibiotica. De behandeling bestaat uit een driedelige aanpak:

1. Het toedienen van antibiotica zal de infectie vertragen en kleine hoeveelheden bacteriën uitroeien.
2. Tijdens een chirurgische ingreep zal het aangetaste weefsel worden weggesneden. Een zekere marge rond dit gebied zal eveneens worden verwijderd om verdere verspreiding te voorkomen. Als dit niet volstaat zal de chirurg moeten overgaan tot amputatie.
3. Vervolgens wordt de patiënt in een hyperbare kamer gelegd. Dit is een kamer waar zuurstof wordt toegediend onder verhoogde druk. Door toedoen van deze hogere druk zal er zuurstof in het weefsel worden geduwd wat de verspreiding van de anaërobe bacteriën zal stopzetten.

Antibiotica en chirurgie zijn de meest gebruikte behandelingen tegen gangreen en zijn ook het meest effectief. Gebruik van een hyperbare kamer wordt minder veel gebruikt omdat veel ziekenhuizen hier niet op voorzien zijn.