Gangreen of koudvuur

Bij gangreen is er sprake van rotting van het weefsel. Gangreen wordt ook wel koudvuur genoemd. Het komt voor wanneer er een wond is ontstaan, die geinfecteerd raakt met bepaalde bacterieen. Hoe herken je gangreen en wat is de beste behandeling?

Wat is gangreen of koudvuur?

Gangreen wordt ook wel koudvuur genoemd. Het is weefselversterf waarbij rotting optreedt. Dit ontstaat wanneer afstervend weefsel geïnfecteerd raakt met rottingsbacterieën. Wat dan ontstaat is een walgelijke geur, die wordt veroorzaakt door giftige stoffen die de bacteriën uitscheiden.

Gangreen of koudvuur staat ook wel bekend als nat gangreen, er bestaat ook droog gangreen. In beiden gevallen is er sprake van een wond, die geïnfecteerd raakt. Echter, bij droog gangreen breidt de infectie zich niet verder uit en het weefsel valt na enige tijd af, zodat er nieuw weefsel kan groeien. Bij nat gangreen breidt de infectie zich verder uit.

Kort gezegd treedt gangreen op wanneer weefsel om een of andere reden minder bloedtoevoer krijgt, waardoor het afsterft. Vervolgens dringen bacteriën het weefsel binnen en veroorzaken daar een infectie. De bacterie groeit goed bij afwezigheid van zuurstof.

Wie krijgt gangreen?

Mensen met wonden lopen een grotere kans op gangreen. Vooral wanneer de wond in aanraking komt met (straat)vuil, is de kans op gangreen aanwezig. Een wond, opgelopen door een val op straat, kan gevaar opleveren. In grond, zand etc zitten bacteriën die de wond binnen kunnen dringen.

Ook mensen met diabetes en oudere mensen krijgen sneller gangreen. Gangreen komt ook voor bij problemen met de bloedsomloop en bij vaatafwijkingen. Gangreen komt eigenlijk vrij weinig voor, maar in oorlogstijd wordt deze ziekte meer gezien.

In het begin van gangreen ontstaat er zwelling en pijn aan de huid op. Er kan koorts optreden, gepaard gaande met koude rillingen. In een later stadium vormen zich blaren. Deze blaren zijn gasbellen, die door de bacteriën worden geproduceerd. Wanneer men op de huid duwt, voelt men de gasbellen duidelijk zitten. Er ontstaat een rottingslucht, die wordt veroorzaakt door de uitscheiding van de bacteriën. Deze rottingslucht komt voort uit de gasbellen of blaren. De huid verkleurt van rood, blauw, groen naar zwart. De pijn neemt later af doordat zenuwuiteinden afsterven. Ondertussen gaat het rottingsproces gewoon door. Wanneer er niet snel wordt ingegrepen, kan de patiënt overlijden.

Behandeling

Voor zover dit mogelijk is, wordt antibiotica toegediend om de bacterie te laten sterven. Ook kan de patiënt in een hoge-druktank met zuurstof worden geplaatst. De bacterie is overgevoelig voor een hoge dosering zuurstof en zal hierdoor sterven. De behandeling wordt volledig vergoed door de zorgverzekeraar. Echter, niet overal is deze dure en grote cabine beschikbaar. Het hyperbaar zuurstofcentrum in Zwijndrecht is een centrum waar men zich alleen bezig houdt met zuurstoftherapie.

In de meeste gevallen is een amputatie van het aangedane lichaamsdeel niet te voorkomen. Het afgestorven en rottende weefsel wordt verwijderd. Soms is het nodig om nog eens te amputeren, wanneer blijkt dat de bacteriën zich verder hebben verspreid dan voorzien was. Alleen aan amputatie kan het leven van de patiënt redden. Wanneer men niet amputeert, zal de patiënt uiteindelijk sterven.

Gangreen van fournier

Bij deze ziekte gaat het om een zeer snel verlopende ontsteking van de balzak, waarbij versterf van het weefsel optreedt. Deze wordt, net als bij gewone gangreen, veroorzaakt door bacteriën. De symptomen zijn pijn en zwelling van de balzak. later treedt er koorts op. De bloeddruk daalt en de ademhaling gaat omlaag, terwijl de polsslag omhoog kan schieten. Het scrotum is vaak blauw verkleurd.

Gangreen van fournier is levensbedreigend: zonder behandeling kan de patiënt uiteindelijk sterven. De behandeling bestaat uit het toedienen van medicijnen en het verwijderen van het aangedane bindweefsel. Bij bijna alle patiënten begint deze vorm van gangreen met pijn en zwelling van de balzak, gepaard gaande met koorts en koude rillingen. Vaak is er aan de huid nog niks te zien. Pas in een later stadium ontstaat blaarvorming en verkleuring van de huid. Later neemt de pijn af maar gaat het versterf van het bindweefsel door.

Bekende mensen met gangreen

Lodewijk XIV van Frankrijk stierf op bijna 77-jarige leeftijd aan de gevolgen van gangreen. Lodewijk Jozef van Frankrijk, tweede kind van Lodewijk XVI, stierf op 7-jarige leeftijd aan gangreen in zijn wervels.

Leopold V had in het jaar 1194 het ongeluk dat zijn paard op hem viel. De verwondingen gingen over in gangreen, waarop hij op 37-jarige leeftijd stierf. De Egyptische farao Toetanchamon stierf in het jaar 1323 voor Christus aan gangreen aan zijn been. Hij werd 19 jaar oud.