Noma: Gangreen met misvormingen aan gezicht door infectie

Noma is een vorm van gangreen. Bij gangreen sterft weefsel af door een chronisch tekort van zuurstof met een zwarte kleuring van het gebied. De snel progressieve aandoening komt voornamelijk voor bij zieke en ondervoede kinderen in ontwikkelingslanden waar de sanitaire voorzieningen en hygiëne ontbreken. De patiënt heeft een zweer in de wang wat zich verspreidt zodat gangreen over het gezicht ontstaat. Antibiotica en chirurgie zijn mogelijke behandelingsmethoden. Het verbeteren van voeding, hygiëne en sanitaire voorzieningen helpen bij het voorkomen van deze ziekte.

• Synoniemen noma
• Epidemiologie aandoening
• Oorzaken: Onbekend
• Symptomen: Misvormingen aan gezicht
• Diagnose en onderzoeken
• Behandeling: Antibiotica en chirurgie
• Prognose vorm van gangreen
• Complicaties van infectie

Synoniemen noma

Noma is ook gekend onder deze synoniemen

• cancer aquaticus
• cancrum oris
• gangreneuze stomatitis
• gezicht van de armoede
• stomatitis gangrenosa
• waterkanker

Epidemiologie aandoening

De aandoening presenteert zich voornamelijk in ontwikkelingslanden bij zwakke en ernstig ondervoede kinderen tussen de twee en zes jaar. In de gebieden waar patiënten wonen, ten zuiden van de Sahara, West-Afrika en het centrum van Soedan, ontbreken vaak hygiënische leefomstandigheden en sanitaire voorzieningen. De wereldwijde incidentie bedraagt 140.000 patiënten die jaarlijks gediagnosticeerd zijn met noma. Patiënten met andere aandoeningen zoals roodvonk (bacteriële infectie met keelpijn en huiduitslag), tuberculose, kanker, mazelen (virale infectieziekte die gepaard gaat met symptomen aan de ogen (oogbindvliesontsteking) en een huiduitslag) of leukemie, zijn vaker getroffen. Ook hongeroedeem, in medische termen als gekend Kwashiorkor (vorm van ondervoeding) verhoogt het risico op het ontwikkelen van noma. Kinderen met een verzwakt immuunsysteem zijn tot slot vaker getroffen.

Oorzaken: Onbekend

Hoe noma precies ontstaat, is onduidelijk. Een bepaald soort bacterie veroorzaakt vermoedelijk de aandoening.

Symptomen: Misvormingen aan gezicht

Veelal lijdt de patiënt aan uitdroging (dehydratatie), is hij sterk ondervoed en zeer zwak of ziek. De symptomen starten met de ontwikkeling van één of meer zweren in de wang. Hierbij zijn het tandvlees en slijmvlies van de wangen ontstoken en krijgt de patiënt koorts. Stinkend pus komt uit deze zweren, waardoor de patiënt een vieze adem- en lichaamsgeur vertoont. De infectie verspreidt zich snel naar gangreen (afsterven van weefsel met wijzigingen aan de huid) van de gehele wang, de lippen, het tandvlees en andere delen van het gezicht. Daarna vernietigt de infectie het zachte weefsel en bot, waardoor vervormingen van het gezicht en tandvlees optreden (verminking). Af en toe verschijnt de infectie op de geslachtsdelen, en verspreidt deze zich naar de genitale huid. Deze infectie is in medische termen gekend als noma pudendi.

Diagnose en onderzoeken

Bij een lichamelijk onderzoek bemerkt de arts de ontstoken gebieden van de slijmvliezen, de zweren in de mond, en de huidzweren. Een stinkend pus komt uit deze zweren. Daarnaast is de patiënt veelal (ernstig) ondervoed en/of ziek. De arts stelt de diagnose op basis van de zichtbare symptomen. Veelal komt een patiënt pas in een vergevorderd stadium naar de arts waardoor de infectie reeds ver verspreid is.

Behandeling: Antibiotica en chirurgie

Dankzij antibiotica en een gezonde en evenwichtige voeding valt de ziekte af te remmen. Met plastische chirurgie verwijdert de chirurg het vernietigde weefsel reconstrueert hij de gezichtsbotten. Dit verbetert de gelaatsuitdrukking en de functie van de mond en kaak.

Prognose vorm van gangreen

De prognose varieert per patiënt. In 90% van de gevallen komt een patiënt te overlijden aan de aandoening indien hij geen behandeling krijgt. Maar anderzijds genezen patiënten soms wel, zelfs zonder behandeling. Het sterftecijfer bedraagt 8% bij patiënten die een behandeling met antibiotica krijgen. Overlevenden hebben aanzienlijk ernstige littekens en misvormingen.

Complicaties van infectie

Misvormingen van het gezicht, moeilijkheden met spreken en kauwen, ongemak en sociale vervreemding zijn mogelijke complicaties van noma.

Lees verder

• Gangreen: Afsterven van weefsel met wijzigingen aan de huid