Nefrose of nefrotisch syndroom, symptomen en behandeling

De nieren zijn twee belangrijke organen die aan de rugzijde van het lichaam liggen. Met één nier kan je goed leven, maar zonder nieren vergiftigt het lichaam zichzelf. De nieren halen afvalstoffen uit het bloed en voeren dit af als urine. Wanneer de nieren niet goed werken brengt dit klachten met zich mee. Nefrose of het nefrotisch syndroom is een aandoening waarbij de eiwitten teveel worden doorgelaten door de nierfilters. Deze komen in de urine terecht. Het gevolg: een te laag eiwitgehalte in het bloed. Symptomen als vermoeidheid, gewichtstoename en oedeem komen veel voor. Behandeling is dan nodig.

Wat is nefrose?

Nefrose wordt ook wel nefrotisch syndroom genoemd. Het gaat hier om verlies van eiwit via de urine. Dit noemen we ook wel alumine. De oorzaak hiervoor is te vinden in een verminderde werking van het nierfilter. Er is soms sprake van een ontsteking.

Oorzaak

In de meeste gevallen is de oorzaak te vinden in een verminderde functie van de nierbuisjes of het nierfilter. Deze kunnen minder goed het eiwit vasthouden. Maar waarom werken de nierbuisjes minder goed? Dit kan verschillende onderliggende oorzaken hebben. Eerst is het handig om te weten hoe de nieren werken voordat we verder gaan kijken naar de precieze oorzaak.

Werking van de nieren

De nieren vinden we aan de rugzijde van het lichaam. Het zijn twee boonvormige organen. De nieren filteren het bloed en ontdoen het van afvalstoffen. Ze bestaan uit nefronen: dit zijn kleine filtertjes. Hier hebben de nieren er ongeveer 1 miljoen van. De filters zijn aan de buitenzijde groter dan aan de binnenzijde. Op deze manier kunnen er water en opgeloste stoffen uit het bloed gefilterd worden. De veel grotere bloedcellen en eiwitten blijven zo in het bloed aanwezig en worden niet mee eruit gefilterd. Het gefilterde vocht wordt via de nierbuisjes naar de urineblaas vervoerd. In de nierbuisjes worden de gefilterde stoffen die nuttig zijn weer terug afgegeven aan het bloed. Deze stoffen bestaan uit onder andere suikers en zout. De afvalstoffen worden met water vermengd en afgevoerd naar de urineblaas.

Het filteren werkt dus niet goed

In het eerste gedeelte konden we lezen dat eiwitten in het bloed achterblijven doordat ze niet door het filter gaan. Maar wanneer het nierfilter niet goed werkt, worden eiwitten doorgelaten. Ook in de urinebuisjes worden nuttige stoffen terug afgegeven aan het bloed. Maar wanneer het hier niet goed loopt, komen eiwitten uiteindelijk in de urine terecht.

Ziekte leidt tot een slechte werking van de nieren

De nieren behoren goed te werken, maar wanneer dit niet het geval is dan is hier een oorzaak voor. Een chronische nierontsteking kan een onderliggende oorzaak zijn. Maar ook zien we dit bij zwangerschapsvergiftiging. Daarnaast zien we soms een vernauwing van de nierslagader, waardoor de nieren minder zuurstof aangereikt krijgen. Ook dit vermindert hun werking. Door afzetting van bepaalde stoffen in de bloedvaten rondom de nieren kan er ook nefrose ontstaan.

Andere oorzaken kunnen zijn: kanker, een infectie, kwikvergiftiging, vergiftiging met bijvoorbeeld goudverbinding of uraan, een langdurige shock of vele andere oorzaken. Soms is er een verandering in het immuunsysteem, waardoor de nierbuisjes minder goed werken. Vaak is een kleine verandering al voldoende om nefrose te veroorzaken. Vooral bij kinderen komt dit vaak voor. Niet altijd is de oorzaak te vinden. Wel is het belangrijk dat er behandeling plaatsvindt.

Symptomen

Doordat eiwitten verloren gaan via de urine ontstaat er een tekort aan eiwitten in het bloed. Dit gaat gepaard met meerdere symptomen. Ten eerste kan er oedeem ontstaan. Dit is een verschijnsel dat we veel zien optreden bij nefrose. Er ontstaat oedeem in het onderhuids bindweefsel. Vaak is dit goed zichtbaar rondom de ogen, die er gezwollen uitzien. Ook oedeem aan de voeten of enkele komt veel voor. Dit wordt veroorzaakt door het vasthouden van vocht en zouten. Ook in de buikholte kan er oedeem ontstaan. Er wordt minder urine geproduceerd dat te merken is aan een verminderd toiletbezoek.

Door het tekort aan eiwitten gaat de lever dit opvangen. De lever gaat meer eiwitten produceren. Door deze stimulatie gaat de lever ook meer vetten produceren. Dit vet komt in het bloed terecht. Er ontstaat vaak een gebrek aan eetlust. Ondanks het mindere eten komt de patiënt wel in gewicht aan. Dit wordt veroorzaakt door het vasthouden van vocht. Daarnaast is vermoeidheid een veel voorkomend symptoom.

Diagnose

Bij het vasthouden van vocht zal er vaak een urinemonster worden afgenomen. Al snel zal blijken dat er veel eiwitten in de urine aanwezig zijn. Dit verklaart bovenstaande symptomen. Soms wordt een nierbiopt afgenomen. Hierbij wordt er een stukje weefsel van de nier weggenomen en onder een microscoop bekeken. Zo kan bekeken worden wat de oorzaak is. De arts zal een behandeling voorstellen.

Behandeling

Wanneer de oorzaak bekend is, zal deze eerst behandeld moeten worden. Dit is de meest voor de hand liggende oplossing. Op deze manier kan de functie van de nieren ook weer hersteld worden. Hoge bloeddruk en oedeem kunnen goed behandeld worden. Soms worden er plaspillen voorgeschreven waardoor het teveel aan vocht uitgeplast wordt. Voor een hoge bloeddruk worden medicijnen gebruikt die de bloeddruk verlagen. Wanneer de oorzaak niet bekend is kunnen corticosteroïden vaak voor verlichting zorgen. Daarnaast is het belangrijk om het dieet zoutarm en eiwitrijk te houden.

Complicaties

Zonder behandeling kunnen er complicaties optreden. Dat kan bijvoorbeeld gaan om een verhoogd risico op een infectie. Ook bloedarmoede zien we wel eens optreden. Een tekort aan vitamine D kan een gevolg zijn van nefrose. Hart- en vaatlijden komen voort uit een te hoog cholesterolgehalte. Om deze redenen is het belangrijk om nefrose of het nefrotisch syndroom altijd te behandelen.