Nefrotisch syndroom: Nierziekte met te veel eiwit in urine
De nieren zijn verantwoordelijk voor het filteren van afval en water uit het lichaam. Het nefrotisch syndroom (nefrose) is een nieraandoening waarbij te veel eiwit in de urine aanwezig is door schade aan de bloedvaten van de nieren. Het nefrotisch syndroom leidt tot zwelling van de voeten en enkels, in combinatie met andere gezondheidsproblemen. De arts doet uitgebreide onderzoeken bij de patiënt om de onderliggende oorzaak van het nefrotisch syndroom te achterhalen, hetgeen nodig is voor een passende behandeling. De arts zet de behandeling zo snel mogelijk in om complicaties te voorkomen. De prognose van het nefrotisch syndroom varieert van uitstekend tot slecht. Soms zijn complicaties zoals bloedstolsels of een hogere kans op infecties namelijk niet te voorkomen.
Epidemiologie nierziekte
Het nefrotisch syndroom tast mogelijk alle leeftijdsgroepen aan. Bij kinderen komt de ziekte het meest voor tussen de leeftijd van twee en zes jaar. Deze nierziekte komt iets vaker voor bij mannen dan bij vrouwen.
Oorzaken: Schade aan bloedvaten in nieren
Bij het nefrotisch syndroom ontstaat schade aan de clusters van de kleine bloedvaten in de nieren (glomeruli), waardoor de nieren niet meer goed in staat zijn om water en afval uit het lichaam te filteren. Wanneer deze bloedvaten gezond zijn, houden ze de juiste hoeveelheid eiwit in het lichaam, maar bij schade aan de bloedvaten, verlaten te veel eiwitten het lichaam via de urine (proteïnurie).
Veel mogelijke oorzaken beschadigen de bloedvaten, zoals:
Risicofactoren nefrotisch syndroom
Volgende patiënten lijden sneller aan het nefrotisch syndroom:
- patiënten die gebruik maken van niet-steroïde anti-inflammatoire geneesmiddelen (NSAID’s) en geneesmiddelen voor de bestrijding van infecties
- patiënten met infecties zoals een hiv-infectie, virale hepatitis B en virale hepatitis C en malaria (infectieziekte met koorts, geelzucht en zwakte)
- patiënten met nierschade als gevolg van medische aandoeningen zoals diabetes (suikerziekte) of lupus
Symptomen: Zwelling en gewichtstoename
Bij het nefrotisch syndroom verschijnt de patiënt mogelijk met volgende milde tot ernstige kenmerkende symptomen:
Diagnose en onderzoeken
Lichamelijk onderzoek
Oedeem (zwelling) is de meest opvallende eigenschap van het nefrotisch syndroom en dit is voor de arts vooral merkbaar rond de ogen en
benen. Na verloop van tijd veralgemeent deze zwelling en ontstaat een gewichtstoename evenals de ontwikkeling van ascites of pleuravocht. Hematurie (
bloed in de urine) en
hypertensie (een verhoogde bloeddruk) verschijnen af en toe bij patiënten. Verder identificeert de arts nog bijkomende symptomen die afhankelijk zijn van de oorzaak van nefrose, zoals bijvoorbeeld
diabetische retinopathie (
netvliesaandoening als gevolg van suikerziekte) wanneer de patiënt lijdt aan diabetes.

Een urineonderzoek is essentieel bij de nierziekte /
Bron: Frolicsomepl, Pixabay Diagnostisch onderzoek
Het nefrotisch syndroom valt op te sporen met een
urineonderzoek, een
bloedonderzoek en een
nierbiopsie. Een urineonderzoek onthult de aanwezigheid van eiwitten in de urine (
proteïnurie). Uit de bloedresultaten blijkt dat de patiënt een laag eiwitgehalte (hypoproteïnemie), een laag albuminegehalte (
hypoalbuminemie), een hogere lipidenwaarde (hyperlipidemie) en een hoge
cholesterolwaarde (hypercholesterolemie) heeft. Dankzij het wegnemen van een stukje weefsel uit de nier (
biopsie) is de oorzaak van nefrose te achterhalen.
Differentiële diagnose
Hartfalen toont een klinische presentatie die vergelijkbaar is met deze van het nefrotisch syndroom. Maar bij hartfalen zonder een nierziekte, heeft de patiënt echter weinig of geen proteïnurie, en daarenboven heeft hij vaak met de aanwezige symptomen al een verleden van een
hart- en vaataandoening. Patiënten met
levercirrose hebben ook aanzienlijke vochtretentie, zowel als ascites als perifeer oedeem. Maar bij patiënten met cirrose komt ook weinig of geen proteïnurie voor, tenzij ze ook een nieraandoening hebben.
Andere differentiële diagnoses voor het nefrotisch syndroom omvatten:
- chronische glomerulonefritis
- diabetische nefropathie
- focale segmentale glomerulosclerosis
- hiv-geassocieerde nefropathie
- IgA nefropathie
- lichte ketengerelateerde nieraandoeningen
- membraneuze glomerulonefritis
- minimal change ziekte
- sikkelcelnefropathie (door sikkelcelziekte)
- stralingsnefropathie (door radiotherapie)

Een heleboel medicijnen zijn beschikbaar voor de behandeling van het nefrotisch syndroom /
Bron: Stevepb, PixabayBehandeling met medicatie en voeding
Medicatie
De arts behandelt de onderliggende aandoening van het nefrotisch syndroom met volgende medicijnen:
- bloeddruk verlagende medicatie zoals angiotensine-converting enzyme remmers (ACE-remmers) en angiotensine receptor blokkers (ARB's)
- bloedverdunners voor de behandeling of voorkoming van bloedstolsels
- cholesterolverlagende medicijnen (statines)
- immuunsysteem onderdrukken medicijnen (immunosuppressiva)
- plaspillen (diuretica)
Het nemen van vitamine D-supplementen is nodig op lange termijn als de patiënt niet reageert op de behandeling.
Voeding
Daarnaast zijn voedingsaanpassingen belangrijk bij het nefrotisch syndroom, omdat ongezond voedsel de nieren verder beschadigt. Magere eiwitbronnen of zelfs plantaardige eiwitten zijn aanbevolen, want deze eiwitarme voeding is niet belastend voor de nieren. Ook is het nodig om de hoeveelheid vet en cholesterol in de voeding te verminderen om het cholesterolgehalte op peil te krijgen. Op deze manier is de kans op het krijgen van hart- en vaatziekten eveneens lager. Tot slot is een lagere zoutinname gewenst om zo de zwelling te minimaliseren.
Prognose nefrose
De prognose van nefrose is variabel. Sommige patiënten herstellen van deze nierziekte. Anderen ontwikkelen op lange termijn een nierziekte en hebben nierdialyse en uiteindelijk een niertransplantatie nodig. Af en toe komt een patiënt te overlijden als gevolg van het nefrotisch syndroom. De belangrijkste doodsoorzaak is
sepsis (bloedvergiftiging).
Complicaties van te veel eiwit in de urine
Complicaties die voortvloeien uit het nefrotisch syndroom omvatten:
Lees verder