Thymectomie: verwijderen van de zwezerik of thymus

De zwezerik of thymus heeft een grote invloed op de ontwikkeling van het immuunsysteem. Een arts kan echter beslissen dat er aanleiding is om deze te verwijderen. Het verwijderen van de zwezerik wordt een thymectomie genoemd. Dit gebeurt met name bij patiënten met de ziekte myasthenia gravis of wanneer er sprake is van een tumor op de zwezerik. Vanwege het effect dat dit kan hebben op de afweer wordt hierover niet lichtzinnig gedacht. Het verwijderen van de zwezerik kan enkele vervelende bijwerkingen hebben.

Thymectomie

• Zwezerik of thymus: waar dient hij voor?
• Waarom wordt de zwezerik verwijderd?
• Wat zijn de gevolgen van het verwijderen van zwezerik?

Zwezerik of thymus: waar dient hij voor?

De zwezerik of thymus is een orgaan dat te vinden is tussen het borstbeen en de luchtpijp. Bij kinderen is het verhoudingsgewijs veel groter dan bij volwassenen. Na de puberteit verschrompelt het orgaan namelijk en behoudt het nog slechts een klein deel van de oorspronkelijke functie. Dat we het op latere leeftijd minder nodig hebben betekent niet dat het een nutteloos orgaan is. Het blijkt juist essentieel te zijn voor de afweer van het lichaam.

In de zwezerik komen T-cellen of T-lymfocyten tot wasdom. De thymus leert deze T-cellen als het ware om onderscheid te maken tussen lichaamseigen en lichaamsvreemde cellen. De meeste T-cellen kunnen dit onderscheid niet maken en worden door het lichaam vernietigd. Cellen die wel in staat blijken dit voor de afweer essentiële proces aan te kunnen verlaten de zwezerik en gaan als afweercellen functioneren op andere plaatsen in het lichaam.

T-cellen spelen een belangrijke rol bij AIDS en HIV. Deze tasten namelijk de T-cellen aan waardoor de vatbaarheid voor infecties toeneemt. Zogenaamde opportunistische infecties - infecties die kunnen optreden bij mensen met een verminderde afweer - worden patiënten met HIV vaak uiteindelijk fataal.

Waarom wordt de zwezerik verwijderd?

Er zijn grofweg twee redenen om de zwezerik te verwijderen. Dit gebeurt eigenlijk alleen wanneer er sprake is van een tumor op de zwezerik of in sommige gevallen bij patiënten die lijden aan de ziekte myasthenia gravis, een auto-immuunziekte van de zenuw-spierovergang.

Een tumor op de zwezerik wordt ook wel een thynoom genoemd. Vaak gaat het bij een thynoom om een goedaardig gezwel. Deze kan echter wel klachten geven doordat hij op de luchtwegen of belangrijke bloedvaten in de borstkas drukt. Om die reden wordt vaak besloten om over te gaan tot verwijderen van de zwezerik.

Bij patiënten met myasthenia gravis keert het afweersysteem zich als het ware tegen lichaamseigen cellen en weefsels. Prikkels die vanuit de hersenen worden doorgegeven aan de spieren komen niet of niet goed aan doordat het afweersysteem zich richt op de ontvangers van die prikkels in de spieren. Alhoewel de exacte relatie nog niet helemaal duidelijk is vermoeden onderzoekers dat de thymus in deze de boosdoener is. In circa 15% van de gevallen is er bij myasthenia gravis-patiënten tevens sprake van een tumor op de zwezerik. Daarnaast is ook gebleken dat er patiënten zonder tumor zijn die gebaat zijn bij een thymectomie. Het resultaat van de operatieve ingreep wordt meestal na zes tot twaalf maanden merkbaar. In veel gevallen wordt de ziekte er milder door en is minder medicatiegebruik noodzakelijk.

Wat zijn de gevolgen van het verwijderen van zwezerik?

Verschijnselen die kunnen optreden na het verwijderen van de zwezerik voor het einde van de puberteit zijn de volgenden:

• Toename in vatbaarheid voor infecties, afname van de weerstand
• Langzamer herstel na ziekte
• Stagnatie van de groei
• Gewichtsverlies
• Haaruitval

Volwassenen die een thymectomie laten uitvoeren vanwege een gezwel op de thymus merken over het algemeen veel minder van deze bijwerkingen.