Verschil tussen verziendheid en bijziendheid

Slechter zien komt met de jaren, dat is vaak een feit. Maar ook jonge kinderen kunnen soms al een bril nodig hebben. Bij kinderen komt bijziendheid vaker voor, terwijl ouderen juist vaker last krijgen van verziendheid. Soms verdwijnt bijziendheid weer. Veel mensen verwarren deze twee termen met elkaar, want wanneer zie je van dichtbij goed en wanneer niet? Van verziendheid kan gezegd worden dat je van veraf goed ziet en van dichtbij slecht. Het lezen van een krant of boek is dus moeilijker dan verkeersborden zien. Gelukkig kunnen beiden goed behandeld worden door middel van correctie met een bril of contactlenzen. Ook een juiste manier van kijken kan helpen.

Wat betekenen de termen verziendheid en bijziendheid?

Iemand kan verziend of bijziend zijn. Dat hoor je wel vaker. Deze twee dingen zijn een afwijkend zicht, dus je ziet anders met je ogen dan normaal. Verziendheid wordt ook wel hypermetropie genoemd. Bijziendheid noemen we myopie. In beiden gevallen is er sprake van een afwijking aan het oog.

Wat is het verschil?

Van verziendheid zou je denken dat iemand van veraf niet goed zet. Het omgekeerde is echter waar: iemand die verziend is ziet in de verte scherp maar van dichtbij niet. En iemand die bijziend is ziet net andersom: van dichtbij scherp en van veraf niet. Overigens kan ook een combinatie va beiden voorkomen. Wat de oorzaak voor beiden is zullen we hieronder apart bespreken.

Verziendheid en bijziendheid worden vaak met elkaar verward of door elkaar gebruikt. Bijziendheid komt vaker op jongere leeftijd voor en neemt af met het ouder worden. Bijziendheid wordt ook wel kippigheid genoemd. Verziendheid neemt juist vaker toe met het ouder worden.

Verziendheid: oorzaak en symptomen

De oorzaak voor verziendheid ligt in een te korte oogkas. Dit wordt ook wel de oogaslengte genoemd. Ook kan het voorkomen dat de ooglens niet genoeg kan bollen. In beiden gevallen zullen de lichtstralen die het oog binnenvallen, te weinig worden gebroken. Normaal gesproken vallen de beelden netjes op het netvlies, maar bij verziendheid vallen ze net erachter. Eigenlijk is de accommodatie van het oog niet goed. Dit is het vermogen van het oog om zich aan te passen, de lens wordt boller wanneer er naar een voorwerp van dichtbij wordt gekeken. In rusttoestand is de lens plat. Ook bij veraf kijken is de lens plat.

Verziendheid is grotendeels erfelijk bepaald. Wanneer een of beiden ouders verziend zijn dan is de kans groot dat heft kind dit erft en vroeg of laat ook krijgt. Overigens komt verziendheid ook meer voor bij ouderen. Het gaat hier dan om presbyopie, ween vorm van verziendheid die wordt veroorzaakt door ouderdom. Vooral vanaf de leeftijd van 40 jaar beginnen de eerste klachten. Bij schemerlicht wordt het steeds lastiger om nog iets te kunnen lezen. Met het verstrijken van de jaren zal lezen of andere dingen van dichtbij bekijken steeds moeizamer gaan.

Verziendheid komt vaak voor in combinatie met een afwijking aan de cilinder. Bij een cilinder wordt er onder een bepaalde hoek-as beter gezien dat onder een andere invalshoek. Bij het kijken naar een voorwerp kan het beeld soms scherper worden wanneer het gezicht of de ogen net iets gedraaid worden. Verziendheid komt hier vaak bij voor.

De symptomen van verziendheid zijn makkelijk te herkennen. Van dichtbij kijken is lastiger. De krant of een boek lezen kost moeite omdat het er wazig uitziet. Vaak zien we dat mensen hun ogen dicht gaan knijpen (tot spleetjes) om goed scherp te kunnen zien. Van veraf kan er wel scherp gezien worden. Overigens komt een combinatie van verziendheid en bijziendheid ook vaker voor.

Bijziendheid: oorzaak en symptomen

Het tegenovergestelde van verziendheid is bijziendheid. In medische taal heet dit myopie. De oogkas is te lang of de ooglens is wat platter dan normaal. Hierdoor worden de beelden die het oog binnenkomen vóór het netvlies geprojecteerd. Voor beelden van veraf geeft dit een onscherp of wazig beeld.

De precieze oorzaak is niet altijd even duidelijk. Wel is op te merken dat bijziendheid de laatste decennia steeds vaker voorkomt. We werken ook steeds meer achter de computer of andere beeldschermen. Hierdoor moet het oog continue bol staan en komt hiermee niet tot rust. Het komt dan ook voornamelijk voor bij mensen die veel achter de pc werken, veel lezen of veel (van dichtbij) televisie kijken. Het komt minder vaak voor bij mensen die veel buiten werken of verblijven en hun ogen veel afwisseling geven.

Maar ook erfelijkheid kan een rol spelen. Bijziendheid komt vaker binnen één familie voor. Daarnaast kan bijziendheid soms ook gepaard gaan met verziendheid of met een cilinder. Al op jonge leeftijd begint bijziendheid: vaak al tussen de 8 en 10 jaar oud. Het kind krijgt moeite om het schoolbord te lezen en kan hierdoor lesstof missen.

De symptomen zijn vaak duidelijk: verkeersborden, kentekenplaten, het schoolborg of de ondertiteling op de televisie is moeilijk te lezen. Kinderen gaan vaak automatisch dichter bij de televisie zitten. Ouderen merken op dat ze in het verkeer minder snel de situaties in kunnen schatten.

Behandeling

Zowel verziendheid als bijziendheid is goed te behadelen. Hier zijn verschillende methoden voor. Tem eerste is het belangrijk om de ogen te laten doen waar ze voor bedoeld zijn: kijken. En kijken die je niet door telkens naar één scherm of boek te staren, maar door de ogen afwisseling te geven. De ogen zijn erop gericht om afwisselend veraf en dichtbij te kijken en voelen zich hier ook het prettigst bij. Het is voor te stellen dat dit in de huidige moderne samenleving amper toe te passen is.

Een corrigerende bril of contactlenzen kunnen verbetering bieden. De opticien (bij kinderen de oogarts) zal eerst een oogmeting verrichten. Aan de hand daarvan wordt bepaald welke brilsterkte nodig is. Dit kan per oog verschillen. Soms is slechts één oog aangedaan, soms beiden. Ook zal de benodigde sterkte per oog vaak verschillen. De opticien zal vervolgens een bril aanmeten: het montuur. De glazen worden vervaardigd en na enkele dagen tot twee weken is de bril gereed.

Overigens zijn ook contactlenzen mogelijk, alhoewel deze niet voor (kleine) kinderen worden aangeraden. Er zijn verschillende soorten contactlenzen. Informeer vooraf eerst wat het beste bij jou past. Iedere levensstijl heeft weer zijn eigen contactlenzen.