Astma en bronchitis: een technische uitleg

Astma en bronchitis zijn de meest voorkomende aandoeningen van het ademhalingsstelsel, die moeilijk van elkaar te onderscheiden zijn. De bronchi zijn bij beide ontstoken, wat een blokkade in de luchtwegen veroorzaakt. Daardoor ontstaat door het opzwellen van het slijmvlies dat de luchtwegen bedekt onder invloed van histamine onder andere kortademigheid, moeite met ademen in rust en een verhoogde ademhalingsfrequentie. De ontstekingen in de luchtwegen kunnen door het slikken van bepaalde medicijnen verminderen en tevens kan medicijngebruik de allergieachtige reacties die aan de basis staan van zwellingen verminderen of voorkomen. Voldoende magnesium gaat verkramping in de luchtwegen tegen, wat de longfunctie ten goede komt.

• Algemeen
• Astma
• Medicatie
• Bronchitis

Algemeen

De luchtpijp is de buis die van de keelholte naar iets boven de longen loopt. Net achter het borstbeen vertakt deze buis zich in twee hoofdbronchi. Elke bronchus (enkelvoud van bronchi) mondt uit in een long en splitst zich dan in kleinere bronchi, die zich vervolgens weer vertakken in nog kleinere bronchioli. Een ontsteking aan de bronchi zorgt uiteindelijk voor een laag zuurstofgehalte in het bloed. Een en ander stimuleert de nieren om bepaalde hormonen aan te maken. Deze hormonen zijn er vervolgens verantwoordelijk voor, dat het lichaam meer rode bloedcellen gaat produceren. De rode bloedcellen hebben zuurstof in hun hemoglobine. Dit kan het zuurstofgehalte verhogen, althans indien er voldoende hemoglobine beschikbaar is.

Beschadiging weefsels

Indien weefsels beschadigd geraken dan is de kans groot dat ook de capillairen (haarvaatjes) aangetast worden, wat de productie van histamine door IgE-antilichamen in gang zet. Dit histamine doet slijmvliezen opzwellen, waardoor de capillairen wijder worden. Daardoor kan er meer bloed door het capillair stromen en kleurt het ontstoken gebied rood. Des te meer bloed naar de ontsteking gaat, hoe meer afweercellen zich naar de ontstekingshaard zullen begeven teneinde aldaar eventueel aanwezige microben aan te pakken.

Astma

Bij deze chronische aandoening, die veelal genetisch bepaald is en voornamelijk kinderen treft, worden de lagere luchtwegen af en toe kleiner of ze blokkeren wanneer ze op bepaalde prikkels reageren. De luchtwegen zoals de bronchi kunnen dan spasmen vertonen en/of het slijmvlies dat de luchtwegen bedekt kan opzwellen. Tevens is er extensieve slijmvorming bij deze aandoening mogelijk. Symptomen van aanvallen van astma variëren van een zeer korte ademhaling, waardoor kortademigheid ontstaat in de vorm van een kortstondig piepen. Aanvallen kunnen verschillende dagen aanhouden. Behandeling van astma kan middels suppletie met efedrine geschieden. Bij een ernstige vorm van astma kunnen patiënten ook zuurstof toegediend krijgen om zodoende het zuurstofgehalte in het bloed op te krikken. Al naar gelang de factoren die een aanval uitlokken worden er twee typen astma onderscheiden: intrinsieke en extrinsieke astma.

Intrinsieke astma

Inwendige prikkels zijn verantwoordelijk voor deze vorm van astma, die veelal optreedt na een ernstige infectie aan de luchtwegen. Andere prikkels kunnen in deze worden onderscheiden in:

• hormonale veranderingen
• veranderingen in de omgeving (zoals luchtvochtigheid en warmte)
• sterke geuren bijvoorbeeld van schoonmaakmiddelen
• stress en vermoeidheid

Extrinsieke astma

Hierbij staan uitwendige factoren aan de basis van deze vorm van astma. In dit verband kunnen worden genoemd:

• katten, pollen en stof
• schimmelsporen
• luchtvervuiling luchtvervuiling binnenshuis bijvoorbeeld sigarettenrook

Arachidonzuur

Arachidonzuur, onder meer voorkomend in vlees en zuivel, activeert hierbij de ontstekingsstoffen (leukotriënen). Een lage bloedsuikerspiegel en tekorten aan magnesium en vitamine C zijn mede verantwoordelijk voor het hogere histamineniveau. Sommige patiënten zijn overgevoelig voor sulfietverbindingen die in vruchtensappen, wijn en gedroogde vruchten kunnen worden aangetroffen. Ook overgevoeligheid voor bepaalde kleurstoffen komt voor.

Medicatie

Daarbij kunnen worden onderscheiden:

• Luchtwegverwijderaars: middels inhalatie werken ze binnen een half uur rechtstreeks in op de luchtwegen
• Ontstekingsremmers: voor de ernstige gevallen waarbij een goede inhalatietechniek van belang is
• suppletie van 100 mcg selenium, magnesium 170 mcg, vitamine C 1,5 gram en vitamine D 2.500 IU p/ dag

Geraffineerde koolhydraten zoals suiker en chocola en melk dienen zoveel mogelijk vermeden te worden en het is goed veel water te drinken. Stoppen met roken, een goede hygiëne en voldoende bewegen (20 minuten stevig doorlopen per dag) zijn ook zeer aan te bevelen.

Bronchitis

De acute vorm van deze ontsteking aan de bronchi treedt in het algemeen op tijdens de wintermaanden. De oorzaak is een ontsteking aan de luchtwegen of een blootstelling aan irriterende stoffen of lagere temperaturen. Bij verspreiding van een bacterie of virus van de neusholten naar de bronchiën gaat het lichaam slijm produceren. Daardoor komt er een hoestreactie op gang. Deze vorm van bronchitis gaat min of meer vanzelf over of kan heel goed met antibiotica worden behandeld.

Chronische bronchitis

Bij deze vorm van bronchitis, die zich ook kenmerkt door veelvuldig hoesten, behoeft er geen infectie aan de basis te staan, maar veelal is een langdurige blootstelling aan irriterende stoffen die het slijmvlies van de bronchi aantasten de oorzaak. Daardoor werken de trilhaartjes die het vuil uit de longen dienen te verwijderen niet meer adequaat. Het lichaam probeert het vuil te verwijderen opdat het niet verder de longen ingaat en produceert daarbij steeds meer slijm. Door te gaan hoesten wordt getracht om het spuug tezamen met het vuil uit het lichaam te werken.

Chronische bronchitis is er de oorzaak van dat de kleinere luchtwegen minder goed lucht kunnen verplaatsen. Daardoor komt de gaswisseling van zuurstof en kooldioxide in het gedrang, waardoor patiënten bij deze aandoening een verlaagde zuurstofspiegel hebben. Een en ander komt omdat patiënten de zuurstof minder goed naar alle cellen en weefsels vervoerd krijgen en/of ze niet goed in- en uitademen. De verminderde zuurstoftoevoer kan ook andere organen beïnvloeden, omdat het lichaam constant zal proberen het zuurstofgehalte omhoog te krikken. Daartoe kunnen de bloedvaten in de longen zich gaan samentrekken, waardoor uiteindelijk in het rechter ventrikel van het hart de druk zal gaan stijgen. Daardoor wordt het hart groter en kan hartfalen en hoge bloeddruk ontstaan. Deze vorm van bronchitis is moeilijker te behandelen dan de acute vorm.