Longabces: Bacteriële infectie met abces in longen
Een longabces is een met pus gevulde holte in het longweefsel die ontstaat door een bacteriële infectie. Door de infectie sterft weefsel af (necrose), waarna pus zich ophoopt in de ontstane ruimte. De symptomen van een longabces lijken vaak op die van een longontsteking, maar kunnen geleidelijk of acuut optreden, afhankelijk van de ernst van de infectie. De behandeling van een longabces is doorgaans langdurig, maar met een goede behandeling is de prognose meestal positief. Onder bepaalde omstandigheden kan een longabces echter snel levensbedreigend worden.- Synoniemen van longabces
- Anatomie longen en relatie tot longabces
- Epidemiologie van longabces
- Mechanisme
- Oorzaken van longabces: Bacteriële infectie en abcesvorming
- Risicofactoren
- Risicogroepen
- Symptomen van een longabces
- Alarmsymptomen
- Diagnose en onderzoeken
- Behandeling van longabces
- Prognose van longabces
- Complicaties van een longabces
- Preventie van longabces
- Praktische tips voor het omgaan met longabces
- Herken de symptomen van een longabces
- Volg de voorgeschreven antibioticabehandeling
- Zorg voor voldoende rust
- Hydrateer goed om slijm te verlichten
- Overleg met je arts over pijnbestrijding
- Let op ademhalingsproblemen en zoek snel hulp
- Pas je voedingspatroon aan voor herstel
- Vermijd blootstelling aan irriterende stoffen
- Doe ademhalingsoefeningen om je longfunctie te verbeteren
- Houd je arts op de hoogte van je voortgang
- Let op tekenen van complicaties
- Versterk je immuunsysteem na herstel
- Misvattingen rond longabces
- Een longabces is hetzelfde als een gewone longontsteking
- Een longabces ontstaat alleen bij zware rokers en alcoholgebruikers
- Een longabces geneest vanzelf zonder behandeling
- Een sputumtest is voldoende om een longabces vast te stellen
- Een longabces komt alleen voor bij patiënten met ernstige onderliggende ziekten
- Antibiotica werken altijd snel bij een longabces
- Na genezing van een longabces blijven er geen gevolgen
Synoniemen van longabces
Een longabces staat ook bekend onder de volgende synoniemen:- longgangreen (bij meerdere kleine abcessen)
- necrotiserende longontsteking (bij meerdere kleine abcessen)
Anatomie longen en relatie tot longabces
De longen zijn organen die zich in de borstholte bevinden, beschermd door de ribben en het borstbeen. Ze zijn verantwoordelijk voor de gaswisseling, waarbij zuurstof in het bloed wordt opgenomen en kooldioxide wordt uitgescheiden. Longabces is een lokale ophoping van pus in het longweefsel, vaak als gevolg van een infectie die het longweefsel aantast en leidt tot de vorming van een holte gevuld met etter. Het abces kan zich ontwikkelen in elk deel van de longen, maar komt vaak voor in de onderste lobben, aangezien deze gebieden vatbaarder zijn voor infecties en opstapeling van slijm.Structuur van de longen
De longen bestaan uit twee primaire delen: de rechterlong, die uit drie lobben bestaat (bovenste, middelste en onderste lob), en de linkerlong, die uit twee lobben bestaat (bovenste en onderste lob). Het longweefsel is opgebouwd uit alveoli (luchtzakjes) die zorgen voor de gaswisseling. De longen zijn omgeven door het pleura, een dunne membranenlaag die de longen bedekt en de borstholte bekleedt.
Relatie tussen longen en longabces
Een longabces ontstaat meestal wanneer bacteriën, schimmels of andere pathogenen in de longen terechtkomen en een infectie veroorzaken. De longen reageren door een ontstekingsreactie in het getroffen weefsel, wat kan leiden tot de vorming van een holte gevuld met pus. Meestal wordt het abces veroorzaakt door een bacteriële infectie, hoewel schimmelinfecties ook een rol kunnen spelen. Bij patiënten met verzwakte immuniteit of onderliggende aandoeningen is de kans op het ontwikkelen van een longabces groter.
Epidemiologie van longabces
De frequentie van longabcessen in de algemene bevolking is niet precies bekend. De incidentie is echter aanzienlijk afgenomen door de brede beschikbaarheid van antibiotica. Longabcessen komen vaker voor bij mannen dan bij vrouwen en hebben een hogere prevalentie bij oudere patiënten, voornamelijk door de toenemende incidentie van parodontitis (ontsteking van het tandvlees en omliggend weefsel) en een grotere kans op dysfagie en aspiratie.Mechanisme
Een longabces ontstaat wanneer een infectie het longweefsel aantast, vaak na een aspiratie van bacteriën of een andere pathogene agent. De infectie veroorzaakt een inflammatoire reactie in de longen, waarbij het lichaam probeert de infectie te bestrijden door immuuncellen naar het getroffen gebied te sturen. Dit kan leiden tot weefselafbraak en de vorming van een holte gevuld met etter (pus).Bacteriële infectie en ontsteking
Meestal wordt longabces veroorzaakt door bacteriën, zoals Streptococcus pneumoniae, Staphylococcus aureus of Klebsiella pneumoniae. Deze bacteriën kunnen het longweefsel binnendringen door in te ademen of door een bloedbaaninfectie. De ontstekingsreactie veroorzaakt schade aan het longweefsel en leidt tot de ophoping van pus.
Aspiratie en bacteriële kolonisatie
Een veelvoorkomende oorzaak van longabces is aspiratie, waarbij voedsel, speeksel of andere stoffen per ongeluk in de longen terechtkomen. Dit kan vooral voorkomen bij patiënten met een verminderde slikfunctie, zoals bij ouderen, neurologische aandoeningen of alcoholmisbruik. De geïntroduceerde bacteriën kunnen zich vermenigvuldigen en leiden tot een infectie in het longweefsel.
Oorzaken van longabces: Bacteriële infectie en abcesvorming
Niet in staat zijn om te hoestenInfecties die leiden tot longabcessen ontstaan vaak wanneer bacteriën die normaal in de mond of keel aanwezig zijn, worden ingeademd. Het lichaam heeft mechanismen zoals hoesten om deze bacteriën uit de longen te verwijderen. Longabcessen ontstaan vooral bij patiënten die niet in staat zijn om te hoesten door sedatie, anesthesie, alcoholgebruik, drugsgebruik, een beroerte, of andere aandoeningen van het zenuwstelsel. Bij patiënten met een verzwakt immuunsysteem kan een longabces ontstaan door pathogenen zoals schimmels of Mycobacterium tuberculosis (het bacterieel agens van tuberculose). Andere bacteriën die longabcessen kunnen veroorzaken zijn streptokokken en stafylokokken, waaronder methicilline-resistente Staphylococcus aureus (MRSA: een antibiotica-resistente bacteriële infectie).
Obstructie van de luchtwegen
Obstructie van de luchtwegen kan ook leiden tot abcesvorming. Wanneer de luchtpijptakken (bronchiën) worden geblokkeerd door een tumor of een vreemd voorwerp, kan zich pus ophopen achter de obstructie, wat resulteert in de vorming van een abces.
Septische longembolieën
Een minder voorkomende oorzaak van longabcessen zijn septische longembolieën, waarbij bacteriën of geïnfecteerde bloedstolsels via de bloedbaan naar de longen worden getransporteerd vanuit een andere geïnfecteerde locatie in het lichaam.
Risicofactoren
Er zijn verschillende risicofactoren die de kans op het ontwikkelen van een longabces verhogen. Deze risicofactoren zijn vaak gerelateerd aan onderliggende gezondheidsproblemen, gedrag en blootstelling aan infecties.Chronische longziekten
Patiënten met chronische longziekten, zoals COPD, bronchiectasieën of longfibrose, lopen een hoger risico op longabces vanwege hun verzwakte longfunctie en verhoogde vatbaarheid voor infecties. De beschadigde luchtwegen bieden een ideale omgeving voor bacteriën om zich te nestelen en infecties te veroorzaken.
Immunosuppressie
Patiënten met een verzwakt immuunsysteem, zoals diegenen die chemotherapie ondergaan, immunosuppressiva gebruiken of HIV-geïnfecteerd zijn, hebben een verhoogd risico op het ontwikkelen van een longabces. Het verzwakte immuunsysteem kan het lichaam minder goed in staat stellen om infecties te bestrijden.
Alcohol- en drugsgebruik
Overmatig alcoholgebruik en het gebruik van drugs die de slikreflex beïnvloeden, kunnen het risico op aspiratie verhogen, wat kan leiden tot longabces. Bij patiënten die regelmatig aspireren, kunnen bacteriën gemakkelijker de longen binnendringen en zich verspreiden.
Risicogroepen
Bepaalde patiënten hebben een hoger risico op het ontwikkelen van longabces vanwege onderliggende aandoeningen of gedragingen. Dit maakt het belangrijk voor medische professionals om deze risicogroepen nauwlettend te monitoren en preventieve maatregelen te nemen.Ouderen
Ouderen hebben een verhoogd risico op longabces door de afname van de longfunctie en een verzwakt immuunsysteem. Bovendien hebben ouderen vaker chronische aandoeningen die het risico op infecties verhogen, zoals diabetes, hartziekten en longziekten.
Patiënten met neurologische aandoeningen
Mensen met neurologische aandoeningen die de slikfunctie beïnvloeden, zoals beroertes of de ziekte van Parkinson, hebben een verhoogd risico op aspiratie, wat de kans op het ontwikkelen van een longabces vergroot. De verzwakte slikreflex maakt het gemakkelijker voor voedsel of speeksel in de longen te komen.
Patiënten met alcohol- of drugsverslaving
Patiënten met alcohol- of drugsverslaving hebben vaak een verhoogd risico op aspiratie en infecties van de luchtwegen, waardoor ze meer vatbaar zijn voor longabces.
Symptomen van een longabces
Abces in één of beide longenMeestal ontstaat een longabces in één long als gevolg van aspiratie of luchtwegobstructie. Wanneer meerdere abcessen ontstaan, bevinden deze zich meestal in dezelfde long. Bij infecties die via de bloedbaan de longen bereiken, kunnen verspreide abcessen in beide longen ontstaan. Dit komt vaker voor bij patiënten die drugs injecteren met vuile naalden of niet-steriele methoden.
Symptomen van longabces
De symptomen ontwikkelen zich meestal langzaam, maar kunnen ook plotseling optreden, afhankelijk van de oorzaak van het abces. Ze lijken vaak op die van pneumonie en omvatten hoesten met sputum (slijm), koorts met rillingen, verlies van eetlust, vermoeidheid en nachtzweten. Clubbing kan zich ook snel ontwikkelen. Het sputum kan stinkend zijn door de aanwezige bacteriën of bloed bevatten. Patiënten kunnen borstpijn ervaren, vooral bij ademhaling, indien de pleura (pleuritis) ontstoken is. Chronische abcessen kunnen leiden tot aanzienlijk gewichtsverlies, dagelijkse koorts en nachtelijk zweten. Longabcessen veroorzaakt door Staphylococcus aureus of MRSA kunnen echter binnen enkele dagen, soms zelfs uren, fataal zijn.
Alarmsymptomen
Longabces kan zich uiten met verschillende symptomen, waarvan sommige wijzen op een ernstigere infectie. Het is essentieel voor patiënten om de alarmsymptomen te herkennen en snel medische hulp te zoeken.Koorts en koude rillingen
Koorts, vaak gepaard met koude rillingen, is een veelvoorkomend symptoom van longabces. Dit duidt op een infectie die zich snel verspreidt en een ontstekingsreactie in het lichaam veroorzaakt.
Chronische hoest en purulente sputumproductie
Patiënten met longabces kunnen een chronische hoest ontwikkelen, vaak gepaard met purulente (etterige) sputumproductie. Dit komt doordat de infectie pus in de longen vormt, die via de luchtwegen naar buiten komt.
Kortademigheid en pijn op de borst
In sommige gevallen kan longabces leiden tot kortademigheid of pijn op de borst, vooral als de infectie zich verspreidt of de ademhaling bemoeilijkt. Patiënten kunnen ook moeite hebben met diep ademhalen vanwege pijn.
Diagnose en onderzoeken
Lichamelijk onderzoekBij het lichamelijk onderzoek wordt een arts alert op de symptomen van een longabces.
Diagnostische onderzoeken
De volgende diagnostische onderzoeken kunnen worden uitgevoerd:
- Radiografisch onderzoek: Een radiografisch onderzoek van de borstkas (thoraxfoto) kan longknobbeltjes onthullen.
- CT-scan: Een CT-scan van de borstkas biedt gedetailleerde beelden van de longen en kan helpen bij het identificeren van abcessen.
- Bronchoscopie: Een bronchoscopie (inwendig kijkonderzoek van de luchtwegen) kan nuttig zijn om abcessen te visualiseren en eventuele vreemde voorwerpen te verwijderen.
Differentiële diagnose
Bij het stellen van de diagnose moet rekening worden gehouden met andere aandoeningen, zoals:
- actinomycose
- alcoholisme
- aspiratiepneumonie
- bacteriële of schimmelinfecties van de longen
- longembolie (afsluiting van een slagader in de longen)
- mycetoom (onderhuidse schimmelinfectie)
- pulmonaal hematoom (bloed buiten de bloedvaten in de longen)
- geïnfecteerd aangeboren longletsel
- geïnfecteerde bulla met vocht
- gelokaliseerd empyeem (pus in de longen)
- granulomatose met polyangiitis (ook bekend als ziekte van Wegener)
- hiatus hernia (maagbreuk)
- hydatide cysten (abnormale holten in het lichaam)
- infectieuze endocarditis (ontsteking van de binnenkant van het hart)
- kleincellige longkanker en niet-kleincellige longkanker
- longinfarcten
- longkanker
- longparasieten, zoals Mycobacterium avium-intracellulare, Mycobacterium chelonae en Mycobacterium kansasii
- nocardiose
- pneumoconiose (stoflongen)
- pneumocystis jiroveci-pneumonie (schimmelinfectie van de longen)
- pneumokokkeninfecties (infecties veroorzaakt door pneumokokkenbacteriën)
- sarcoïdose
- septische tromboflebitis
- tuberculose
Behandeling van longabces
De behandeling van een longabces bestaat meestal uit een langdurige kuur van antibiotica, die begint met intraveneuze toediening en vervolgens overgaat op orale medicatie. De duur van de behandeling varieert van drie tot zes weken, en in sommige gevallen tot zes maanden. Een radiografisch onderzoek van de borstkas bevestigt of het abces is verdwenen. Indien nodig, kan een bronchoscopie worden uitgevoerd om een vreemd voorwerp te verwijderen. Drainage van een empyeem via een buisje ingebracht door de borstwand komt zelden voor, net als chirurgische verwijdering van geïnfecteerd longweefsel. In sommige gevallen kan een chirurgische verwijdering van een hele longkwab of zelfs een volledige long vereist zijn. Daarnaast wordt aanbevolen dat patiënten stoppen met roken en het gebruik van alcohol.Prognose van longabces
De prognose van longabces hangt af van verschillende factoren, waaronder de ernst van de infectie, de algehele gezondheid van de patiënt en de aanwezigheid van risicofactoren. Wanneer het op tijd wordt gediagnosticeerd en behandeld, is de prognose vaak goed.Goede prognose bij vroege behandeling
Met tijdige antibiotische behandeling en adequate medische zorg hebben veel patiënten een goede prognose. De infectie kan vaak effectief worden bestreden met antibiotica, hoewel sommige gevallen langdurige behandeling vereisen.
Ernstigere gevallen
In ernstigere gevallen, vooral bij patiënten met een verzwakt immuunsysteem of ernstige onderliggende aandoeningen, kan de prognose slechter zijn. Complicaties zoals sepsis, pleuritis of ademhalingsfalen kunnen de uitkomst beïnvloeden.
Complicaties van een longabces
Chronische abcessen of onbehandelde abcessen kunnen leiden tot langdurige longaandoeningen, gewichtsverlies, anemie en andere longproblemen.Preventie van longabces
Preventie van longabces richt zich op het verminderen van risicofactoren die kunnen bijdragen aan de ontwikkeling van deze aandoening. Hieronder worden de belangrijkste preventieve maatregelen beschreven:Behandeling van onderliggende aandoeningen[/H]
Het is cruciaal om aandoeningen die de luchtwegen kunnen beschadigen of het immuunsysteem kunnen verzwakken adequaat te behandelen. Dit omvat:
- [B]Behandeling van parodontitis
Goede mondhygiëne[/H]
Het handhaven van een goede mondhygiëne is essentieel om de kans op aspiratie van bacteriën te verminderen:
- [B]Regelmatig poetsen en flossen
Vermijden van risicofactoren[/H]
Vermijden van risicofactoren zoals:
- [B]Roken
Beheer van acute ziekten[/H]
Effectieve behandeling van acute ziekten en het vermijden van complicaties zijn belangrijk:
- [B]Behandeling van longinfecties
Voorzorgsmaatregelen in ziekenhuizen[/H]
In ziekenhuisomgevingen kunnen preventieve maatregelen zoals:
- [B]Strikte hygiëneprotocollen
Door het volgen van deze preventieve maatregelen kan het risico op het ontwikkelen van een longabces aanzienlijk worden verminderd.
