Tropische spruw: Darmaandoening in tropische gebieden

Tropische spruw is een zeldzame, verworven spijsverteringsaandoening waarbij patiënten last hebben van diarree, gewichtsverlies en malabsorptie van voedingsstoffen. Deze aandoening komt vooral voor bij mensen die in tropische gebieden wonen of die lange tijd in dergelijke gebieden verblijven. De aandoening is goed behandelbaar met een langdurige antibioticakuur, aangevuld met specifieke vitaminesupplementen. De prognose is doorgaans uitstekend. De aandoening werd voor het eerst beschreven in 1759 door William Hillary.

Synoniemen tropische spruw
Epidemiologie: Darmaandoening in tropische gebieden
Incidentie en prevalentie
Demografische spreiding
Leeftijds- en geslachtsdistributie
Mechanisme
Overgroei van candida
Factoren die bijdragen aan overgroei
Oorzaken: Bacteriële overgroei en malabsorptie
Risicofactoren
Antibioticagebruik
Verzwakt immuunsysteem
Onvoldoende mondhygiëne
Risicogroepen
Zuigelingen en jonge kinderen
Premature baby’s
Patiënten met een verzwakt immuunsysteem
Symptomen: Diarree, gewichtsverlies en voedingsdeficiënties
Alarmsymptomen
Witte vlekken in de mond
Pijn of ongemak bij voeding
Roodheid of ontsteking van de mondslijmvliezen
Diagnose en onderzoeken
Behandeling
Prognose en herstel
Herstel bij gezonde zuigelingen
Mogelijke complicaties bij verzwakte patiënten
Langdurige symptomen zonder behandeling
Complicaties
Preventie van tropische spruw
Goede mondhygiëne
Gebruik van probiotica
Zorgvuldigheid bij het gebruik van antibiotica
Ondersteuning voor moeders die borstvoeding geven
Praktische tips voor het leven met tropische spruw
Zorg voor een goede mondhygiëne
Zorg voor een evenwichtig voedingspatroon
Raadpleeg je arts bij aanhoudende klachten
Volg je controleafspraken
Vermijd irriterende stoffen
Wees voorzichtig met je mond na behandeling
Misvattingen rond tropische spruw
Tropische spruw komt alleen voor in tropische gebieden
Tropische spruw wordt altijd veroorzaakt door een bacteriële infectie
De symptomen van tropische spruw zijn altijd zichtbaar als witte vlekken op de tong
Tropische spruw kan alleen worden behandeld met lokale medicijnen
Tropische spruw is slechts een ongemak en geen ernstige aandoening
Tropische spruw heeft altijd te maken met slechte mondhygiëne
Tropische spruw komt alleen voor bij volwassenen
Tropische spruw is een teken van een ernstig onderliggend probleem

Synoniemen tropische spruw

Tropische spruw (TS) is ook bekend onder de volgende synoniemen:

Hill-diarrhee
Tropische diarree

Epidemiologie: Darmaandoening in tropische gebieden

Tropische spruw, ook bekend als orale candidiasis, wordt veroorzaakt door een overgroei van de schimmel candida. Deze aandoening komt vaak voor in tropische en subtropische gebieden, maar kan overal ter wereld optreden. Het wordt gekarakteriseerd door witte vlekken in de mond en keel, die kunnen leiden tot pijn en ongemak.

Incidentie en prevalentie

De prevalentie van tropische spruw is hoger in tropische regio’s, waar het klimaat warm en vochtig is. In dergelijke gebieden is de schimmelgroei sneller en kan het immuunsysteem van patiënten door omgevingsfactoren verzwakt raken. Wereldwijd komt de aandoening voor bij zowel gezonde mensen als patiënten met een verzwakt immuunsysteem, zoals bij hIV of diabetes.

Demografische spreiding

Tropische spruw komt vaker voor bij patiënten in tropische landen en ontwikkelingsgebieden, maar kan ook voorkomen bij reizigers en migranten. De incidentie is groter bij mensen met bepaalde aandoeningen die het immuunsysteem aantasten, zoals HIV/AIDS.

Leeftijds- en geslachtsdistributie

De aandoening komt zowel bij volwassenen als kinderen voor, maar bij volwassenen is de prevalentie hoger, vooral bij ouderen of mensen met een verzwakt immuunsysteem.

Mechanisme

Tropische spruw ontstaat door een overgroei van candida-schimmels, die normaal in kleine hoeveelheden aanwezig zijn in de mond en keel. Wanneer het immuunsysteem verzwakt of uit balans raakt, kan de schimmel overmatig groeien en infecties veroorzaken.

Overgroei van candida

De schimmel candida is van nature aanwezig in de mond, darmen en huid. Bij een gezond immuunsysteem wordt de groei van de schimmel goed gereguleerd. Wanneer er een verzwakking van het immuunsysteem optreedt, kan de schimmel zich oncontroleerbaar vermenigvuldigen en leiden tot infecties zoals tropische spruw.

Factoren die bijdragen aan overgroei

Factoren zoals antibioticagebruik, diabetes, hiv, slechte mondhygiëne, of het dragen van uitneembare protheses kunnen de balans van micro-organismen in de mond verstoren, waardoor de kans op een candida-infectie toeneemt.

Oorzaken: Bacteriële overgroei en malabsorptie

De exacte oorzaak van tropische spruw blijft anno augustus 2024 onbekend. Men vermoedt dat een overgroei van bepaalde bacteriën in de dunne darm een rol speelt, hoewel niet precies duidelijk is welke bacteriën dit zijn. Deze bacteriële overgroei leidt tot ontsteking en schade aan de dunne darm, wat resulteert in zwelling en een verminderde absorptie van essentiële voedingsstoffen zoals foliumzuur, vitamine B12 en ijzer. Malabsorptie leidt op zijn beurt tot symptomen zoals diarree, uitdroging en gewichtsverlies. Personen die in de tropen wonen of regelmatig naar deze gebieden reizen, lopen een verhoogd risico op het ontwikkelen van tropische spruw.

Risicofactoren

Er zijn verschillende risicofactoren die de kans op het ontwikkelen van trochleaire spruw vergroten. Deze variëren van omgevingsfactoren tot medische aandoeningen die het immuunsysteem beïnvloeden.

Antibioticagebruik

Het gebruik van antibiotica, vooral breed-spectrum antibiotica, kan de balans van de mondflora verstoren, waardoor Candida zich kan vermenigvuldigen. Dit verhoogt het risico op het ontwikkelen van spruw, omdat antibiotica niet alleen schadelijke bacteriën doden, maar ook nuttige bacteriën die helpen bij het onderdrukken van schimmelgroei.

Verzwakt immuunsysteem

Patiënten met een verzwakt immuunsysteem, zoals premature baby’s, HIV-positieve patiënten of mensen die chemotherapie ondergaan, lopen een verhoogd risico op het ontwikkelen van spruw. Een verzwakt immuunsysteem kan het lichaam minder effectief beschermen tegen infecties.

Onvoldoende mondhygiëne

Bij zuigelingen en jonge kinderen die nog niet in staat zijn om hun mond goed te reinigen, kan de mondhygiëne minder goed zijn, wat de kans op een Candida-infectie verhoogt. Ook kan een slecht gereinigde speen of fopspeen bijdragen aan de verspreiding van de schimmel.

Risicogroepen

Er zijn specifieke groepen die vatbaarder zijn voor het ontwikkelen van trochleaire spruw. Deze risicogroepen worden gekarakteriseerd door een verzwakt immuunsysteem of andere onderliggende aandoeningen die de kans op infectie verhogen.

Zuigelingen en jonge kinderen

De meest voorkomende risicogroep voor trochleaire spruw zijn zuigelingen en jonge kinderen. Dit komt voornamelijk doordat hun immuunsystemen nog niet volledig ontwikkeld zijn en ze vaak in contact komen met het besmette speeksel van ouders of verzorgers. Zuigelingen die borstvoeding krijgen, kunnen ook de Candida-schimmel van hun moeder overnemen.

Premature baby’s

Premature baby’s zijn bijzonder vatbaar voor het ontwikkelen van spruw. Hun immuunsysteem is vaak onvoldoende ontwikkeld, waardoor ze niet in staat zijn om de schimmelgroei effectief te onderdrukken. Daarnaast zijn premature baby’s vaak afhankelijk van medicijnen of antibiotica, wat het risico verder vergroot.

Patiënten met een verzwakt immuunsysteem

Patiënten die lijden aan aandoeningen die hun immuunsysteem verzwakken, zoals HIV/AIDS, kanker, of andere immunosuppressieve behandelingen (zoals chemotherapie), hebben een grotere kans om spruw te ontwikkelen. Deze patiënten hebben minder weerstand tegen de Candida-schimmel.

Symptomen: Diarree, gewichtsverlies en voedingsdeficiënties

Patiënten met tropische spruw vertonen een breed scala aan symptomen, waaronder:

Bleke huid
Koorts
Gevoelloosheid
Vermoeidheid en verzwakking
Prikkelbaarheid
Gezwollen benen en/of enkels
Spierkrampen
Maagdarmsymptomen zijn onder andere:
Buikkrampen
Diarree, vaak verergerd door vetrijke voeding, waarbij de ontlasting lichtgekleurd, zacht, dik, vet en abnormaal stinkend is (vetdiarree of steatorree)
Indigestie en winderigheid
Daarnaast verliezen patiënten gewicht en ontwikkelen ze vaak een pijnlijke tong als gevolg van een vitamine B12-tekort.

Alarmsymptomen

Het herkennen van de alarmsymptomen van trochleaire spruw is belangrijk voor een tijdige diagnose en behandeling. Hoewel de symptomen vaak mild zijn, kunnen ze verergeren zonder behandeling.

Witte vlekken in de mond

Het meest kenmerkende symptoom van trochleaire spruw zijn de witte, kaasachtige vlekken in de mond. Deze vlekken verschijnen op de tong, het gehemelte, de wangen en soms het tandvlees. Ze kunnen moeilijk te verwijderen zijn en kunnen pijn veroorzaken bij het eten of drinken.

Pijn of ongemak bij voeding

Baby’s met spruw kunnen pijn ervaren tijdens het eten, wat zich kan uiten in huilen of moeite met drinken. Dit kan een teken zijn dat de infectie de mondweefsels heeft aangetast.

Roodheid of ontsteking van de mondslijmvliezen

Naast de witte vlekken kunnen er ook rode, geïrriteerde plekken in de mond zijn. Dit kan leiden tot een branderig gevoel of pijn, vooral bij zuigelingen die borstvoeding krijgen. In sommige gevallen kan de mondholte ook aangetast zijn door schilferige of gebarsten huid.

Diagnose en onderzoeken

Klinisch onderzoek en anamnese
De diagnose van tropische spruw begint met een grondig klinisch onderzoek en een uitgebreide anamnese. De arts zal de patiënt vragen naar zijn verblijf in tropische gebieden en zal letten op symptomen zoals bleekheid, uitdroging, gewichtsverlies, pijnlijke tong en zwellingen.

Aanvullende onderzoeken
Om de diagnose te bevestigen, voert de arts verschillende onderzoeken uit, waaronder:

Een ontlastingsonderzoek
Enteroscopie met biopsie
Botdensitometrie om botontkalking vast te stellen
Uitgebreid bloedonderzoek om te controleren op megaloblastie en anemie

Differentiële diagnose
Tropische spruw kan worden verward met andere aandoeningen, zoals:

Sclerodermie (opbouw van littekenweefsel in huid en organen)
Giardia (dunne darminfectie met diarree en buikkrampen)
Coeliakie (intolerantie voor gluten)
Darmtuberculose
Pancreasinsufficiëntie (verminderde productie van spijsverteringsenzymen)
AIDS-enteropathie
Ziekte van Crohn (chronische ontsteking van het maagdarmkanaal)
Colitis ulcerosa (chronische darmziekte met diarree en buikpijn)
Prikkelbaredarmsyndroom (IBS)
Primaire scleroserende cholangitis (ontsteking van de galwegen)
Chronische erosieve gastritis (maagslijmvliesontsteking)

Behandeling

De behandeling van tropische spruw omvat:

Toediening van vocht en elektrolyten om uitdroging tegen te gaan
Aanvulling van vitamines en voedingsstoffen, met name foliumzuur, ijzer en vitamine B12
Een langdurige antibioticakuur van drie tot zes maanden, met de mogelijkheid van verlenging in hardnekkige gevallen

Prognose en herstel

De prognose van trochleaire spruw is over het algemeen goed, vooral wanneer de aandoening tijdig wordt behandeld. De meeste gevallen verdwijnen binnen een paar weken met de juiste medicatie en zorg. Het is echter belangrijk om mogelijke complicaties te herkennen en tijdig medische hulp te zoeken.

Herstel bij gezonde zuigelingen

Bij gezonde zuigelingen en kinderen, die niet andere medische complicaties hebben, is de prognose meestal uitstekend. De schimmel kan vaak effectief worden behandeld met antischimmelmedicatie, en de symptomen verdwijnen binnen een paar dagen tot weken.

Mogelijke complicaties bij verzwakte patiënten

Bij patiënten met een verzwakt immuunsysteem of onderliggende aandoeningen kan de prognose minder gunstig zijn. Bij deze patiënten kan de Candida-infectie zich uitbreiden naar andere delen van het lichaam, wat kan leiden tot ernstigere gezondheidsproblemen, zoals een systemische schimmelinfectie.

Langdurige symptomen zonder behandeling

Wanneer trochleaire spruw niet wordt behandeld, kunnen de symptomen aanhouden of verergeren. De pijn kan het eetgedrag van een baby beïnvloeden en kan zelfs leiden tot ondervoeding of uitdroging. Het is essentieel om vroegtijdig te beginnen met de behandeling om deze complicaties te voorkomen.

Complicaties

Mogelijke complicaties van tropische spruw zijn onder andere:

Vitamine- en mineralentekorten
Groeistoornissen (bij kinderen)
Vertraagde botrijping
Psychische problemen zoals depressie

Preventie van tropische spruw

Preventie van trochleaire spruw richt zich op het vermijden van de risicofactoren die de Candida-schimmel bevorderen. Hoewel het niet altijd mogelijk is om spruw volledig te voorkomen, zijn er verschillende maatregelen die kunnen helpen het risico te verlagen.

Goede mondhygiëne

Het handhaven van een goede mondhygiëne bij zuigelingen en kinderen is cruciaal. Dit omvat het regelmatig reinigen van de mond van de baby, vooral na elke voeding, en het goed reinigen van speentjes en flessen. Bij oudere kinderen kunnen zij helpen door hun tanden regelmatig te poetsen en hun mond goed schoon te houden.

Gebruik van probiotica

Bij zuigelingen die vaak antibiotica gebruiken, kan het nuttig zijn om probiotica te overwegen, omdat deze de balans van de mondflora kunnen herstellen. Dit kan helpen bij het voorkomen van een overgroei van Candida-schimmels.

Zorgvuldigheid bij het gebruik van antibiotica

Het onterecht of overmatig gebruik van antibiotica kan de kans op het ontwikkelen van spruw vergroten, omdat antibiotica niet alleen schadelijke bacteriën doden, maar ook nuttige bacteriën die helpen het immuunsysteem te ondersteunen. Het is belangrijk om antibiotica alleen te gebruiken wanneer dat strikt noodzakelijk is en volgens de aanwijzingen van een arts.

Ondersteuning voor moeders die borstvoeding geven

Moeders die borstvoeding geven kunnen spruw van hun baby’s overnemen. Het is belangrijk dat zowel de moeder als de baby behandeld worden om herinfectie te voorkomen. Moeders moeten hygiënische praktijken volgen en hun tepels goed verzorgen om schimmelinfecties te voorkomen.

Praktische tips voor het leven met tropische spruw

Zorg voor een goede mondhygiëne

Tropische spruw kan optreden wanneer een schimmelinfectie in de mond zich voordoet. Het is belangrijk om regelmatig je tanden te poetsen en mondwater te gebruiken om de bacteriën die bijdragen aan deze aandoening te verminderen. Zorg ervoor dat je je tong ook meeneemt tijdens het poetsen, omdat schimmels zich daar vaak ophopen. Het kan ook nuttig zijn om regelmatig je mond te spoelen met een zoutoplossing om ontstekingen te verminderen. Als je medicijnen gebruikt, zoals antibiotica, kan dit de kans op spruw verhogen, dus wees extra voorzichtig met je mondhygiëne als je deze medicatie gebruikt. Medicijnen die de balans in je mond verstoren, kunnen de schimmelgroei bevorderen, dus het is belangrijk om dit te bespreken met je arts.

Zorg voor een evenwichtig voedingspatroon

Een evenwichtig voedingspatroon is essentieel bij het beheren van tropische spruw. Vermijd voedingsmiddelen die rijk zijn aan suiker, omdat deze de groei van schimmels kunnen bevorderen. Probeer voedingsmiddelen te eten die rijk zijn aan probiotica, zoals yoghurt en gefermenteerde producten, die de groei van gezonde bacteriën in de mond kunnen helpen ondersteunen. Drink ook veel water om de mond vochtig te houden, omdat een droge mond de kans op schimmelinfecties vergroot. Als je medicatie gebruikt die invloed heeft op je spijsvertering, zoals bepaalde antibiotica, kan het nuttig zijn om dit met je arts te bespreken om te voorkomen dat je de symptomen van tropische spruw verergert.

Raadpleeg je arts bij aanhoudende klachten

Als je last hebt van symptomen zoals een witte aanslag op je tong of mond, pijn of roodheid in je mond, of een branderig gevoel, is het belangrijk om medische hulp te zoeken. Tropische spruw kan behandeld worden met antischimmelmedicijnen, en je arts kan de juiste behandeling voor jou bepalen. Wacht niet te lang met het zoeken van hulp, vooral als je merkt dat de symptomen zich uitbreiden of niet verbeteren na het volgen van de voorgeschreven behandeling. In sommige gevallen kunnen chronische of herhaalde infecties wijzen op een onderliggend probleem, zoals een verzwakt immuunsysteem. Als je mentale gezondheid of andere aandoeningen hebt die invloed kunnen hebben op je immuunsysteem, bespreek dit dan ook met je arts.

Volg je controleafspraken

Als je last hebt van terugkerende tropische spruw, is het belangrijk om controleafspraken bij je arts te volgen om de situatie goed in de gaten te houden. Je arts kan aanbevelingen doen voor aanvullende behandelingen, zoals het gebruik van orale medicatie of mondspoelingen, en kan ervoor zorgen dat er geen andere onderliggende aandoeningen zijn die bijdragen aan de infectie. Aangezien tropische spruw vaak geassocieerd wordt met een verzwakt immuunsysteem, kan het nuttig zijn om je algehele gezondheid goed te monitoren, vooral als je lijdt aan een chronische aandoening of medicatie gebruikt die je immuunsysteem kan beïnvloeden.

Vermijd irriterende stoffen

Bij tropische spruw is het belangrijk om irriterende stoffen in je mond te vermijden. Sommige tandpasta’s en mondspoelingen bevatten ingrediënten die de mond kunnen irriteren en het herstel kunnen vertragen. Kies voor een milde tandpasta zonder sterke smaakstoffen en vermijd mondwater met alcohol, omdat deze de mond kan uitdrogen en het risico op infecties vergroot. Als je rookt of alcohol consumeert, kan dit de genezing ook vertragen, dus probeer deze gewoonten tijdelijk te vermijden.

Wees voorzichtig met je mond na behandeling

Na behandeling van tropische spruw, bijvoorbeeld met medicatie, is het belangrijk om je mond goed te blijven verzorgen om herhaling te voorkomen. Zelfs na genezing kunnen er nog steeds sporen van de schimmel aanwezig zijn, dus blijf voorzichtig met je mondhygiëne en vermijd voedingsmiddelen die de balans in je mond verstoren. Probeer ook je immuunsysteem te versterken door een gezond evenwichtig voedingspatroon en voldoende slaap.

Misvattingen rond tropische spruw

Tropische spruw, ook wel bekend als een tropische infectie van de mond, wordt vaak verkeerd begrepen. Deze aandoening wordt veroorzaakt door een schimmelinfectie die het mondslijmvlies aantast. Er zijn verschillende misvattingen over de oorzaken, symptomen en behandelingsopties van tropische spruw, die kunnen leiden tot verwarring bij patiënten en zorgverleners.

Tropische spruw komt alleen voor in tropische gebieden

Een veelvoorkomende misvatting is dat tropische spruw alleen voorkomt in tropische regio's. Hoewel de naam suggereert dat de aandoening geografisch beperkt is, kan tropische spruw overal ter wereld optreden, vooral bij mensen met een verzwakt immuunsysteem. De term "tropisch" verwijst naar het feit dat de aandoening vaak voorkomt bij mensen die in tropische gebieden verblijven, maar het kan ook in gematigde klimaten optreden.

Tropische spruw wordt altijd veroorzaakt door een bacteriële infectie

Er wordt vaak aangenomen dat tropische spruw het gevolg is van een bacteriële infectie, maar in werkelijkheid wordt de aandoening meestal veroorzaakt door een schimmel, namelijk Candida albicans. Deze schimmel komt van nature voor in de mond, maar wanneer het immuunsysteem verzwakt is, kan de schimmel overgroeien en leiden tot de symptomen van spruw. Dit betekent dat tropische spruw een schimmelinfectie is en geen bacteriële infectie.

De symptomen van tropische spruw zijn altijd zichtbaar als witte vlekken op de tong

Hoewel witte vlekken op de tong een kenmerkend symptoom zijn van tropische spruw, zijn ze niet altijd aanwezig. Sommige mensen met tropische spruw ervaren alleen pijn of een branderig gevoel in de mond, zonder zichtbare vlekken. Dit kan het moeilijk maken om de aandoening snel te herkennen. Daarom is het belangrijk om alert te zijn op andere symptomen, zoals moeite met slikken of een droge mond.

Tropische spruw kan alleen worden behandeld met lokale medicijnen

Er is de misvatting dat tropische spruw uitsluitend lokaal behandeld moet worden, bijvoorbeeld met orale gels of mondspoelingen. Hoewel lokale behandeling effectief kan zijn, is het in sommige gevallen noodzakelijk om orale medicatie in te zetten om de infectie systemisch te behandelen, vooral wanneer de infectie ernstig is of zich heeft verspreid. Dit betekent dat de behandeling afhankelijk is van de ernst en het verloop van de infectie.

Tropische spruw is slechts een ongemak en geen ernstige aandoening

Sommige mensen denken dat tropische spruw geen ernstige aandoening is en dat het vanzelf overgaat. Hoewel het in de meeste gevallen goed behandelbaar is, kan het onbehandeld leiden tot ernstige complicaties, vooral bij mensen met een verzwakt immuunsysteem. In extreme gevallen kan de infectie zich verspreiden naar andere delen van het lichaam en zelfs leiden tot levensbedreigende aandoeningen, zoals bloedvergiftiging. Daarom is het belangrijk om medische hulp te zoeken bij aanhoudende symptomen.

Tropische spruw heeft altijd te maken met slechte mondhygiëne

Er wordt vaak aangenomen dat tropische spruw alleen optreedt bij mensen die geen goede mondhygiëne hebben. Hoewel slechte mondhygiëne een risicofactor kan zijn, is het niet de enige oorzaak. Andere risicofactoren, zoals suikerziekte, het gebruik van bepaalde medicatie of een verzwakt immuunsysteem door bijvoorbeeld hiv of kankerbehandelingen, kunnen ook bijdragen aan de ontwikkeling van tropische spruw. Goede mondhygiëne is dus belangrijk, maar het is niet de enige preventieve maatregel.

Tropische spruw komt alleen voor bij volwassenen

Een andere misvatting is dat tropische spruw alleen bij volwassenen voorkomt. Hoewel het inderdaad vaker voorkomt bij volwassenen, kan tropische spruw ook bij baby’s optreden. Baby's, vooral diegenen die borstgevoed worden of antibiotica gebruiken, kunnen vatbaar zijn voor deze schimmelinfectie. Bij baby’s wordt het vaak aangeduid als orale candidiasis, en het kan zich manifesteren als witte vlekken op het mondslijmvlies.

Tropische spruw is een teken van een ernstig onderliggend probleem

Sommige mensen denken dat het krijgen van tropische spruw altijd wijst op een ernstige onderliggende aandoening, zoals kanker of hiv. Hoewel het in sommige gevallen kan wijzen op een verzwakt immuunsysteem, is het niet altijd een indicatie van een ernstige aandoening. Veel mensen ontwikkelen tropische spruw tijdelijk als gevolg van antibiotica of een andere tijdelijke verstoring van de mondflora, en het kan goed worden behandeld met medicatie.