Verkoudheid: feiten en fabels

Iedereen heeft zo nu en dan een verkoudheid, zowel tijdens zomermaanden als tijdens de wintermaanden. De een heeft er meer last van dan de ander, maar feitelijk ontkomt niemand er aan. Er is veel over bekend en we denken allemaal te weten hoe om te gaan met een verkoudheid. Toch zijn er ook nogal wat fabeltjes bekend over verkoudheid. Van die ‘regeltjes’ die er door de jaren heen insluipen en waarvan we eigenlijk niet weten of ze waar zijn. Hoe zit het nou met verkoudheid?

Wat is verkoudheid?

Een verkoudheid loop je op door besmetting met een virus. Het is een ontsteking van het slijmvlies in de neus, eventueel de bijholten en/of de keel. Bijkomende klachten zijn niet zelden hoofdpijn, kriebelhoest, spierpijn en/of oorpijn. Er zijn verschillende virussen die verkoudheid kunnen veroorzaken. Het rhinovirus is een van de bekendste, maar een veelvoorkomend verkoudheidsvirus bij jonge kinderen is het RS-virus, ofwel respiratoir syncytieel virus. Het is verwant aan het griepvirus.

Feiten en fabels over verkoudheid

Om zaken die er in de loop der tijd insluipen er voor eens en voor altijd uit te halen, bijgaand een overzicht van allerlei feiten en fabels over de verkoudheid.

Algemeen
Feit
Een snotneus kan je beter ophalen, dan je neus te snuiten. Je voorkomt op deze wijze namelijk dat je het neusslijm in de bijholten perst. Dit kan gebeuren bij hard snuiten. Wil je toch liever de neus snuiten, gebruik dan papieren doekjes die je na het snuiten kunt weggooien en snuit rustig één neusgat tegelijk. Dit geeft de meeste kans het slijm uit je neus te krijgen en dus niet dat het alsnog richting de bijholtes gaat.

Sigarettenrook binnenkrijgen is natuurlijk altijd slecht, maar zeker als je verkouden bent is het goed sigarettenrook te vermijden. Dit kan de slijmvliezen namelijk irriteren en levert vertraging op bij je herstel. Als je met de lucht in de omgeving bezig bent, dan is het ook goed je te realiseren dat droge lucht de slijmvliezen uitdroogt. Het is dus goed om het huis extra goed te ventileren en plaats een luchtbevochtiger met schoon water.

Meer schoonmaken is belangrijk, want besmetting ligt op de loer. Was je handen tijdens een verkoudheid extra vaak en maak thuis je deurklinken vaker schoon met een sopje of reinigingsdoekje. Ben je buiten de deur, let dan op met het vastpakken van (rol)trapleuningen, winkelwagenkarretjes, deurklinken en kranen. Dit kunnen allemaal bronnen van indirecte besmetting zijn. Een feit is ook dat de ervaring ons leert dat als je meerdere verkoudheden achter elkaar hebt, het dan eigenlijk altijd om verschillende virussen gaat. Als je alle voorzorgsmaatregelen in acht neemt, kan je het nog steeds niet helemaal voorkomen.

Fabel
Men zegt wel eens dat gekleurd snot gevaarlijk zou zijn, maar dit is niet waar. Gekleurd snot is slechts een normale reactie van het lichaam dat probeert je longen en luchtwegen weer zuiver te maken. Het zegt eigenlijk meer over het stadium van de infectie.

Kinderen
Feit
Kinderen zijn vaker verkouden dan volwassenen. Kinderen kunnen wel tot twaalf keer per jaar verkouden worden, terwijl volwassenen meestal niet verder komen dan zo’n vijf keer per jaar. Dit heeft te maken met kinderen die veel vaker en intensiever in elkaars omgeving zijn. Ze niezen, proesten en hoesten soms gewoon in elkaars gezicht. Ze pakken zaken van elkaar aan en er is dan ook snel sprake van directe of indirecte besmetting. Het gezichtje en de handjes van je kind en speelgoed regelmatig schoonmaken is dan ook geen overbodige luxe. Verkoudheid volledig vermijden bij kinderen zal echter niet lukken.

Snotoogjes van je kindje kun je het beste schoonmaken/losweken met een watje en schoon water of fysiologisch zout (kant-en-klare zoutoplossing). Het zorgt ervoor dat aangekoekte korstjes binnen enkele minuten pijnloos verwijderd kunnen worden.

Fabel
Bij kinderen kan de koorts sneller oplopen dan bij de volwassenen. Hiermee hoef je echt niet direct naar de huisarts. Kinderen kunnen nu eenmaal sneller koorts krijgen. Wel je kind in de gaten houden of het nog goed reageert op de omgeving en of je kind niet suf of benauwd wordt. Er moeten ook geen zaken ontstaan die niets met een verkoudheid te maken hebben, zoals huidverkleuringen of vreemde pijn aan ledematen.

Eten en drinken

Feit
Citrusvruchten zijn extra goed bij verkoudheid, dat weten de meeste mensen wel. Ze bevatten namelijk vitamine C en dat helpt je lever goed te laten functioneren en daarmee je immuunsysteem. Bij keelpijn helpt een waterijsje of ijsblokje zeker zo goed als de zuigtabletten van de drogisterij. Zuigen op een waterijsje of ijsblokje verzacht namelijk de keel.

Eiwitten helpen het verkouden lijf beter te worden. Eiwitten ondersteunen namelijk juist de organen waar het verkouden gevoel vandaan komt en waar witte bloedcellen massaal worden vernietigd. Gevogelte zoals kip is een goede bron van eiwit. Verwerk het in een soepje of eet het met wat verse groente of wat rijst (lichte voeding).

Fabel
Dat je moet eten bij verkoudheid terwijl je vaak minder eetlust hebt, is niet waar. Als je verkouden bent, heb je nu eenmaal vaak minder eetlust. Al was het maar omdat je of niet lekker bent of je neus dichtzit en je geen smaak hebt. Dit is niet erg. Eet zo nu en dan wel wat lichte voeding zodat je toch iets binnen krijgt. Dat gaat verslapping tegen. Voldoende blijven drinken daarentegen is wel erg belangrijk.

Medicijnen

Feit
Verkoudheid gaat vanzelf over, daar hoef je geen medicijnen voor te nemen. Een paracetamol innemen als je ook last van hoofdpijn hebt, is niet erg. Verder kan je stomen met eucalyptusolie. Dit geeft de verstopte neus weer lucht en het werkt tevens ontspannend. Xylometazoline is een neusspray die je kan helpen als de neusslijmvliezen gezwollen zijn. Je kunt het zo nodig drie maal per dag en maximaal één week gebruiken. Als je het te lang gebruikt, kan het namelijk de slijmvliezen beschadigen.

Fabel
Een zoutoplossing zelf maken bij een verstopte neus is, in tegenstelling tot wat men vaak denkt, zeker niet verslavend. Je mag het zo vaak gebruiken als je wilt. Het geeft je bij toepassing in letterlijke zin lucht. Je kunt het als volgt zelf maken: kook ongeveer 200 dl water, voeg bij lauw water één afgestreken theelepel zout toe (bij voorkeur Himalayazout) en roer het goed. Voeg er desgewenst nog een halve theelepel baking soda aan toe (dit is zuiverend) en giet het in een flesje (liefst met verstuiver). Zo is het goed op te snuiven. Veel biologische winkels hebben dergelijke flesjes.

Besmetting
Feit
Verkoudheid kan overgedragen worden door minuscule druppeltjes in de lucht of door aanraking van besmette voorwerpen. In de winter zijn meer mensen verkouden. Dit heeft niet zozeer met het weer te maken, als wel met het gegeven dat er meer mensen binnen blijven en de kans op besmetting dus groter wordt.

Bij verminderde weerstand is de kans om verkouden te worden groter. Neem voldoende rust, want dat helpt ook je weerstand weer op niveau te krijgen. Daarnaast is een gezond leefpatroon uiteraard ook belangrijk om je lichaam virussen te laten ‘verslaan’. Voor een verkoudheid hoef je niet naar de huisarts. Heb je koorts (>38 graden) en langer dan drie tot vier dagen, raadpleeg dan wel de huisarts. Er kan of iets anders aan de hand zijn of je verzwakt door de koorts te snel. Een huisarts kan dan kijken of de koorts omlaag gebracht dient te worden of dat een ‘andere’ oorzaak aangepakt moet worden.

Fabel
Men zegt wel eens dat je verkoudheid kunt krijgen door zonder jas of das buiten te lopen als het koud is. Dit is een veelgehoord misverstand, zonder jas naar buiten levert je geen verkoudheid op. Het virus loop je immers op door minuscule druppeltjes in de lucht of het aanpakken van besmette voorwerpen.

Een ander misverstand is dat je door je hand voor je mond/neus te houden je besmetting kunt voorkomen. Dit is helaas niet waar, de hand voor de mond/neus te houden is slechts een normale reactie in bijzijn van andere mensen. Je hand raakt besmet en als je daar later weer iets mee aanraakt en een ander ook, kan je indirect iemand besmetten. Iedere keer goed je handen wassen of desinfecteren is dus verstandig om besmetting tot een minimum te beperken.

Tot slot

Verkoudheid is bijna ‘alledaags’ te noemen en toch zijn er nog zoveel onduidelijkheden over. Soms komt er ook wel weer iets bij als er een positieve ervaring is met een huismiddel dat bij meerdere mensen werkt, maar over het algemeen zijn het de standaardregels die het beste werken bij verkoudheid.