Acrodermatitis: Huidaandoening uit kindertijd

Acrodermatitis is een huidaandoening uit de kindertijd. De patiënt heeft milde symptomen van koorts en malaise in combinatie met vlekken, knobbels of blaren op de huid. Deze verdwijnen veelal binnen enkele dagen tot weken waardoor een behandeling voor deze huidgerelateerde problemen niet altijd nodig is. De huidaandoening gaat echter mogelijk gepaard met hepatitis B en andere virale infecties. Hiervoor is een behandeling wel vereist. Om deze reden zoekt de begeleider van het kind met huiduitslag best zo snel mogelijk een arts op zodat een mogelijke diagnose en behandeling snel kan volgen. De aandoening werd voor het eerst beschreven door Gianotti in 1955 en door Crosti en Gianotti in 1957.

• Epidemiologie
• Oorzaken
• Risicofactoren
• Symptomen
• Alarmsymptomen
• Diagnose en onderzoeken
• Behandeling (vervolg)
• Prognose
• Complicaties
• Preventie

Epidemiologie

Acrodermatitis komt voornamelijk voor bij kinderen en vertoont geen uitgesproken raciale voorkeur. De aandoening treedt doorgaans op bij kinderen van zes maanden tot twaalf jaar oud, met een piekincidentie tussen de leeftijden van één en zes jaar. Het is echter mogelijk dat acrodermatitis zich voordoet bij kinderen van vier maanden tot vijftien jaar oud. Exacte cijfers over de prevalentie zijn moeilijk vast te stellen, aangezien de aandoening vaak gepaard gaat met andere virale infecties die de prevalentie kunnen beïnvloeden. Er zijn ook gevallen gedocumenteerd waarbij broers en zussen van patiënten met acrodermatitis zijn getroffen, ook al is de aandoening bij de oorspronkelijke patiënt mogelijk al verdwenen.

Oorzaken

De precieze oorzaak van acrodermatitis is niet volledig bekend, maar de aandoening gaat vaak gepaard met andere virale infecties. Veel voorkomende virale infecties die geassocieerd worden met acrodermatitis zijn onder andere virale hepatitis B en het Epstein-Barr virus. Andere virussen die in verband worden gebracht met acrodermatitis zijn coxsackievirussen, echovirussen, enterovirusinfecties, het cytomegalovirus, het para-influenzavirus en het respiratoir syncytieel virus (RSV). Daarnaast kan acrodermatitis soms optreden na toediening van bepaalde levende vaccins.

Risicofactoren

Acrodermatitis kan optreden bij kinderen die al geïnfecteerd zijn met virussen zoals hepatitis B of het Epstein-Barr virus. Een risicofactor kan ook blootstelling aan virale infecties zijn die de huid aantasten. Kinderen met een verminderde immuunrespons kunnen mogelijk een verhoogd risico lopen op het ontwikkelen van acrodermatitis in combinatie met andere virale infecties.

Symptomen

De symptomen van acrodermatitis beginnen vaak mild en ontstaan meestal tussen de zes maanden en twaalf jaar oud, met een piekincidentie tussen één en zes jaar. De huidproblemen houden doorgaans drie tot vier dagen aan. De patiënt vertoont asymmetrische huiduitslag aan beide zijden van het lichaam, vooral op de armen, handpalmen, dijbenen, billen en voetzolen. De symptomen beginnen vaak op de benen en breiden zich uit naar boven richting het gezicht. De huiduitslag kan bestaan uit bruinrode, koperkleurige vlekken, knobbeltjes of blaren (papels). Deze letsels zijn meestal stevig, afgeplat of koepelvormig en kunnen later een paarse kleur aannemen. De grootte van de vlekken varieert van 5-10 mm in diameter. Andere symptomen kunnen milde koorts, malaise, een gezwollen buik en gevoelige en gezwollen lymfeklieren (lymfadenopathie) zijn. Deze symptomen kunnen twee tot drie maanden aanhouden.

Alarmsymptomen

Alarmsymptomen die wijzen op een mogelijke onderliggende infectie of complicatie kunnen omvatten:

• verhoogde koorts of koorts die niet weggaat
• aanhoudende malaise of vermoeidheid
• ernstige buikpijn of zwelling
• extreme vermoeidheid of veranderingen in eetlust
• significante vergroting van lymfeklieren
• verandering in huiduitslag of de verspreiding ervan naar andere delen van het lichaam

Diagnose en onderzoeken

Lichamelijk onderzoek

De arts voert een grondig lichamelijk onderzoek uit, inclusief een gedetailleerd vraaggesprek met de ouders over de symptomen en het ziekteverloop. Het is belangrijk dat de arts de zichtbare symptomen opmerkt, waaronder gevoelige en gezwollen lymfeklieren. Acrodermatitis komt niet voor op de rug, borst of buik, wat de diagnose kan vergemakkelijken. Mogelijke vergroting van de lever (hepatomegalie) of de milt (splenomegalie) moet ook worden geëvalueerd.

Diagnostisch onderzoek

Om de diagnose van acrodermatitis te bevestigen en andere aandoeningen uit te sluiten, voert de arts een volledig bloedonderzoek en een huidbiopsie uit. Vaak kan de diagnose al worden gesteld op basis van het lichamelijk onderzoek. In sommige gevallen kan een leverfunctieonderzoek worden uitgevoerd om eventuele leverproblemen te beoordelen.

Differentiële diagnose

De arts kan acrodermatitis verwarren met andere aandoeningen of syndromen, zoals:

• acrodermatitis enteropathica (symptomen aan huid, mond en ogen)
• erythema infectiosum (milde ziekte met huiduitslag en gewrichtspijn)
• erythema multiforme (reactie op medicatie of infectie met algemene symptomen en problemen met huid, slijmvliezen en ogen)
• hand-mond-en-voet-ziekte
• Henoch-Schönlein purpura (ontsteking van bloedvaten)
• insectenbeten
• Langerhans celhistiocytose (multisystemische aandoening)
• urticaria pigmentosa (netelroos: huidziekte met jeukende bultjes op het huidoppervlak)
• pityriasis rosea (moedervlek en vurige huiduitslag op romp)
• molluscum contagiosum (virale huidinfectie met parelwitte letsels op huid)
• de ziekte van Kawasaki (ontstoken bloedvaten in de slagaders)
• lichen planus (symptomen aan mond, huid, geslachtsorganen, nagels en/of hoofdhuid)
• papulaire urticaria (huidziekte met rode en jeukende bultjes)
• papulaire purpura handschoenen en sokken syndroom
• schurft

Behandeling (vervolg)

Medicijnen

De behandeling van acrodermatitis kan medicatie omvatten, afhankelijk van de ernst van de symptomen en de oorzaak van de aandoening. Antivirale medicijnen kunnen worden voorgeschreven als de aandoening wordt veroorzaakt door een virale infectie. Voor secundaire bacteriële infecties kunnen antibiotica nodig zijn. In sommige gevallen kunnen steroïden worden gebruikt om de ontsteking te verminderen en de symptomen te verlichten.

Ondersteunende zorg

Ondersteunende zorg kan ook nuttig zijn om de symptomen te verlichten. Dit kan onder andere het gebruik van kalmerende lotions en het handhaven van een goede huidverzorging omvatten. Het is belangrijk om de huid schoon en droog te houden en om contact met irriterende stoffen te vermijden.

Prognose

De prognose voor acrodermatitis is over het algemeen goed, vooral als de aandoening op tijd wordt behandeld. De meeste patiënten herstellen volledig zonder blijvende effecten. De huiduitslag kan echter enkele weken tot maanden aanhouden voordat deze volledig verdwijnt. Het risico op terugkeer van de aandoening is laag, maar het is mogelijk dat acrodermatitis bij sommige patiënten opnieuw optreedt, vooral als ze opnieuw worden blootgesteld aan de veroorzakende virale infecties.

Complicaties

Hoewel acrodermatitis meestal geen ernstige complicaties veroorzaakt, kunnen er enkele problemen optreden, zoals:

• secundaire bacteriële infecties als gevolg van krabben of wonden
• belemmerde groei of ontwikkeling bij langdurige gevallen door de systemische effecten van de onderliggende infectie
• psychosociale effecten zoals schaamte of angst door zichtbare huiduitslag, vooral bij oudere kinderen

Het is belangrijk om acrodermatitis goed te monitoren en op tijd medische hulp te zoeken om complicaties te voorkomen.

Preventie

Het voorkomen van acrodermatitis richt zich voornamelijk op het verminderen van blootstelling aan virale infecties en het handhaven van goede hygiëne. Enkele preventieve maatregelen zijn:

• regelmatig handen wassen en persoonlijke hygiëne bevorderen
• het vermijden van contact met geïnfecteerde personen
• het waarborgen van up-to-date vaccinaties om virale infecties te voorkomen
• het vermijden van blootstelling aan onhygiënische omgevingen en het beperken van contact met mogelijk besmette materialen

Bij het optreden van symptomen die kunnen wijzen op een virale infectie of acrodermatitis is het belangrijk om snel medische hulp in te roepen voor een juiste diagnose en behandeling.