Bronchopulmonale dysplasie: Longaandoening door beademing

Bronchopulmonale dysplasie (BPD) is een chronische longaandoening bij pasgeboren baby's. Deze aandoening ontstaat door beschadiging van de longen, vaak veroorzaakt door mechanische ventilatie (gasmasker) en langdurig gebruik van zuurstof. BPD komt veel vaker voor bij baby's met een laag geboortegewicht en te vroeg geboren baby's. De meeste kinderen herstellen van BPD, maar sommige kinderen ervaren op lange termijn ademhalingsmoeilijkheden. Bij deze longziekte is het belangrijk dat een baby geen infectie met het RSV-virus oploopt, omdat dit bij BPD-patiënten een ernstige longontsteking kan veroorzaken. Het voorkomen van RSV is mogelijk op diverse manieren.

• Epidemiologie bronchopulmonale dysplasie
• Mechanisme
• Schade aan de longen door zuurstof en beademing
• Onvolgroeide longen en oxidatieve stress
• Oorzaken en risicofactoren BPD: Beademing voor te vroeg geboren baby's
• Risicofactoren
• Vroeggeboorte en lage geboortegewicht
• Langdurige beademing en ventilatorbehandeling
• Risicogroepen
• Premature zuigelingen met ademhalingsondersteuning
• Baby’s met onderliggende longproblemen
• Symptomen van bronchopulmonale dysplasie
• Alarmsymptomen
• Chronische ademhalingsmoeilijkheden
• Vertraagde longontwikkeling
• Diagnose en onderzoeken bij bronchopulmonale dysplasie
• Behandeling van bronchopulmonale dysplasie
• Prognose van bronchopulmonale dysplasie
• Mogelijke verbetering met tijd
• Langdurige medische zorg
• Complicaties aan de longen bij BPD
• Preventie van bronchopulmonale dysplasie
• Praktische tips voor het leven met bronchopulmonale dysplasie
• Zorg voor een goede ademhalingszorg
• Volg een gezond voedingspatroon en blijf gehydrateerd
• Vermijd infecties en rookomgevingen
• Volg regelmatige medische controleafspraken
• Zorg voor een goed slaapklimaat
• Raadpleeg een specialist voor ademhalingsondersteuning
• Misvattingen rond bronchopulmonale dysplasie
• Bronchopulmonale dysplasie komt alleen voor bij te vroeg geboren baby's
• BPD is een zeldzame en ongevaarlijke aandoening
• Kinderen met BPD hebben geen last van andere gezondheidsproblemen
• Medicatie heeft weinig effect bij de behandeling van BPD
• BPD heeft geen invloed op de algemene ontwikkeling van een kind
• BPD verdwijnt vanzelf na de eerste levensjaren
• Er zijn geen preventieve maatregelen om BPD te voorkomen

Epidemiologie bronchopulmonale dysplasie

Bronchopulmonale dysplasie is, samen met astma en mucoviscidose, één van de meest voorkomende chronische longziekten bij kinderen. In Nederland worden jaarlijks enkele honderden patiënten geboren met deze longziekte. BPD komt vaker voor bij kinderen met een blanke huidskleur dan bij kinderen met een donkere huidskleur. Jongens zijn vaak ernstiger getroffen dan meisjes. Bronchopulmonale dysplasie komt het meest voor bij onrijpe pasgeborenen na een zwangerschapsduur van 22-30 weken. Deze kinderen wegen vaak minder dan 1.000 gram bij de geboorte.

Mechanisme

Schade aan de longen door zuurstof en beademing

BPD ontstaat wanneer de onvolgroeide longen van een premature baby worden blootgesteld aan langdurige zuurstoftherapie of mechanische ventilatie, wat schade aan het longweefsel veroorzaakt. Dit leidt tot ontsteking, littekens en een verminderde longfunctie.

Onvolgroeide longen en oxidatieve stress

De longen van premature baby’s zijn onvoldoende ontwikkeld om effectief zuurstof op te nemen en kooldioxide uit te scheiden, wat kan leiden tot chronische ademhalingsproblemen. Oxidatieve stress door overmatige zuurstof kan verder bijdragen aan schade aan het longweefsel.

Oorzaken en risicofactoren BPD: Beademing voor te vroeg geboren baby's

Oorzaken
Bronchopulmonale dysplasie komt voor bij zeer zieke baby's. De aandoening treedt vaker op bij prematuur geboren kinderen waarvan de longen niet volledig ontwikkeld zijn bij de geboorte. De meeste baby's die BPD ontwikkelen, zijn meer dan tien weken vóór de uitgerekende datum ter wereld gekomen. Ze wegen minder dan 1.000 gram bij de geboorte en hebben ademhalingsproblemen. Infecties vóór of kort na de geboorte dragen eveneens bij aan bronchopulmonale dysplasie. Te vroeg geboren baby's hebben bij de geboorte zeer kleine luchtzakjes in de longen (alveoli), die meestal niet rijp genoeg zijn om goed te functioneren, waardoor de baby beademing met zuurstof of mechanische ventilatie (een masker) nodig heeft voor ademhalingsondersteuning. Deze levensreddende behandeling veroorzaakt echter ook longschade in de vorm van bronchopulmonale dysplasie.

Risicofactoren
Risicofactoren voor bronchopulmonale dysplasie zijn onder meer:

• aangeboren hartafwijkingen een laag geboortegewicht een vroeggeboorte, meestal bij kinderen geboren vóór 32 weken zwangerschap ernstige respiratoire infectie of longinfectie

Risicofactoren

Vroeggeboorte en lage geboortegewicht

Premature baby’s, vooral degenen die minder dan 28 weken oud zijn bij de geboorte, hebben een verhoogd risico op het ontwikkelen van BPD. Lage geboortegewichten en complicaties tijdens de bevalling verhogen ook het risico.

Langdurige beademing en ventilatorbehandeling

Baby's die langdurige beademing of kunstmatige ventilatie nodig hebben, lopen een verhoogd risico op BPD, vooral als de longen niet goed geregenereerd kunnen worden door de behandeling.

Risicogroepen

Premature zuigelingen met ademhalingsondersteuning

Premature baby’s, vooral degenen die geboren worden voor 32 weken zwangerschap, hebben de grootste kans om bronchopulmonale dysplasie te ontwikkelen, vooral als ze langdurige beademing nodig hebben.

Baby’s met onderliggende longproblemen

Baby’s die andere complicaties zoals meconiumaspiratie of infecties ondervinden, kunnen ook vatbaarder zijn voor het ontwikkelen van BPD.

Symptomen van bronchopulmonale dysplasie

Primaire symptomen
De pasgeboren patiënt vertoont een blauwachtige huidskleur (cyanose) en een snelle, oppervlakkige ademhaling (tachypneu). De patiënt heeft tevens een versnelde hartslag (tachycardie). Daarnaast lijdt de patiënt aan hoesten en kortademigheid. Bij het ademen is een ingetrokken borstkas te zien.

Alarmsymptomen
Ernstige alarmsymptomen bij bronchopulmonale dysplasie zijn onder meer:

• frequent en ernstig ademhalingsfalen terugkerende ziekenhuisopnames voor ademhalingsondersteuning aanhoudende noodzaak voor zuurstoftherapie na de uitgerekende geboortedatum

Alarmsymptomen

Chronische ademhalingsmoeilijkheden

Patiënten met BPD kunnen chronische ademhalingsmoeilijkheden ervaren, zoals piepende ademhaling, snelle ademhaling en moeite met ademhalen. Dit kan verergeren naarmate de baby zich ontwikkelt.

Vertraagde longontwikkeling

Vertraagde ontwikkeling van de longfunctie kan leiden tot ademhalingsproblemen, zelfs bij oudere kinderen die ooit als premature zuigelingen met BPD werden gediagnosticeerd.

Diagnose en onderzoeken bij bronchopulmonale dysplasie

Lichamelijk en diagnostisch onderzoek
Als premature baby's nog steeds zuurstoftherapie nodig hebben op de normaal voorziene bevallingsdatum, is er sprake van bronchopulmonale dysplasie. De arts voert een bloedonderzoek en een pulsoximetrie (meting van het zuurstofgehalte in het bloed) uit. Daarnaast worden enkele beeldvormende onderzoeken ingezet, zoals een CT-scan en een röntgenfoto van de borstkas (thoraxfoto). Een echocardiografie is nodig om hartafwijkingen of pulmonale hypertensie uit te sluiten.

Differentiële diagnose
De arts verwart mogelijk BPD met de volgende aandoeningen:

• een letsel aan de luchtwegen een longontsteking (= pneumonie: ontsteking van de onderste luchtwegen) een verhoogde bloeddruk (medische term: hypertensie) patent ductus arteriosus (PDA) pulmonale atelectase (instorting van de long door ineenkrimping van longblaasjes) subglottische stenose tracheomalacie ziekenhuisinfecties

Behandeling van bronchopulmonale dysplasie

Medische zorgen in het ziekenhuis
Patiënten met ademhalingsproblemen worden meestal aangesloten op een beademingstoestel. Dit toestel zet druk op de longen van de baby, zodat de longen uitzetten, en levert daarnaast zuurstof aan de patiënt. De arts vermindert langzaam de druk op de longen wanneer de longen van de baby zich ontwikkelen. De baby krijgt gedurende enkele weken of maanden zuurstof via een masker of neussonde. De behandeling heeft vaak een lange duurtijd.

Kinderen met bronchopulmonale dysplasie krijgen meestal voeding toegediend via een buisje in de maag (sondevoeding). Deze baby's hebben extra calorieën nodig vanwege de inspanning van het ademhalen. De vloeistofinname wordt echter beperkt voor de pasgeboren patiënt, omdat teveel vocht niet goed is voor de longen. Verder krijgt de patiënt soms diuretica (plaspillen) om overtollig vocht uit het lichaam te verwijderen. Andere geneesmiddelen omvatten onder andere corticosteroïden, luchtwegverwijders en oppervlakte-actieve stoffen.

Thuiszorg
Het is essentieel dat de baby geen verkoudheid (milde infectie met symptomen aan neus en keel) of een andere infectie, zoals het respiratoir syncytieel virus (RSV: symptomen aan luchtwegen) oploopt. RSV veroorzaakt een ernstige longontsteking, vooral bij een baby met bronchopulmonale dysplasie. Regelmatig handen wassen is een eenvoudige manier om een RSV-infectie te voorkomen. De baby mag niet in contact komen met anderen die een verkoudheid of koorts hebben, tenzij zij een masker dragen. Jonge kinderen bezoeken ook geen baby met pulmonale dysplasie, omdat RSV zich gemakkelijk van kind tot kind verspreidt. Kussen van de baby kan mogelijk ook RSV overdragen, dus hierop moeten ouders letten. Verder mag er in huis, in de auto of in de buurt van de baby niet gerookt worden, omdat blootstelling aan tabak het risico op RSV verhoogt. Tot slot moeten alle personen die de baby aanraken hun handen wassen met warm water en zeep.

Prognose van bronchopulmonale dysplasie

Mogelijke verbetering met tijd

Bij de meeste patiënten verbetert de longfunctie na verloop van tijd, hoewel sommige kinderen langdurige ademhalingsproblemen kunnen behouden. Het gebruik van zuurstof kan in sommige gevallen gedurende meerdere jaren nodig zijn.

Langdurige medische zorg

Sommige kinderen met BPD kunnen een verhoogd risico lopen op infecties van de luchtwegen en hebben mogelijk langdurige medische zorg nodig, inclusief ademhalingsondersteuning en zuurstoftherapie.

Complicaties aan de longen bij BPD

Baby's die bronchopulmonale dysplasie hebben gehad, lopen een groter risico op het ontwikkelen van herhaalde infecties van de luchtwegen, zoals een longontsteking, bronchiolitis en het respiratoir syncytieel virus (RSV). Deze aandoeningen vereisen vaak een ziekenhuisopname. Andere mogelijke complicaties bij baby's die bronchopulmonale dysplasie hebben gehad, zijn ontwikkelingsproblemen, slechte groei en pulmonale hypertensie. De longen van patiënten met BPD blijven ook op latere leeftijd gevoelig voor prikkels en infecties door stof en tabaksrook.

Preventie van bronchopulmonale dysplasie

Preventieve maatregelen richten zich vooral op het voorkomen van vroeggeboorte en het optimaliseren van de ademhalingsondersteuning bij premature baby's. Dit kan onder meer door het gebruik van minder agressieve ventilatiemethoden, het vermijden van hoge zuurstofconcentraties en het toedienen van prenatale corticosteroïden aan de moeder om de longontwikkeling van de foetus te bevorderen.

Praktische tips voor het leven met bronchopulmonale dysplasie

Bronchopulmonale dysplasie (BPD) is een aandoening die meestal voorkomt bij premature baby’s die kunstmatige ademhaling of zuurstoftherapie nodig hadden. Het veroorzaakt blijvende schade aan de longen, wat leidt tot ademhalingsproblemen. Als je leeft met BPD, is het belangrijk om goed voor je longen te zorgen en regelmatige medische zorg te ontvangen. Hieronder vind je praktische tips die kunnen helpen in het dagelijks leven, zowel voor jou als voor je omgeving.

Zorg voor een goede ademhalingszorg

Omdat BPD vaak ademhalingsproblemen veroorzaakt, is het belangrijk om regelmatig je ademhaling te laten controleren. Je arts kan adviseren om een ademhalingsapparaat zoals een CPAP- of BiPAP-apparaat te gebruiken, vooral tijdens de slaap, om ervoor te zorgen dat je luchtwegen open blijven. Dit helpt om ademhalingsproblemen te voorkomen en je zuurstofniveaus op peil te houden. Het gebruik van verdoving bij medische ingrepen kan ook nuttig zijn om ademhalingsproblemen te voorkomen, vooral als je gevoelig bent voor longproblemen.

Volg een gezond voedingspatroon en blijf gehydrateerd

Een evenwichtig voedingspatroon is essentieel voor mensen met bronchopulmonale dysplasie, omdat een gezond dieet kan helpen om je immuunsysteem te versterken en ademhalingsklachten te verminderen. Het is ook belangrijk om goed gehydrateerd te blijven, omdat vocht helpt om je luchtwegen open te houden en slijm te verdunnen, waardoor je makkelijker kunt ademen. Overleg met een diëtist of arts om te zorgen voor een passend voedingsplan dat rekening houdt met je ademhalingsbehoeften.

Vermijd infecties en rookomgevingen

Infecties kunnen het verloop van BPD verergeren, dus het is belangrijk om alles te doen om besmettingen te vermijden. Zorg ervoor dat je regelmatig je handen wast en probeer contact met zieke mensen te vermijden. Als je rookt of in een omgeving met veel rook of andere schadelijke stoffen verkeert, is het van essentieel belang om dit te vermijden. Roken kan de longen beschadigen, dus zorg ervoor dat je niet in aanraking komt met rook, of het nu actief of passief is. Het gebruik van een huidinfectie-preventiemethode kan ook helpen bij het vermijden van infecties die de luchtwegen beïnvloeden.

Volg regelmatige medische controleafspraken

Omdat bronchopulmonale dysplasie een aandoening is die zich vaak over een langere periode ontwikkelt, is het belangrijk om regelmatige controleafspraken bij je arts in te plannen. Dit kan helpen om je longfunctie te monitoren en eventuele complicaties vroegtijdig op te sporen. Je arts kan aanbevelingen doen voor aanvullende behandelingen zoals zuurstoftherapie of medicijnen die je longgezondheid kunnen ondersteunen. Regelmatige bloedonderzoeken kunnen ook nodig zijn om te controleren op eventuele veranderingen in je gezondheid.

Zorg voor een goed slaapklimaat

Goede slaap is cruciaal voor het herstel van je longen en het verbeteren van je algemene gezondheid. Zorg voor een goed slaapklimaat waarin je gemakkelijk kunt ademen. Dit kan inhouden dat je een luchtbevochtiger gebruikt om de luchtvochtigheid te reguleren of dat je zorgt voor een comfortabele slaaphouding die je ademhaling vergemakkelijkt. Het is ook belangrijk om overdag voldoende rust te nemen, omdat vermoeidheid de ademhalingsproblemen kan verergeren.

Raadpleeg een specialist voor ademhalingsondersteuning

Het kan nuttig zijn om een specialist te raadplegen die zich richt op ademhalingsondersteuning bij chronische longziekten. Dit kan een arts of therapeute zijn die gespecialiseerd is in longgezondheid en je kan begeleiden bij het verbeteren van je longfunctie. Door regelmatig overleg te plegen, kun je leren hoe je je longen het beste kunt ondersteunen, hetzij door ademhalingsoefeningen of het gebruik van hulpmiddelen zoals een hart-monitor of ademhalingshulp.

Met deze praktische tips kun je de symptomen van bronchopulmonale dysplasie beter beheersen en de impact op je dagelijks leven verminderen. Het is belangrijk om proactief te zijn in je zorg en regelmatig advies in te winnen van zorgprofessionals.

Misvattingen rond bronchopulmonale dysplasie

Bronchopulmonale dysplasie komt alleen voor bij te vroeg geboren baby's

Hoewel bronchopulmonale dysplasie (BPD) vooral voorkomt bij te vroeg geboren baby’s, kan de aandoening ook bij op tijd geboren kinderen ontstaan. Dit gebeurt vooral bij pasgeborenen die langdurig kunstmatige beademing nodig hebben gehad vanwege ademhalingsproblemen. Factoren zoals infecties en ontstekingen in de longen kunnen bijdragen aan de ontwikkeling van BPD, ongeacht de zwangerschapsduur.

BPD is een zeldzame en ongevaarlijke aandoening

BPD is niet zo zeldzaam als vaak wordt gedacht, vooral bij prematuren die intensieve ademhalingsondersteuning nodig hebben gehad. De ernst van de aandoening kan variëren, en in sommige gevallen kunnen er ernstige complicaties optreden, zoals een verhoogd risico op ziekenhuisinfecties en blijvende ademhalingsproblemen. Langdurige gevolgen kunnen variëren van milde tot ernstige beperkingen in de longfunctie.

Kinderen met BPD hebben geen last van andere gezondheidsproblemen

BPD gaat vaak gepaard met andere medische complicaties. Veel baby’s met deze aandoening hebben een verhoogd risico op voedingsproblemen, groeiachterstand en ondervoeding. Daarnaast kunnen zij vatbaarder zijn voor luchtweginfecties en andere aandoeningen die hun algehele gezondheid beïnvloeden. Een multidisciplinaire aanpak is vaak nodig om deze bijkomende problemen goed te behandelen.

Medicatie heeft weinig effect bij de behandeling van BPD

Hoewel BPD niet met één specifiek medicijn te genezen is, kan het gebruik van bepaalde medicatie helpen om de symptomen te verlichten en complicaties te verminderen. Ontstekingsremmers, diuretica en bronchodilatoren worden soms voorgeschreven om de longfunctie te ondersteunen en vochtophoping in de longen te verminderen. Daarnaast kunnen zuurstoftherapie en voedingssupplementen nodig zijn om de groei en ontwikkeling te ondersteunen.

BPD heeft geen invloed op de algemene ontwikkeling van een kind

Kinderen met BPD kunnen naast ademhalingsproblemen ook andere ontwikkelingsuitdagingen ervaren. Een verminderde zuurstoftoevoer in de eerste levensmaanden kan effect hebben op de hersenen, wat kan leiden tot leerproblemen of motorische achterstanden. Vroegtijdige interventie en fysiotherapie kunnen helpen om de ontwikkeling zo goed mogelijk te ondersteunen.

BPD verdwijnt vanzelf na de eerste levensjaren

Hoewel sommige kinderen met milde BPD uiteindelijk normale longfunctie ontwikkelen, kan de aandoening bij anderen leiden tot blijvende ademhalingsproblemen. Kinderen die ernstige BPD hebben doorgemaakt, kunnen op latere leeftijd een verhoogd risico hebben op chronische longziekten, zoals astma en COPD. Regelmatige medische controle en longfunctietests kunnen helpen om eventuele problemen tijdig te detecteren en behandelen.

Er zijn geen preventieve maatregelen om BPD te voorkomen

Hoewel BPD niet altijd te voorkomen is, zijn er wel strategieën om het risico te verkleinen. Het voorkomen van vroeggeboorte speelt een cruciale rol, net als een zorgvuldige aanpak van beademing en zuurstoftherapie bij prematuren. Verder kan goede voedingsondersteuning helpen om de longontwikkeling te bevorderen en het risico op ernstige longschade te verkleinen. Ook het voorkomen en tijdig behandelen van infecties is essentieel om de longgezondheid van kwetsbare baby’s te beschermen.