Kindler-syndroom: Lichtgevoelige huid met blaarvorming

Het Kindler-syndroom kenmerkt zich door blaarvorming op de huid die tevens zeer gevoelig is voor blootstelling aan de zon. Deze symptomen ontstaan veelal bij de geboorte. De aandoening is een subtype van epidermolysis bullosa, een groep van zeldzame erfelijke huidziekten met blaarvorming en loslating van de opperhuid, vooral als reactie op druk of letsel. De behandeling is voornamelijk preventief en ondersteunend gericht. Vaak is de aandoening eerst progressief om dan in de volwassenheid te verbeteren. De ziekte werd in 1952 voor het eerst beschreven door de arts Theresa Kindler.

• Synoniemen Kindler-syndroom
• Epidemiologie huidaandoening
• Oorzaken en erfelijkheid
• Symptomen aan huid en slijmvlies en kans op kanker
• Diagnose en onderzoeken
• Behandeling lichtgevoelige huid met blaarvorming
• Prognose
• Complicaties
• Preventie

Synoniemen Kindler-syndroom

Het Kindler-syndroom is eveneens gekend onder deze synoniemen:

• aangeboren bulleuze poikiloderma
• poikiloderma van Kindler

Epidemiologie huidaandoening

Het Kindler-syndroom is een zeldzame aandoening. Sinds het beschrijven van de aandoening zijn wereldwijd enkele honderden patiënten gerapporteerd. De meeste patiënten situeren zich in een stam in de provincie Bocas del Toro aan de noordwestelijke Caribische kust van Panama. De ziekte kent voorts geen raciale of seksuele voorliefde. De huidletsels zijn tot slot zichtbaar in het eerste jaar van het leven.

Oorzaken en erfelijkheid

Genmutatie

Het Kindler-syndroom is het gevolg van mutaties (wijzigingen) in het FERMT1-gen. Dit gen bevat instructies voor het maken van een eiwit dat bekend staat als kindlin-1. Dit eiwit bevindt zich in epitheelcellen (bovenste laag van de huid en slijmvliezen: dekweefsel). In de huid speelt kindlin-1 een cruciale rol bij keratinocyten (speciale huidcellen). Keratinocyten zijn belangrijk bij de vorming van de epidermis (opperhuid). Kindlin-1 is betrokken bij diverse belangrijke celfuncties, waaronder celgroei en celdeling (proliferatie), de hechting van cellen aan het onderliggende netwerk van eiwitten en andere moleculen (cel-matrix adhesie) en de beweging (migratie) van cellen.

Door de meeste mutaties in het FERMT1-gen vindt de productie van kindlin-1 niet plaats. Een gebrek aan dit eiwit verstoort vele essentiële celfuncties. Keratinocyten hebben zonder kindlin-1 bijvoorbeeld een afwijkende structuur waardoor deze niet groeien of zich niet normaal verdelen. Ook hechten ze zich minder goed vast aan de opperhuid. Deze wijzigingen maken de huid kwetsbaar en gevoelig voor blaarvorming. Ook ontstaat schade aan weefsels die zeer breekbaar worden doordat Kindlin-1 in epitheelcellen van de slijmvliezen ontbreekt.

Overervingspatroon

Deze aandoening heeft een autosomaal recessief overervingspatroon. Beide kopieën van het gemuteerde gen moeten aanwezig zijn opdat het Kindler-syndroom tot uiting komt. Ouders van patiënten met dit syndroom weten niet dat ze dit foute gen met zich meedragen, omdat ze zelf geen symptomen van de ziekte vertonen.

Symptomen aan huid en slijmvlies en kans op kanker

Het Kindler-syndroom is een zeldzame vorm van epidermolysis bullosa. Dit is een huidaandoening waardoor de huid zeer broos is en gemakkelijk blaarvorming ontstaat. Daarnaast is ook het slijmvlies van diverse organen aangetast. De symptomen verschijnen vanaf de geboorte en zijn progressief.

Huid

Vanaf de geboorte hebben patiënten met het Kindler-syndroom huidblaren, vooral op de handrug en de bovenkant van de voeten. Door herhaalde blaarvorming op de handen en tenen ontstaan mogelijk littekens waardoor de huid tussen vingers of tenen samengroeit. Getroffen patiënten ontwikkelen ook een dunne, papierachtige huid op de handen en voeten en later ook op andere lichaamsdelen. Andere huidafwijkingen die optreden bij het Kindler-syndroom omvatten fragmentarische veranderingen in de huidkleur en kleine clusters van bloedvaten net onder de huid (teleangiëctasieën). Deze combinatie van afwijkingen staat beter bekend als “poikiloderma”. Soms verdikt en verhardt de huid op de handpalmen en voetzolen (hyperkeratose). Zonnebrand (rode, pijnlijke huid door langdurige blootstelling aan de schadelijke UV-stralen van zonlicht) treedt bij sommige patiënten met het Kindler-syndroom ook sneller op doordat ze zeer gevoelig zijn voor ultraviolette (UV) straling van de zon. Door de lichtgevoelige huid zijn enkele maatregelen vereist.

Slijmvlies

Ook is mogelijk het slijmvlies van de mond, de ogen, de slokdarm, de geslachtsorganen en de urinewegen aangetast, waardoor deze weefsels zeer breekbaar zijn en gemakkelijk schade oplopen. Getroffen patiënten ontwikkelen vaak een ernstige tandvleesaandoening wat leidt tot een vroegtijdig verlies van tanden. Het oogbindvlies is snel ontstoken (conjunctivitis) en ook treedt mogelijk schade op aan het hoornvlies van het oog. Ectropion (naar buiten gekeerd onderste ooglid) is ook beschreven in de medische literatuur. Door deze oogafwijkingen heeft de patiënt een verminderd gezichtsvermogen. Voorts ontwikkelt de patiënt mogelijk door het Kindler-syndroom een vernauwing (stenose) van de slokdarm, waardoor de patiënt progressieve slikproblemen (medische term: dysfagie) krijgt. Sommige getroffen patiënten ontwikkelen een ontsteking van de dikke darm (colitis). Tot slot is schade mogelijk aan het slijmvlies van de schede, de anus of de urinebuis.

Kanker

Door het Kindler-syndroom heeft de patiënt een hoger risico op het ontwikkelen van een plaveiselcelcarcinoom (vorm van huidkanker). Deze vorm van kanker ontstaat uit plaveiselcellen, die zich in de buitenste laag van de huid (de epidermis) en de slijmvliezen bevinden. Bij patiënten met het Kindler-syndroom komt een plaveiselcelcarcinoom het meest voor op de huid, de lippen en het slijmvlies van de mond.

Diagnose en onderzoeken

Lichamelijk en diagnostisch onderzoek

De arts bekijkt de huidletsels en voert een huidbiopsie uit. De huidziekte valt te diagnosticeren met een genetisch onderzoek.

Differentiële diagnose

Bij de volgende aandoeningen komen gelijkaardige symptomen voor, waardoor de arts het Kindler-syndroom wel eens verwart met een van de volgende aandoeningen:

• dyskeratosis congenita: Beenmergaandoening
• epidermolysis bullosa
• erythrokeratodermia variabilis et progressiva
• het Bloom-syndroom: Afwijkingen aan gestalte, huid en gezicht
• het Cockayne-syndroom: Dwerggroei met vroegtijdige veroudering
• het Rothmund-Thomson syndroom: Huidaandoening
• poikiloderma met neutropenie (verlaagd aantal neutrofielen (soort witte bloedcellen))
• xeroderma pigmentosum (symptomen aan ogen, huid en hersenen onder invloed van zonlichtbestraling)

Behandeling lichtgevoelige huid met blaarvorming

De behandeling is voornamelijk symptomatisch en preventief gericht, omdat het Kindler-syndroom niet te genezen is. Patiënten dienen trauma te vermijden, omdat blaarvorming bij trauma sneller optreedt. Ook moeten patiënten de blootstelling aan de zon vermijden, of beschermende maatregelen treffen. Verder schrijft de arts topische en systemische antibiotica voor om de huidletsels goed te laten genezen. Een chirurgische behandeling is mogelijk bij teleangiëctasieën, of bij problemen aan de urinewegen of slokdarm.

Prognose

De blaarvorming ontstaat in de kindertijd en verergert, maar verbetert vaak aanzienlijk met het ouder worden. In de meeste gevallen is de levensverwachting normaal. Soms kan een patiënt echter overlijden door een agressieve vorm van een plaveiselcelcarcinoom.

Complicaties

Het Kindler-syndroom kan verschillende complicaties met zich meebrengen:

Huidkanker

Patiënten met het Kindler-syndroom hebben een verhoogd risico op het ontwikkelen van plaveiselcelcarcinoom (huidkanker), vooral op de huid, lippen en slijmvliezen van de mond. Deze vorm van kanker ontstaat uit plaveiselcellen die zich in de buitenste laag van de huid en de slijmvliezen bevinden.

Infecties

Door de kwetsbaarheid van de huid en slijmvliezen zijn patiënten vatbaarder voor infecties, waaronder bacteriële en virale infecties. Herhaalde infecties kunnen de symptomen verergeren en het herstel bemoeilijken.

Oogaandoeningen

Oogaandoeningen zoals conjunctivitis, ectropion, en beschadiging van het hoornvlies kunnen leiden tot verminderd gezichtsvermogen en andere visuele problemen.

Slokdarmvernauwing

Een vernauwing (stenose) van de slokdarm kan optreden, wat leidt tot progressieve slikproblemen (dysfagie). Dit kan de voedingsinname en de algehele gezondheid beïnvloeden.

Tandvleesproblemen

Ernstige tandvleesaandoeningen kunnen leiden tot vroegtijdig verlies van tanden. Dit kan de mondgezondheid en de mogelijkheid om te eten beïnvloeden.

Darmontsteking

Sommige patiënten ontwikkelen een ontsteking van de dikke darm (colitis), wat kan leiden tot buikpijn en andere gastro-intestinale klachten.

Preventie

Hoewel het Kindler-syndroom niet te genezen is, kunnen de volgende maatregelen helpen om complicaties te voorkomen en de kwaliteit van leven te verbeteren:

Vermijd trauma

Patiënten moeten fysieke trauma’s vermijden, aangezien blaarvorming bij beschadiging van de huid sneller optreedt. Voorzichtigheid bij activiteiten die huidirritatie kunnen veroorzaken, is essentieel.

Bescherm tegen zonlicht

Door de verhoogde gevoeligheid voor UV-stralen moeten patiënten blootstelling aan de zon vermijden of beschermende maatregelen treffen, zoals het dragen van beschermende kleding en het gebruik van zonnebrandcrème met een hoge SPF.

Regelmatige medische controle

Regelmatige controle door een arts is belangrijk voor het vroegtijdig opsporen van complicaties zoals huidkanker of infecties. Dit omvat het monitoren van de huid en slijmvliezen op veranderingen of afwijkingen.

Oogzorg

Voor patiënten met oogaandoeningen zijn regelmatige oogcontroles van groot belang om visuele problemen te identificeren en te behandelen. Dit kan helpen om verdere schade aan de ogen te voorkomen.

Mondgezondheid

Een goede mondhygiëne en regelmatige tandartsbezoeken kunnen helpen om tandvleesproblemen en vroegtijdig verlies van tanden te voorkomen.

Ondersteuning bij slikproblemen

Bij slikproblemen is het belangrijk om een specialist te raadplegen. Voedingsadviezen en behandelingen kunnen helpen om de voedingstoestand te verbeteren en problemen met de slokdarm te minimaliseren.