Neutrofielen: Abnormale niveaus van soort witte bloedcellen

Het hebben van een gezond aantal neutrofielen in het bloed en het beenmerg is cruciaal voor de juiste werking van het immuunsysteem. Neutrofielen zijn een type witte bloedcellen die beschadigd weefsel helpen genezen en infecties bestrijden. Neutrofielen stijgen van nature als reactie op infecties, verwondingen en andere vormen van stress. Ze kunnen dalen als reactie op ernstige of chronische infecties, medicamenteuze behandelingen en genetische aandoeningen. Kleine veranderingen in de niveaus van neutrofielen of witte bloedcellen zijn doorgaans geen reden tot bezorgdheid, zolang ze tijdelijk zijn. Als de niveaus van neutrofielen of witte bloedcellen echter zonder duidelijke reden aanzienlijk veranderen of aanhoudend stijgen of dalen, zijn medische testen noodzakelijk om de oorzaak te achterhalen.

• Functie: Infectie bestrijden
• Normale waarden
• Hoge niveaus van neutrofielen in het bloed
• Bereik
• Oorzaken
• Lage niveaus van neutrofielen in het bloed
• Bereik
• Oorzaken
• Diagnose en onderzoeken
• Behandeling van neutropenie
• Preventie van abnormale niveaus van witte bloedcellen

Functie: Infectie bestrijden

Neutrofielen, ook wel granulocyten genoemd, worden in het beenmerg geproduceerd en vormen 50% tot 70% van alle witte bloedcellen in de bloedbaan. Het normale aantal witte bloedcellen in de bloedbaan voor een volwassene ligt tussen 4.000 en 10.000 per kubieke millimeter (mm³).

Wanneer er een infectie of een andere bron van ontsteking in het lichaam aanwezig is, krijgen neutrofielen signalen van speciale chemische stoffen. Deze signalen lokken de neutrofielen naar de plaats van de ontsteking.

In tegenstelling tot andere cellen of bloedcomponenten, kunnen neutrofielen de bloedbaan verlaten en direct in weefsels terechtkomen. Daar spelen ze een cruciale rol in de verdediging van het lichaam tegen infecties:
Fagocytose: Neutrofielen kunnen bacteriën, schimmels en virussen opsporen, opnemen en vernietigen. Dit proces staat bekend als fagocytose.
Microbicide stoffen: Neutrofielen produceren stoffen die schadelijk zijn voor micro-organismen, zoals reactieve zuurstofsoorten en enzymen.
Ontstekingsreactie: Neutrofielen dragen bij aan de ontstekingsreactie, die helpt om infecties te bestrijden en weefselschade te herstellen.

Normale waarden

De hoeveelheid witte bloedcellen (waaronder de neutrofielen) in de bloedbaan kan variëren afhankelijk van leeftijd en andere factoren, zoals zwangerschap. Hoewel het normale bereik voor iedereen enigszins kan verschillen, zijn hier enkele veelgebruikte referentiewaarden:

• Pasgeborene: 13.000 tot 38.000 Witte bloedcellen (WBC) per mm³
• Baby van twee weken oud: 5.000 tot 20.000 Witte bloedcellen (WBC) per mm³
• Volwassene: 4.500 tot 11.000 Witte bloedcellen (WBC) per mm³
• Zwangere vrouw (derde trimester): 5.800 tot 13.200 Witte bloedcellen (WBC) per mm³

Naarmate een persoon veroudert, kan het aantal witte bloedcellen iets afnemen. Een zwangerschap kan ook leiden tot een toename van het aantal witte bloedcellen.

Hoge niveaus van neutrofielen in het bloed

Bereik

Bij niet-zwangere volwassenen wordt een witte bloedceltelling van meer dan 10.000 per mm³ aangeduid als leukocytose (verhoogd aantal witte bloedcellen).

Oorzaken

Neutrofilie (neutrofiele leukocytose) is een aandoening waarbij een abnormaal hoog niveau van neutrofielen in het bloed optreedt. Dit gebeurt meestal als gevolg van infecties of verwondingen. De bloedspiegels van neutrofielen kunnen ook toenemen als reactie op:

• brandwonden
• chirurgie
• chronische myeloïde leukemie
• eclampsie
• chirurgische verwijdering van de milt (splenectomie)
• hartaanval
• infecties (vaak bacterieel)
• een inflammatoire darmziekte
• letsels
• niet-infectieuze ontstekingen
• zwangerschap
• fysieke of emotionele stress
• genetische aandoeningen, zoals het syndroom van Down
• hepatitis (leverontsteking)
• overmatige inspanning
• reumatoïde artritis (ontsteking van gewrichten en organen)
• sigaretten roken of tabak snuiven
• bepaalde medicijnen, zoals corticosteroïden, beta-2-agonisten en epinefrine (adrenaline)
• thyroïditis (ontsteking en zwelling van de schildklier)
• vasculitis (ontsteking van bloedvaten)
• zwaarlijvigheid

Lage niveaus van neutrofielen in het bloed

Bereik

De laagste bloedspiegellimiet voor neutrofielen in menselijk bloed is 1.500 per mm³. Wanneer het aantal neutrofielen laag is, wordt dit aangeduid als neutropenie. Hoe lager het aantal neutrofielen, hoe ernstiger de neutropenie. Neutropenie-niveaus worden als volgt ingedeeld:

• Milde neutropenie: 1.000 tot 1.500 per mm³
• Matige neutropenie: 500 tot 999 per mm³
• Ernstige neutropenie: 200-499 per mm³
• Zeer ernstige neutropenie: minder dan 200 per mm³

Oorzaken

Neutropenie is de medische term voor een abnormaal lage bloedspiegel van neutrofielen. Een daling van het aantal neutrofielen in het bloed treedt meestal op wanneer het lichaam deze immuuncellen sneller gebruikt dan ze worden geproduceerd, of wanneer het beenmerg ze niet goed produceert. Dit kan het gevolg zijn van:

• aangeboren aandoeningen, zoals het Kostmann-syndroom en cyclische neutropenie
• allergische aandoeningen
• aplastische anemie, waarbij het beenmerg stopt met de productie van voldoende bloedcellen
• auto-immuunziekten, waaronder reumatoïde artritis
• bacteriële infecties, zoals tuberculose (bacteriële infectie met longproblemen)
• beenmergfalen
• bloedvergiftiging
• chronische goedaardige neutropenie, die zonder duidelijke reden lage niveaus van neutrofielen veroorzaakt
• vergrote milt (splenomegalie)
• verzwakt immuunsysteem
• vitamine B12-tekort
• ernstige congenitale neutropenie, een groep aandoeningen waarbij neutrofielen niet kunnen rijpen
• ernstige of chronische bacteriële infecties
• febriele neutropenie
• hyperglykemie (verhoogde bloedsuikerspiegel)
• leukemie
• medicatie: fenytoïne en sulfamedicijnen, chemotherapiemedicijnen
• myelodysplastische syndromen (verstoorde productie van bloedcellen)
• myelofibrose, een beenmergaandoening die gepaard gaat met een tekort aan bloedcellen
• radiotherapie die het beenmerg aantast
• toxinen (gifstoffen), zoals benzenen en insecticiden
• virale infecties, zoals HIV/AIDS, influenza (griep), virale hepatitis A, virale hepatitis B of virale hepatitis C

Diagnose en onderzoeken

Een bloedonderzoek kan veranderingen in het aantal neutrofielen identificeren. De arts zal ook een medische geschiedenis opstellen door vragen te stellen over de levensstijl van de patiënt. Daarnaast zal een lichamelijk onderzoek plaatsvinden. Afhankelijk van de mogelijke oorzaak van de verhoogde of verlaagde neutrofielen kan de arts aanvullende specifieke tests aanvragen, zoals:

• een beenmergbiopsie
• CT-scan
• röntgenfoto van de borstkas (thoraxfoto)
• urineonderzoek

Behandeling van neutropenie

Ernstig hoge of lage niveaus van neutrofielen vereisen vaak opname op de afdeling spoedeisende hulp. Patiënten met ernstige neutropenie kunnen zich niet adequaat verweren tegen infecties. De behandeling richt zich op de onderliggende oorzaak om de abnormale niveaus van neutrofielen te corrigeren.

Ondersteuning
Ondersteunende therapieën, zoals vochttoediening en rust, maken vaak deel uit van het behandelplan. Als medicijnen of procedures de abnormale neutrofielenniveaus veroorzaken, zal de arts deze stoppen of de behandeling aanpassen.

Medicatie
Antibiotica worden gebruikt om bacteriële infecties te behandelen, terwijl antischimmelmiddelen helpen bij het bestrijden van schimmelinfecties. Bepaalde medicijnen kunnen de virale activiteit bij virale infecties verlagen. Indien de patiënt lijdt aan een chronische aandoening waarbij de productie of rijping van neutrofielen verstoord is, kunnen medicijnen zoals koloniestimulerende factoren, corticosteroïden (krachtige ontstekingsremmers die het immuunsysteem onderdrukken) of anti-thymocyten globuline nodig zijn, of in sommige gevallen een beenmerg- of stamceltransplantatie noodzakelijk zijn.

Voeding
Wanneer een vitamine B12-tekort ten grondslag ligt aan neutropenie, dient de patiënt voedingsmiddelen met vitamine B12 te consumeren, zoals eieren, gevogelte, vlees, vis, melk en andere zuivelproducten.

Preventie van abnormale niveaus van witte bloedcellen

Regelmatige gezondheidscheck-ups bij een arts zijn een goede manier om gezond te blijven. Patiënten die zich zorgen maken over hun neutrofielen of een medische aandoening hebben, dienen contact op te nemen met hun arts.

Lees verder

• Neutropenie: Laag aantal neutrofielen (witte bloedcellen)