Tekort aan witte bloedlichaampjes

Tekort aan witte bloedlichaampjes oftewel bloedcellen. Een wit bloedlichaampje wordt ook wel een leukocyt genoemd. Normaal gesproken is er een goede balans tussen de rode bloedcellen, de witte en de bloedplaatjes. Door verschillende oorzaken kan er een tekort ontstaan aan witte bloedlichaampjes. Een tekort aan witte bloedlichaampjes heet leukopenie.

Waarvoor dienen de witte bloedlichaampjes

Witte bloedlichaampjes worden ook wel de witte bloedcellen genoemd. Het zijn cellen die een onderdeel van het bloed zijn. Het bloed bestaat uit meerdere bloedcellen. Hiervan kennen we de rode bloedlichaampjes, de witte bloedlichaampjes en de bloedplaatjes. De mens heeft ongeveer 5.5 liter bloed. Bloed bestaat uit bloedplasma en bijna voor de helft uit rode bloedlichaampjes (rode bloedcellen). Deze bloedlichaampjes vervoeren onder andere zuurstof, voedingsstoffen en afvalstoffen. Voor iedere 650-700 rode bloedlichaampjes komt er 1 wit bloedlichaampje voor. Er zijn vijf verschillende soorten witte bloedlichaampjes, met elk een eigen functie. Witte bloedlichaampjes spelen een belangrijke rol in het afweersysteem.

Er zijn meerdere soorten witte bloedlichaampjes. Bloedlichaampjes worden ook wel leukocyten genoemd. T-lymfocyten herkennen lichaamsvreemde stoffen en maken deze onschadelijk. Monocyten dringen weefsels binnen en kunnen daar veranderen in grote cellen om zodoende lichaamsvreemde stoffen uit te schakelen. Neutrofielen pakken bacteriële infecties aan. Afbraak van deze witte bloedlichaampjes is herkenbaar als pus. Meer dan de helft van alle witte bloedlichaampjes bestaat uit neutrofielen.

Oorzaken van een tekort

Bij bepaalde ziekten ontstaat er een tekort aan witte bloedlichaampjes. Per dag worden er ongeveer 100 miljard witte bloedlichaampjes geproduceerd. Het aantal witte bloedlichaampjes wordt uitgedrukt als aantal cellen × 10⁹ per liter bloed. Een normaal mens heeft tussen de 4.3 en 10 X 10⁹ per liter bloed. Dat is dus tussen de 4,3 en 10 miljard per liter bloed. Soms wordt er een bepaald type witte bloedcel gemeten. De normale waarde van lymfocyten bedraagt tussen de 1,0 en 3,5 x 10⁹/liter.

Een tekort aan witte bloedcellen heeft verschillende oorzaken Een tekort aan lymfocyten wordt meestal veroorzaakt door een Hiv-infectie, vitaminetekort, ondervoeding en slecht werkende darmen. Een tekort aan witte bloedcellen over het algemeen wordt veroorzaakt door:

• Een slecht werkende beenmergfunctie door aangeboren afwijkingen of infecties.
• Auto-immuunziekten waardoor witte bloedlichaampjes worden afgebroken.
• Gebruik van medicijnen zoals prednison.
• Kanker, met name uitgezaaide kanker.
• Chemotherapie.
• Radiotherapie (bestraling).
• Vitaminegebrek en ondervoeding.
• Verminderde afweer door terugkerende infecties.

Van een tekort wordt gesproken wanneer de hoeveelheid witte bloedcellen minder dan 4.0 X10⁹/liter bedraagt. Wanneer er specifiek op één type witte bloedcel wordt gezocht, dan kunnen deze waarden anders zijn.

Symptomen: herken een tekort aan witte bloedlichaampjes

Een aantal symptomen verraden het tekort aan witte bloedcellen. Wanneer je met meerdere symptomen te maken krijgt, kan dit duiden op een tekort aan witte bloedcellen Neem contact op met een arts. Deze kan middels een bloedonderzoek bepalen of er daadwerkelijk sprake is van een tekort. De volgende symptomen kunnen voorkomen:

• Witte vlekken in de mond.
• Zweertjes in de mond.
• Pijnlijke keel die niet overgaat.
• Terugkerende blaasontstekingen (brandend gevoel bij het plassen, veel moeten plassen).
• Bloed in de urine.
• Het duurt langer voordat ontstekingen en wondjes genezen.

Behandeling en herstel

Het middel Filgrastim wordt voorgeschreven bij mensen die tegen kanker behandeld worden, mensen met hiv of aids of mensen die witte bloedcellen moeten afstaan ter donatie. Het middel stimuleert de aanmaak van witte bloedcellen in het beenmerg. Bij een chronisch tekort aan witte bloedcellen door een afwijking of ziekte moet dit middel levenslang worden gebruikt.

Bij ondervoeding en het daarmee vaak gepaarde vitaminegebrek is het belangrijk dat de voeding drastisch wordt aangepast. Vitamine A en B zorgen voor de aanmaak van witte bloedcellen. Vitamine C bevordert de activiteit van witte bloedcellen. Bij een ernstig tekort zal extra vitaminen worden toegediend in de vorm van tabletten of injecties. Soms is antibiotica nodig om terugkerende infecties te bestrijden, omdat het lichaam het zelf niet aan kan. Let op met overmatig gebruik van antibiotica: micro-organismen kunnen hier ongevoelig voor worden. Antibiotica kan bovendien als bijwerking hebben dat de hoeveelheid witte bloedcellen afneemt.

Patiënten met een (tijdelijk) tekort aan witte bloedcellen moeten voorzichtig omgaan met mogelijk infectiegevaar. Het dragen van een mondkapje en beschermende kleding is aan te raden wanneer men in contact komt met anderen. Openbare gelegenheden waar veel mensen komen, kunnen beter vermeden worden totdat de hoeveelheid witte bloedcellen weer normaal is. Bij plotselinge koorts, rillingen of pijn moet onmiddellijk een arts gewaarschuwd worden.