Oogproblemen bij AIDS (Acquired Immunodeficiency Syndrome)

AIDS, oftewel het verworven immuundeficiëntie syndroom, is het gevolg van een besmetting door het humaan immunodeficiëntievirus (HIV). HIV is een virus dat T-cellen aanvalt, waardoor het immuunsysteem van het lichaam afbreekt. De overdracht van het virus gebeurt door besmet bloed en bloedproducten. De patiënt ontwikkelt AIDS wanneer het immuunsysteem niet meer in staat is om het lichaam gezond te houden. Hierdoor wordt het lichaam vatbaarder voor infecties, waaronder ooginfecties die het gezichtsvermogen ernstig kunnen bedreigen. Antiretrovirale therapie en regelmatige oogonderzoeken zijn cruciaal voor het beheer van deze aandoeningen.

• Oorzaken oogproblemen bij AIDS
• HIV retinopathie
• Ooginfecties bij Acquired Immunodeficiency Syndrome
• Netvliesloslating
• Kaposisarcoom
• Plaveiselcelcarcinoom in het oogbindvlies
• Symptomen van ooginfecties, netvliesloslating en tumoren
• Behandeling
• Rol van immunotherapie
• Vroegtijdige detectie en preventie
• Impact van antiretrovirale therapie op het gezichtsvermogen

Oorzaken oogproblemen bij AIDS

Wanneer het immuunsysteem afgebroken is, zijn alle lichaamsgebieden gevoelig voor infecties, waaronder ook de ogen. Patiënten met HIV die in goede gezondheid verkeren, vertonen niet vaak oogproblemen. Ongeveer 70% van de patiënten met geavanceerde AIDS ervaren echter oogaandoeningen, waaronder HIV retinopathie (netvliesaandoening als gevolg van HIV) en CMV retinitis. Andere minder vaak voorkomende aandoeningen omvatten oogoppervlaktumoren, zoals het Kaposisarcoom, en een plaveiselcelcarcinoom (vorm van huidkanker) van het oogbindvlies (conjunctiva).

HIV retinopathie

HIV retinopathie is de meest voorkomende oogaandoening bij patiënten met AIDS. In het netvlies bemerkt de oogarts kleine bloedingen en wattenvlekken (witte vlekken als gevolg van een bloedvatverstopping). Het HIV-virus is rechtstreeks verantwoordelijk voor de veranderingen in de kleine bloedvaten in het netvlies.

Ooginfecties bij Acquired Immunodeficiency Syndrome

CMV retinitis

CMV retinitis is een ernstige ooginfectie die optreedt bij ongeveer 20 tot 30% van de patiënten met AIDS CMV retinitis. Het cytomegalovirus (CMV) veroorzaakt dit type oogontsteking. De ooginfectie presenteert zich meestal bij patiënten in een vergevorderd stadium van AIDS waarbij weinig T-cellen (afweercellen) aanwezig zijn. Onbehandeld leidt CMV retinitis tot verlies van gezichtsvermogen binnen een paar maanden. Medicijnen kunnen de progressie vertragen, maar genezen de oogziekte niet.

Andere ooginfecties

Naast CMV retinitis kunnen een aantal andere infecties de ogen aantasten en het gezichtsvermogen bedreigen:

• Candida Chlamydia (bacteriële infectie met symptomen aan genitaliën) Coccidioidomycose (milde infectie met symptomen aan huid en longen) Gonorroe (symptomen aan urinewegen, ogen, keel en bloedbaan) Herpes Histoplasmose (schimmelinfectie met longproblemen), dit kan mogelijk oculaire histoplasmose veroorzaken Microsporidia oculaire toxoplasmose (parasitaire ooginfectie) Pneumocystis Reactieve artritis (Reiter-syndroom) Syfilis Tuberculose (bacteriële infectie met longproblemen)

Netvliesloslating

CMV retinitis kan soms leiden tot een netvliesloslating, waarbij de retina (het netvlies) wegtrekt of zelfs loskomt van de achterkant van het oog. Een netvliesloslating (ablatio retinae) is een ernstig oogprobleem waarbij de patiënt veel gezichtsvermogen kan verliezen. Bij een snelle behandeling plaatst de oogarts de retina weer in de juiste positie.

Kaposisarcoom

Het Kaposisarcoom is een zeldzame vorm van kanker die optreedt bij AIDS-patiënten. Deze vorm van kanker leidt tot paarsrode knobbeltjes op de oogleden, of een rode, vlezige massa op het oogbindvlies en zelden ook in de oogkas. Het Kaposisarcoom heeft een beangstigend uiterlijk, maar is meestal niet zo schadelijk voor het oog, omdat het de ogen zelf niet aantast. Het veroorzaakt meestal geen symptomen, hoewel het cosmetisch storend kan zijn. Dit kan behandeld worden met cryotherapie (behandeling via bevriezing), chirurgische excisie (medische term: operatieve uitsnijding), radiotherapie (bestraling) of chemotherapie.

Plaveiselcelcarcinoom in het oogbindvlies

Dit is een tumor van de conjunctiva (oogbindvlies). Deze tumor komt vaak voor bij patiënten met HIV/AIDS, langdurige blootstelling aan schadelijke UV-stralen van zonlicht, en infectie met het humaan papillomavirus (HPV).

Symptomen van ooginfecties, netvliesloslating en tumoren

De patiënt kan last hebben van floaters (het zien van mouches volantes, drijvers, vlekken, spinnenwebben in het oog), flitsende lichten, zwelling van het netvlies, oogpijn, bloedingen en rode ogen. Verder kan er verlies van perifere gezichtsvermogen (beeld aan de zijkant van de ogen) en wazig gezichtsvermogen (verminderde gezichtsscherpte) optreden. Deze symptomen zijn afhankelijk van het oogprobleem waaraan de patiënt lijdt.

Behandeling

De behandeling van HIV-gerelateerde oogziekten is gericht op wat de oogarts identificeert bij een oogonderzoek. De patiënt krijgt effectieve antiretrovirale therapie voorgeschreven door een specialist in infectieziekten. Deze medicijnen herstellen het immuunsysteem. Indien een ooginfectie is vastgesteld, krijgt de patiënt een behandeling met een combinatie van orale antimicrobiële middelen met of zonder een injectie met medicatie in het aangetaste oog. Patiënten met HIV of AIDS ondergaan bovendien regelmatig oogonderzoeken om tijdig oogproblemen te detecteren.

Rol van immunotherapie

Immunotherapie is een veelbelovende benadering bij de behandeling van HIV-gerelateerde oogaandoeningen. Onderzoek naar de toepassing van immuunmodulerende middelen en checkpointremmers kan helpen bij het verbeteren van het immuunsysteem van de patiënt, wat mogelijk een gunstige invloed heeft op het verloop van HIV-gerelateerde oogziekten.

Vroegtijdige detectie en preventie

Vroegtijdige detectie van oogproblemen bij HIV-patiënten blijft een cruciaal aandachtspunt. Regelmatige oogonderzoeken zijn essentieel voor het opsporen van subtiele veranderingen in het netvlies en andere oogstructuren voordat ernstige symptomen optreden. Preventieve maatregelen omvatten ook het gebruik van UV-beschermende brillen en het vermijden van risicovolle blootstellingen die het risico op bijkomende oogproblemen verhogen.

Impact van antiretrovirale therapie op het gezichtsvermogen

De vooruitgang in antiretrovirale therapie (ART) heeft geleid tot aanzienlijke verbeteringen in de levenskwaliteit van HIV-patiënten. Deze therapieën helpen niet alleen bij het beheersen van de virale belasting, maar kunnen ook een positief effect hebben op het voorkomen van oogcomplicaties. Het handhaven van een ononderbroken ART-regime is van groot belang voor het behoud van een goede algehele gezondheid, inclusief het behoud van het gezichtsvermogen.