Schizofrenie, veel mensen hebben hier een verkeerd beeld van

Veel mensen met een schizofrene aandoening lopen tegen hardnekkige vooroordelen aan. Er wordt gedacht dat ze een gespleten persoonlijkheid hebben, geen normaal leven kunnen leiden of dat alle schizofrenen gevaarlijke ‘gekken’ zouden zijn. Deze aannames scheppen vooroordelen waardoor patiënten en zeker patiënten met een psychische aandoening onnodig gestigmatiseerd worden.

Gespleten persoonlijkheid

De term schizofrenie betekent 'gespleten geest' en dit roept dit eerste misverstand al op. Schizofrenie heeft niets te maken met een gespleten persoonlijkheid. Dat is een totaal andere psychische aandoening. Ook de uitdrukking ‘een schizofreen is nooit alleen’ roept de indruk op dat men het hier heeft over meerdere persoonlijkheden in één lichaam. Dit is niet het geval. Met deze uitdrukking wordt bedoeld dat de patiënt stemmen hoort. Ook dit is niet altijd het geval. Van alle patiënten met een schizofrene aandoening hoort 75% stemmen en 25% dus niet. Stemmen horen is op zich niet zo vreemd. Tien procent van alle mensen hoort wel eens stemmen. Het wordt pas een probleem wanneer deze stemmen de overhand krijgen en het leven ontregelen.

Schizofrenen zijn gevaarlijk

Tijdens een psychotische periode kunnen schizofrenen gevaarlijk zijn. Voorbeelden hiervan zijn er genoeg:

• Anders Breivik, de Noorse massamoordenaar waarvan beweerd wordt dat hij lijdt aan paranoïde schizofrenie. De diagnose is echter omstreden.
• Actrice Valerie Jean Solanas die een aanslag pleegde op Andy Warhol. Ook zij zou lijden aan paranoïde schizofrenie.
• Ahmed K was een ontsnapte tbs’er die in het nieuws kwam na de beroving van een juwelier. Hij was schizofreen en had zijn zus vermoord en zijn vader neergestoken.
• Bart van U. (schizofreen) heeft tbs en dwangverpleging gekregen voor de moord op zijn zus en op oud-minister Els Borst.

Vaak wordt er ook door mediakanalen beweerd dat moordenaars schizofreen zijn zonder dat de medische diagnose ooit is gesteld, zoals bijvoorbeeld bij Ted Bundy en Marc Dutroix. Dit leidt tot verdere stigmatisering.

Bovenstaande voorbeelden komen in het nieuws, maar ze geven een vertekend beeld want meer dan negentig procent van de mensen met een zware mentale stoornis zoals schizofrenie plegen nooit een gewelddadig delict. Wanneer dit wel gebeurt is dit meestal door de combinatie van een psychose en drugsgebruik.

Schizofrene patiënten lopen wel een iets hogere kans om het slachtoffer te worden van een gewelddadig delict.

Een schizofreen kan geen normaal leven leiden

Schizofrenie is een ernstige handicap, maar wanneer de patiënt zijn medicijnen slikt en geen drugs gebruikt kan hij redelijk tot goed zelfstandig functioneren. Het merendeel van de patiënten woont dan ook zelfstandig. Uiteindelijk lukt het 30 tot 40 procent van de schizofrene patiënten om een productief leven te leiden en een betaalde baan te behouden. Werk is goed voor mensen met een psychische aandoening, omdat het waardering, structuur, sociale contacten en een inkomen biedt. Alleen is het wel belangrijk dat mensen met een ernstige psychische aandoeningen niet overvraagd worden. Veel schizofrene patiënten met een baan werken dan ook onder hun niveau.

Regelmaat is belangrijk

Schizofrene patiënten hebben wel behoefte aan regelmaat in hun leven, dus niet te veel prikkels, voldoende slapen, genoeg beweging en gezonde voeding. Drugs en schizofrenie is een gevaarlijke combinatie. Dit vergroot de kans op psychoses en verergering van de psychische problematiek.

Het ligt aan de opvoeding

Dit is een oude bewering die inmiddels al lang achterhaald blijkt, maar bij sommige mensen hardnekkig is blijven hangen. Schizofrenie ontstaat al heel vroeg in de ontwikkeling. Er is bij mensen met schizofrenie een afwijking in de hersenen aanwezig. Door die afwijking ontstaat een kwetsbaarheid voor schizofrenie. Dit wil niet zeggen dat iedereen met deze kwetsbaarheid ook schizofrenie ontwikkelt. Problemen tijdens de zwangerschap of de bevalling kunnen de aanzet geven tot het ontwikkelen van deze psychische ziekte. Een andere veel voorkomende trigger is drugsgebruik. Veel schizofrenen krijgen tijdens hun eerste kennismaking met drugs hun eerste psychose.

Stigmatisatie

De kwaal op zich is al erg genoeg, maar stigmatisatie maakt het voor patiënten dubbel zo erg. Zo worden mensen met deze aandoening bij voorbaat al negatief bekeken, veroordeeld en uitgesloten. Een mens is een sociaal dier en maatschappelijke uitstoting komt dan ook bij ieder mens hard aan. Zeker bij diegene die toch al last hebben van een psychische kwetsbaarheid zoals een schizofreen. Zo bekeken is het heel knap dat 30 tot 40 procent van de mensen met deze handicap er toch in slaagt om te werken en mee te draaien in de maatschappij.

Lees verder

• Psychische klachten: De narigheid van een psychische stoornis (special)