Meralgia paraesthetica: Gevoelloosheid en pijn aan de dij

Meralgia paraesthetica, ook bekend als het Bernhardt-Roth syndroom, is een aandoening die wordt gekenmerkt door compressie van de laterale femorale cutane zenuw, die naar de dij loopt. Deze compressie leidt tot branderige pijn aan de buitenzijde van de dij, gepaard met tintelingen en gevoelloosheid aan de zijkant van het bovenbeen. Hoewel de aandoening vaak mild is, kan het ongemak aanzienlijk zijn. Meralgia paraesthetica wordt vaak veroorzaakt door overgewicht of het dragen van te strakke kleding, maar er zijn ook andere mogelijke uitlokkende factoren. De diagnose is doorgaans eenvoudig, maar aanvullend onderzoek kan nodig zijn om andere aandoeningen uit te sluiten. De behandeling is meestal conservatief, met medicatie en soms een operatie in zeldzame gevallen.

• Epidemiologie van meralgia paraesthetica
• Prevalentie in de algemene bevolking
• Leeftijd en geslacht
• Risicogroepen en geassocieerde aandoeningen
• Mechanisme
• Anatomie van de laterale femorale cutane zenuw
• Oorzaken van zenuwbeschadiging
• Neurologische veranderingen en symptomen
• Oorzaken van meralgia paraesthetica
• Risicofactoren
• Overgewicht en obesitas
• Langdurig zitten of staan
• Strakke kleding en riemen
• Diabetes en andere onderliggende aandoeningen
• Risicogroepen
• Mensen met overgewicht of obesitas
• Mensen met diabetes of neuropathie
• Mensen die werken in zittende of staande posities
• Postoperatieve patiënten
• Symptomen: Gevoelloosheid en brandende pijn aan de dij
• Alarmsymptomen
• Gevoelloosheid en tintelingen aan de buitenkant van de dij
• Pijn en branderig gevoel
• Verergering van symptomen bij bepaalde activiteiten
• Diagnose en onderzoeken
• Behandeling: Conservatief, Medicijnen en Soms Chirurgie
• Prognose van meralgia paraesthetica
• Herstel met conservatieve behandeling
• Mogelijkheid van chronische pijn
• Effectiviteit van operaties
• Complicaties van meralgia paraesthetica
• Preventie van meralgia paraesthetica
• Beheersing van lichaamsgewicht
• Vermijden van langdurig zitten of staan
• Draag comfortabele kleding
• Preventie bij risicogroepen
• Ergonomische aanpassingen en lichaamsbeweging
• Juiste houding bij activiteit

Epidemiologie van meralgia paraesthetica

De jaarlijkse incidentie van meralgia paraesthetica bedraagt ongeveer 4,3 per 10.000 personen. Bij patiënten met diabetes mellitus is de incidentie veel hoger, met een rapportage van 247 per 100.000 patiënten. De aandoening vertoont geen voorkeur voor specifieke raciale of etnische groepen. Meralgia paraesthetica wordt vaak gediagnosticeerd bij volwassenen van middelbare leeftijd, maar kan op elke leeftijd voorkomen. Kinderen worden zelden getroffen door deze aandoening.

Prevalentie in de algemene bevolking

Meralgia paraesthetica is relatief veelvoorkomend, maar de exacte prevalentie varieert afhankelijk van de regio en populatie. In de algemene populatie wordt aangenomen dat het voorkomt bij ongeveer 3 op de 1000 mensen, hoewel dit aantal hoger kan zijn bij specifieke risicogroepen. De aandoening wordt vaak onderschat, aangezien de symptomen subtiel kunnen zijn en gemakkelijk kunnen worden verward met andere aandoeningen, zoals spierpijn of heupproblemen.

Leeftijd en geslacht

Meralgia paraesthetica komt het meest voor bij volwassenen van middelbare leeftijd, doorgaans tussen de 30 en 60 jaar. Het is echter ook mogelijk dat jongere mensen de aandoening ontwikkelen, vooral als er sprake is van risicofactoren zoals overgewicht of een onderliggende aandoening. Hoewel zowel mannen als vrouwen getroffen kunnen worden, wordt meralgia paraesthetica vaker gediagnosticeerd bij mannen, waarschijnlijk vanwege factoren zoals lichaamsbeweging, beroepsomstandigheden of anatomische verschillen.

Risicogroepen en geassocieerde aandoeningen

Er zijn verschillende risicofactoren die de kans op het ontwikkelen van meralgia paraesthetica verhogen. Personen met overgewicht of obesitas lopen een verhoogd risico, omdat de ophoping van vetweefsel in de buikstreek de zenuw kan comprimeren. Verder zijn mensen met diabetes, die gevoelig kunnen zijn voor zenuwbeschadiging, ook vatbaarder voor deze aandoening. Andere risicogroepen zijn mensen die langdurig in een zittende positie vertoeven, zoals chauffeurs of kantoormedewerkers, en mensen die strakke kleding dragen die druk uitoefent op de dij.

Mechanisme

Het mechanisme van meralgia paraesthetica is gebaseerd op de beknelling of irritatie van de laterale femorale cutane zenuw, die de huid van de buitenkant van de dij van gevoel voorziet. De zenuw kan op verschillende manieren bekneld raken, wat leidt tot de karakteristieke symptomen van de aandoening. Dit kan resulteren in gevoelloosheid, pijn, tintelingen en een branderig gevoel in het dijgebied.

Anatomie van de laterale femorale cutane zenuw

De laterale femorale cutane zenuw is een sensorische zenuw die uit de lumbale plexus komt, een netwerk van zenuwen die de buik- en bekkenspieren innerveren. Deze zenuw loopt van de onderrug naar de buitenkant van de dij en voorziet de huid van de dij van gevoel. Wanneer deze zenuw bekneld raakt, bijvoorbeeld door druk van nabijgelegen structuren of externe factoren, kunnen de zenuwvezels geïrriteerd raken, wat leidt tot de typische symptomen.

Oorzaken van zenuwbeschadiging

Meralgia paraesthetica ontstaat vaak wanneer de zenuw wordt samengedrukt, wat de signalen die de zenuw naar de hersenen stuurt verstoort. Compressie kan optreden door verschillende factoren, zoals overgewicht, strakke kleding, langdurig zitten of staand werk, of trauma aan het heupgebied. In sommige gevallen kan de zenuw ook onder druk staan na een operatie, bijvoorbeeld een heupoperatie, waarbij de zenuw mogelijk wordt beschadigd door de chirurgische ingreep of het genezingsproces.

Neurologische veranderingen en symptomen

De zenuwbeschadiging veroorzaakt door compressie kan leiden tot een verstoring in de zenuwfunctie, wat resulteert in symptomen zoals tintelingen, gevoelloosheid, branderigheid of pijn aan de buitenkant van de dij. In ernstige gevallen kan de zenuw permanent beschadigd raken, wat resulteert in langdurige of chronische symptomen. De symptomen kunnen variëren van mild tot ernstig en kunnen in sommige gevallen worden verward met andere aandoeningen, zoals ischias of hernia.

Oorzaken van meralgia paraesthetica

Meralgia paraesthetica ontstaat door compressie van de laterale femorale cutane zenuw, die door de lies naar het bovenbeen loopt. Deze sensorische zenuw is verantwoordelijk voor de gevoeligheid aan het huidoppervlak van de dij. Compressie kan optreden door druk op de zenuw onder het liesligament, dat van de buik naar het bovenbeen loopt. Deze compressie kan ontstaan door verschillende factoren, waaronder:

• Overgewicht
• Strakke kleding
• Zwangerschap
• Littekenweefsel
• Lokaal trauma
• Buikligging na een operatie
• Liesoperatie
• Diabetes mellitus

Andere risicofactoren zijn langdurig zitten of liggen in een foetushouding en deelname aan bepaalde sporten zoals gymnastiek, honkbal, voetbal, bodybuilding, en andere zware lichamelijke activiteiten. Personen tussen de dertig en zestig jaar hebben een verhoogd risico op het ontwikkelen van meralgia paraesthetica.

Risicofactoren

Er zijn verschillende risicofactoren die de kans op het ontwikkelen van meralgia paraesthetica vergroten. Deze factoren kunnen zowel extern als intern zijn en beïnvloeden hoe de laterale femorale cutane zenuw wordt belast of bekneld.

Overgewicht en obesitas

Overgewicht is een van de belangrijkste risicofactoren voor meralgia paraesthetica. Mensen met overgewicht hebben vaak een ophoping van vetweefsel in de buikstreek, wat druk kan uitoefenen op de laterale femorale cutane zenuw. Dit verhoogt de kans op zenuwcompressie en de ontwikkeling van meralgia paraesthetica.

Langdurig zitten of staan

Mensen die langdurig in een zittende of staande positie werken, zoals chauffeurs, kantoormedewerkers of bouwvakkers, hebben een verhoogd risico op meralgia paraesthetica. De druk die gedurende lange tijd op de heupen en dijen wordt uitgeoefend, kan bijdragen aan zenuwcompressie en de symptomen van meralgia paraesthetica.

Strakke kleding en riemen

Het dragen van strakke kleding, zoals strakke broeken of riemen die druk uitoefenen op de heup- en dijregio, kan leiden tot compressie van de laterale femorale cutane zenuw. Dit is een veelvoorkomende oorzaak bij mensen die regelmatig kleding dragen die te strak zit.

Diabetes en andere onderliggende aandoeningen

Diabetes kan de zenuwfunctie nadelig beïnvloeden, waardoor mensen met diabetes meer vatbaar zijn voor zenuwbeschadiging, waaronder meralgia paraesthetica. Andere aandoeningen die de zenuwen kunnen aantasten, zoals neuropathie, verhogen ook het risico op deze aandoening.

Risicogroepen

Bepaalde groepen mensen lopen een verhoogd risico op het ontwikkelen van meralgia paraesthetica vanwege specifieke gezondheidsomstandigheden, anatomische variaties of externe factoren.

Mensen met overgewicht of obesitas

Overgewicht verhoogt de kans op het ontwikkelen van meralgia paraesthetica vanwege de extra druk die het vetweefsel uitoefent op de zenuw. Personen met een BMI van 30 of hoger hebben een aanzienlijk hoger risico op het ontwikkelen van deze aandoening, vooral als het vet zich ophoopt in de buik- of heupregio.

Mensen met diabetes of neuropathie

Diabetes mellitus, vooral wanneer het niet goed wordt beheerd, kan leiden tot neuropathie, wat de zenuwen in het lichaam verzwakt en beschadigt. Dit verhoogt de kans op zenuwbeschadiging, inclusief meralgia paraesthetica. Ook andere aandoeningen die de zenuwen aantasten, zoals alcoholisme of bepaalde infecties, verhogen het risico.

Mensen die werken in zittende of staande posities

Mensen die langdurig zitten of staan, zoals bestuurders, kantoormedewerkers of fabrieksarbeiders, lopen een verhoogd risico op meralgia paraesthetica. Het langdurig in dezelfde houding zitten of staan verhoogt de druk op de zenuwen in het bekkengebied, wat kan leiden tot zenuwcompressie.

Postoperatieve patiënten

Patiënten die een operatie in de heup- of buikregio hebben ondergaan, lopen mogelijk een verhoogd risico op het ontwikkelen van meralgia paraesthetica, vooral als de laterale femorale cutane zenuw tijdens de ingreep is beschadigd of bekneld.

Symptomen: Gevoelloosheid en brandende pijn aan de dij

De symptomen van meralgia paraesthetica zijn vaak eenzijdig, maar in ongeveer 20% van de gevallen zijn de klachten bilateraal (aan beide zijden). De symptomen omvatten:

• Brandende pijn
• Tintelingen
• Gevoelloosheid aan de buitenzijde van het bovenbeen

De klachten nemen vaak toe bij langdurig staan of lopen. Het getroffen gebied aan de buitenzijde van de dij, meestal ter grootte van een handpalm, kan gevoelig zijn en soms ook pijnlijk bij aanraking. De symptomen kunnen verergeren door druk op de zenuw, bijvoorbeeld door strakke kleding of andere uitlokkende factoren.

Alarmsymptomen

De symptomen van meralgia paraesthetica kunnen variëren van mild tot ernstig en kunnen soms moeilijk te onderscheiden zijn van andere aandoeningen. Het herkennen van de alarmsymptomen is essentieel voor een juiste diagnose en behandeling.

Gevoelloosheid en tintelingen aan de buitenkant van de dij

Het meest opvallende symptoom van meralgia paraesthetica is een gevoelloos of tintelend gevoel aan de buitenkant van de dij. Dit kan variëren van een lichte tinteling tot volledige gevoelloosheid in het gebied.

Pijn en branderig gevoel

Veel patiënten met meralgia paraesthetica ervaren pijn, die kan variëren van mild tot ernstig. De pijn wordt vaak beschreven als een branderig gevoel en kan verergeren bij activiteiten die druk uitoefenen op het heupgebied, zoals zitten, bukken of lopen.

Verergering van symptomen bij bepaalde activiteiten

De symptomen van meralgia paraesthetica kunnen verergeren tijdens activiteiten waarbij langdurige druk op de dij wordt uitgeoefend. Het dragen van strakke kleding of het langdurig zitten kan de symptomen verergeren. Dit maakt het moeilijk voor patiënten om lange tijd in dezelfde houding te blijven.

Diagnose en onderzoeken

Lichamelijk onderzoek
De diagnose begint met een grondige anamnese en lichamelijk onderzoek. De arts vraagt naar de aard van de pijn, de exacte locatie van de gevoelloosheid, en andere symptomen. Vervolgens wordt een neurologisch onderzoek uitgevoerd om de aard en locatie van de klachten te beoordelen. De arts kan vaak al een vermoeden hebben van meralgia paraesthetica op basis van het lichamelijk onderzoek.

Diagnostisch Onderzoek
Om andere aandoeningen uit te sluiten, worden aanvullende beeldvormende onderzoeken uitgevoerd. Een röntgenfoto van de heup en het bekken wordt gemaakt om fracturen of tumoren uit te sluiten. Een elektromyografie kan worden uitgevoerd om elektrische activiteit in de spieren te meten, hoewel de resultaten meestal normaal zijn bij meralgia paraesthetica. Ook kan een zenuwgeleidingsonderzoek worden ingezet om beschadigde zenuwen op te sporen.

Differentiële diagnose
De diagnose kan soms vertraging oplopen doordat symptomen kunnen worden verward met andere aandoeningen zoals:

• Diabetische lumbosacrale plexopathie
• Peritoneale massa (bijvoorbeeld een tumor of iliacus hematoom)
• Lumbale degeneratieve discopathie
• Lumbale facet arthropathie
• Lumbale spondylolyse en spondylolisthesis
• Mononeuritis multiplex
• Neoplastische lumbosacrale plexopathie

Behandeling: Conservatief, Medicijnen en Soms Chirurgie

De behandeling van meralgia paraesthetica is voornamelijk gericht op symptomatische verlichting. Conservatieve maatregelen zijn vaak effectief. Deze kunnen bestaan uit:

• Draag lossere kleding en vermijd strakke riemen of korsetten[
• Vermijd overgewicht en verlies gewicht indien nodig
• Vrij verkrijgbare pijnstillers zoals ibuprofen of paracetamol kunnen helpen bij het verlichten van de symptomen. Voor neurogene pijn kunnen medicijnen zoals anti-epileptica of antidepressiva worden voorgeschreven. Corticosteroïde injecties kunnen nuttig zijn bij het verminderen van ontsteking en pijn.

Indien conservatieve maatregelen niet effectief zijn, kan in ernstige gevallen een chirurgische ingreep overwogen worden. Deze ingreep richt zich op het verlichten van de druk op de zenuw. Fysiotherapie kan ook worden ingezet om de spieren te versterken en het ongemak te verminderen.

Prognose van meralgia paraesthetica

De prognose van meralgia paraesthetica hangt sterk af van de oorzaak van de zenuwcompressie en de tijdigheid van de behandeling. Bij de meeste mensen verdwijnen de symptomen met conservatieve behandelingen zoals rust, fysiotherapie en het dragen van loszittende kleding. In ernstigere gevallen, wanneer de zenuw beschadigd is, kan de aandoening chronisch worden.

Herstel met conservatieve behandeling

Veel patiënten herstellen volledig van meralgia paraesthetica met behulp van rust, fysiotherapie en het vermijden van risicofactoren zoals strakke kleding. Als de symptomen mild zijn en de oorzaak van de zenuwcompressie tijdelijk is, zoals bij overgewicht, kunnen de symptomen binnen enkele weken verbeteren.

Mogelijkheid van chronische pijn

In sommige gevallen kunnen de symptomen van meralgia paraesthetica chronisch worden, vooral als de zenuw langdurig is bekneld of beschadigd. Chronische gevallen kunnen leiden tot blijvende pijn en gevoelloosheid, wat een aanzienlijke impact kan hebben op de kwaliteit van leven.

Effectiviteit van operaties

In zeldzame gevallen waarin de symptomen aanhouden ondanks conservatieve behandelingen, kan een operatie nodig zijn om de zenuw te dekomprimeren. De meeste patiënten ervaren aanzienlijke verlichting na een chirurgische ingreep, hoewel herstel kan variëren afhankelijk van de ernst van de zenuwbeschadiging.

Complicaties van meralgia paraesthetica

Hoewel meralgia paraesthetica vaak een milde aandoening is, kunnen er complicaties optreden:

• Chronische pijn: In sommige gevallen kan de pijn langdurig aanhouden, zelfs na behandeling. Dit kan leiden tot een verminderde levenskwaliteit en beperkingen in dagelijkse activiteiten.
• Gevoelloosheid: Aanhoudende gevoelloosheid aan de buitenzijde van de dij kan het risico op verwondingen verhogen, omdat de patiënt mogelijk minder bewust is van schade aan het getroffen gebied.
• Spierzwakte: Door langdurige compensatie of vermijdingsgedrag kan er spierzwakte ontstaan in het bovenbeen en de heupen, wat verdere bewegingsproblemen kan veroorzaken.
• Psychologische impact: Chronische pijn en ongemak kunnen leiden tot stress, angst, en depressie, wat het herstel verder kan bemoeilijken.
• Onvoldoende respons op behandeling: In sommige gevallen reageren patiënten niet goed op conservatieve behandelingen, waardoor een chirurgische ingreep noodzakelijk kan zijn. Deze ingrepen hebben hun eigen risico’s en complicaties.

Preventie van meralgia paraesthetica

Preventie van meralgia paraesthetica richt zich voornamelijk op het vermijden van risicofactoren die de laterale femorale cutane zenuw kunnen comprimeren of irriteren. Aangezien de aandoening vaak wordt veroorzaakt door factoren zoals overgewicht, langdurig zitten of staan, en het dragen van strakke kleding, kunnen verschillende maatregelen worden genomen om het risico op deze aandoening te verminderen.

Beheersing van lichaamsgewicht

Een van de belangrijkste preventieve maatregelen voor meralgia paraesthetica is het handhaven van een gezond lichaamsgewicht. Overgewicht, en vooral obesitas, verhoogt de druk op de zenuw in de buik- en heupregio, wat kan leiden tot zenuwcompressie. Het bereiken en behouden van een evenwichtig voedingspatroon, gecombineerd met regelmatige lichaamsbeweging, kan helpen om het risico op meralgia paraesthetica te verminderen. Het verliezen van gewicht kan in veel gevallen al helpen om de symptomen te verlichten.

Vermijden van langdurig zitten of staan

Langdurig in dezelfde positie zitten of staan kan bijdragen aan zenuwcompressie. Mensen die in een zittende of staande positie werken, kunnen proberen regelmatig pauzes te nemen om van houding te veranderen. Het uitvoeren van lichte stretchoefeningen kan ook helpen om de druk op de heup- en dijregio te verlichten. Wanneer mogelijk, kunnen ergonomische aanpassingen in de werkplek, zoals het gebruik van een bureaustoel met voldoende ondersteuning, helpen om het risico op meralgia paraesthetica te verkleinen.

Draag comfortabele kleding

Het dragen van strakke kleding of riemen kan extra druk uitoefenen op de laterale femorale cutane zenuw, waardoor het risico op meralgia paraesthetica toeneemt. Het is raadzaam om comfortabele, losse kleding te dragen, vooral in de heup- en dijregio, om druk op de zenuw te vermijden. Dit geldt ook voor sportkleding of andere strakke kleding die direct contact maakt met de heupen.

Preventie bij risicogroepen

Voor mensen die in risicogroepen vallen, zoals diabetici of mensen met een voorgeschiedenis van zenuwbeschadiging, is het belangrijk om proactief aandacht te besteden aan het voorkomen van meralgia paraesthetica. Dit kan onder andere het regelmatig controleren van de bloedsuikerspiegel bij diabetici omvatten, evenals het nemen van maatregelen om de zenuwgezondheid te bevorderen, zoals het vermijden van langdurige druk op de heupen en het dragen van geschikte kleding. Fysiotherapie kan ook nuttig zijn voor mensen die hun mobiliteit willen verbeteren en de belasting van de zenuwen willen verminderen.

Ergonomische aanpassingen en lichaamsbeweging

Ergonomische aanpassingen in zowel de werkomgeving als het dagelijks leven kunnen bijdragen aan de preventie van meralgia paraesthetica. Het is belangrijk om bijvoorbeeld een stoel te gebruiken die voldoende ondersteuning biedt voor de onderrug en heupen. Regelmatige lichaamsbeweging, zoals wandelen, fietsen en rek- en strekoefeningen, kan helpen om de spieren en zenuwen rondom de heup en dij in balans te houden. Dit vermindert de kans op compressie van de laterale femorale cutane zenuw.

Juiste houding bij activiteit

Bij lichamelijke activiteiten zoals tillen, bukken of sporten is het essentieel om een correcte houding aan te nemen om overmatige druk op de heupen te voorkomen. Het versterken van de buik- en rugspieren kan helpen om de belasting op de onderrug en heupen te verminderen, waardoor het risico op zenuwcompressie wordt verlaagd. Ook het dragen van geschikte schoenen bij lange wandelingen of activiteiten kan bijdragen aan het verminderen van de druk op de zenuwen in de heupstreek.

Door deze preventieve maatregelen te volgen, kunnen mensen het risico op meralgia paraesthetica aanzienlijk verlagen en mogelijk de ernst van de symptomen verminderen, mocht de aandoening zich ontwikkelen.