Rusteloze benen syndroom: Oorzaak, medicijnen en tips

Het rusteloze benen syndroom (afkorting: RBS), ook wel Restless Leg Syndrome (afkorting: RLS) genoemd, is een vervelende aandoening. Het kan je dagelijkse leven ernstig verstoren. Ongeveer 10% van de Nederlandse bevolking heeft last van het rusteloze benen syndroom. De aandoening kenmerkt zich door de aandrang tot het bewegen van de benen. Het is een neurologische aandoening die verschillende soorten oorzaken en symptomen kent. Wat kun je ertegen doen om de symptomen te verminderen?

Inhoud

• Rusteloze benen syndroom
• Soorten RBS
• Oorzaak en medicijnen
• Zwangerschap
• Tips

Rusteloze benen syndroom

Vrouwen krijgen vaker te maken met het rusteloze benen syndroom dan mannen. De reden hiervan is onbekend. De aandoening komt het meest voor bij mensen die ouder dan 40 jaar zijn. Mensen met RBS hebben een enorme behoefde om de benen te bewegen. Men kan dit niet tegenhouden. Men ervaart geen pijn, maar wel een ontzettend vervelend kriebelig gevoel in de benen. Dit kan gepaard gaan met branderigheid in de benen, jeuk, en kramp. Het negeren van de drang om te bewegen is onmogelijk. Indien men dit probeert zal het vervelende gevoel in de benen alleen maar erger worden. Het vervelende gevoel kan ook voorkomen in de romp, de armen, de handen of de voeten. Rusteloze benen komen voornamelijk voor in de rusttoestand. Voor de meeste mensen is dit ’s avonds en ’s nachts. Hierdoor kan de nachtrust flink verstoord worden. Het ontbreken van een goede nachtrust kan leiden tot oververmoeidheid en slaapgebrek.

Soorten RBS

Je kunt RBS onderscheiden in drie soorten. Dit zijn primaire RBS, secundaire RBS en idiopathische RBS. Bij primaire RBS is er geen onderliggende stoornis die de aandoening veroorzaakt. Bij secundaire RBS komt de aandoening door het gebruikt van bepaalde medicijnen, een neurologische aandoening of een andere ziekte.

Primaire RBS

Bij mensen met een primaire vorm van RBS komt de aandoening ook in de familie voor. Als de aandoening in de familie voorkomt dan heeft men een drie- tot zesmaal grotere kans om de aandoening ook te krijgen. Bij primaire RBS begint de aandoening vaak al op jonge leeftijd. De aandoening op jonge leeftijd wordt soms verward met groeipijnen, dan krijgt het kind eens in de zoveel tijd, bijvoorbeeld eens in de maand, te maken met deze aandoening. Naar mate het kind ouder wordt zullen de klachten vaker terugkomen.

Secundaire RBS

Bij mensen met een secundaire vorm van RBS kan de aandoening ontstaan door bepaalde medicijnen, maar ook door aandoeningen, zoals bijvoorbeeld:

• Een stoornis in de ijzerstofwisseling
• Schildklieraandoeningen
• Diabetes
• Een stoornis in de dopaminestofwisseling
• Foliumzuurtekort
• IJzertekort (bloedarmoede)
• Polyneuropathie (een aandoening van de zenuwen in armen en benen)
• Stoornissen in de nierfunctie
• Reuma
• De ziekte van Parkinson
• Een zwangerschap

Idiopathische RBS

Indien de aandoening niet familiair is, of als men geen onderliggende stoornis heeft, dan heeft men te maken met idiopathische RBS.

Oorzaak en medicijnen

Bepaalde medicijnen kunnen een oorzaak zijn van de neurologische aandoening RBS. Indien men stopt met de medicijnen of het gebruik ervan mindert, kunnen ook de klachten minder worden. De medicijnen waarvan bekend is dat de klachten verergeren of zelfs worden veroorzaakt zijn:

• Medicijnen tegen misselijkheid
• Middelen tegen verkoudheid/allergie
• Tranquillizers (kalmerende medicijnen)
• Antidepressiva
• Antipsychotica

Medicijnen die mogelijk verlichting van de klachten kunnen geven zijn de dopamineagonisten zoals:

• Pramipexol
• Ropinirol
• Ropigotine

Deze medicijnen zijn de eerste keuze omdat deze geregistreerd staan voor de behandeling van RBS en zullen bij inname na twee uur gaan werken.

De tweede en derde keuze zijn anti-epileptica en opioïden. Anti-epileptica zijn middelen die ervoor zorgen dat epileptische ontlading in de hersenen vermindert of voorkomen wordt. Opioïden zorgen ervoor dat pijn bestreden wordt. Opioïden helpen bij hevige of chronische pijn. Dit zijn de medicijnen:

• Gabapentine (anti-epileptica)
• Lyrica (anti-epileptica)
• Tramadol (opioïden)
• Methadon (opioïden)
• OxyContin (opioïden)

Van bepaalde medicijnen is het bekend dat ze de klachten juist verergeren. Ieder medicijn werkt per persoon verschillend.

Het kan zijn dat bepaalde medicijnen misselijkheid en hoofdpijn kunnen veroorzaken. Dit is een bijwerking die vaak alleen in het begin voorkomt. Bij de meeste mensen zakt het dan geleidelijk na een paar weken weer af. Indien de klachten langer aanhouden, dan is het verstandig om met de arts te overleggen of overstappen op een ander medicijn een optie is.

Zwangerschap

Bij zwangere vrouwen komt RBS ook voor. Het goede nieuws is dat deze aandoening na de zwangerschap vaak ophoudt. De aandoening zal dan vaak binnen een maand na de bevalling verdwenen zijn. Vooral in het laatste trimester van de zwangerschap komen de klachten naar voren. Bij vrouwen die al RBS voor hun zwangerschap hadden is het mogelijk dat de klachten erger worden. De precieze oorzaak waarom zwangere vrouwen last kunnen krijgen van RBS is niet bekend. De meest voor de hand liggende oorzaak is een tekort aan ijzer. Hiervoor kan men ijzertabletjes innemen. Om klachten te verminderen is het daarnaast van belang om voldoende water te drinken, rek- en strekoefeningen te doen, de benen te masseren, regelmatig aan lichaamsbeweging te doen, je tenen te wiebelen en te draaien, een warm bad te nemen, af te wisselen met koude en warme kompressen op de benen en het slaapritme in stand te houden.

Tips

Er zijn een aantal tips die je kunt opvolgen om mogelijk van RBS af te komen. Het kan zijn dat je meer tips dient op te volgen in plaats van één. Niet voor iedereen helpen de tips, maar je kunt ze wellicht proberen. Indien je geen van de tips opvolgt, zal je sowieso last blijven houden van RBS.

• Eet gezond en regelmatig
• Probeer minder cafeïnehoudende dranken te drinken zoals bijvoorbeeld thee en koffie
• Stop met roken
• Drink minder alcohol
• Beweeg/sport niet te uitputtend
• Ga niet laat op de avond sporten
• Zorg voor het slapen gaan voor een koele en rustige slaapkamer
• Ga iedere dag rond de zelfde tijd naar bed. Niet te laat. Sta ook rond dezelfde tijd op
• Slaap voldoende uren zodat je je uitgerust voelt