Rusteloze benen syndroom/Restless legs syndrome (RLS)

Een al dan niet goede nachtrust is afhankelijk van hoe gemakkelijk je de slaap kan vatten en effectief in slaap blijft gedurende de nacht. Naast slapeloosheid en andere slaapstoornissen die het slaapproces moeilijker kunnen maken bestaat er ook zoiets als het rusteloze benen syndroom of kortweg RLS.

Wat is RLS?

Het rusteloze benen syndroom of RLS is een veel voorkomende aandoening maar hier wordt zelden over gesproken. Ongeveer twintig procent van de volwassen bevolking zou lijden aan deze ziekte. RLS kenmerkt zich door een ongemakkelijk of onaangenaam gevoel in de benen met een verhoogde drang om te bewegen tijdens de slaap. Het gevoel kan omschreven worden als onrust, elektrische sensaties, onderhuidse tintelingen of zelfs pijn. Deze beïnvloeden vooral de benen maar kunnen ook voorkomen in de armen of andere delen van het lichaam. Hoewel RLS vaak ’s nachts of ’s avonds voorkomt kan het in zeldzame gevallen ook overdag voorkomen na langdurig zitten zoals na een vlucht of lange autorit. Omdat de naam “rusteloze benen syndroom” niet alle symptomen omvat wordt het door artsen ook beschreven als de ziekte van Willis-Ekborn.

Het maakt niet uit hoe je het noemt maar RLS kan echt een invloed hebben op het slaapvermogen. Als je voortdurend tintelingen ervaart en je kunt niet anders dan voortdurend bewegen zodat het gevoel toch zou ophouden kan je je wel voorstellen dat je moeilijk ontspannen zult slapen. Veel mensen die lijden aan RLS staan zelfs op en lopen rond om het gevoel te onderdrukken en de symptomen te laten verdwijnen. Hierdoor wordt de slaap onderbroken wat leidt tot gevoelens van slapeloosheid.

Oorzaken van RLS

Om te begrijpen hoe je de symptomen kan verlichten is het belangrijk om te weten waar nu juist de oorzaak ligt van de aandoening. Het rusteloze benen syndroom kan primair of idiopathisch zijn. Dit betekent dat deze aandoening niet wordt veroorzaakt door een ander medisch probleem of dat de oorzaak eenvoudig weg niet bekend is. In de meeste gevallen is dit toepasselijk hoewel in sommige gevallen toch bepaalde ziektes aan de basis liggen van RLS.

• IJzertekort
• Eindstadium van een nierziekte
• Diabetes
• Multiple sclerose
• Ziekte van Parkinson
• Zwangerschap
• Reumatische ziektes
• Spataders

Naast deze belangrijke oorzaken zijn er ook andere condities die lijken te worden geassocieerd met RLS. Obesitas is veruit de meest voorkomende. Andere mogelijke oorzaken zijn hypothyreoïdie, hoge bloeddruk en hart-en vaatziekten. Problemen met het zenuwstelsel kunnen ook bijdragen tot RLS zoals bijvoorbeeld perifere neuropathie, lumbosacrale radiculopathie en spinale stenose. Ook een tekort aan vitamine, overmatige inname van cafeïne en een lage bloedsuikerspiegel (meestal bij diabetici) kunnen mogelijke oorzaken zijn.

Diagnose

De diagnose van RLS wordt enkel gemaakt op basis van de symptomen. Bijkomende testen zijn hierbij niet noodzakelijk. Beweging van de benen tijdens de slaap kunnen wel worden vastgelegd tijdens een slaaponderzoek. Deze periodieke bewegingen van de ledematen tijdens de slaap (PLMS) wordt vaak geassocieerd met RLS maar is geen effectieve diagnose hiervan. Rusteloze benen syndroom gaat over het gevoel en niet de beweging. Iemand kan PLMS hebben zonder enige symptomen te vertonen van RLS en zou dus niet gediagnosticeerd worden met RLS. Voor een arts volstaat het om RLS vast te stellen uitsluitend op basis van je slaapgewoonte.

Zodra RLS wordt vastgesteld is het vaak nuttig om een bloedonderzoek te ondergaan ter controle van het ijzergehalte. Als deze waarden te laag zijn kunnen ijzersupplementen worden aanbevolen. Residuele symptomen kunnen in de meeste gevallen worden behandeld met effectieve geneesmiddelen.
Als symptomen zoals onrust en ongemakkelijke gevoelens je slaap frequent verstoren is het aangeraden om toch een slaapspecialist te raadplegen. Na een grondig gesprek en analyse kan er een behandeling worden gestart die je zal helpen de RLS symptomen onder controle te houden zodat je terug kunt genieten van een degelijke nachtrust.